Huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đang nổi lên vấn đề hôn nhân cận huyết thống, điều đáng báo động ở chỗ nhiều đứa trẻ được sinh ra từ những cuộc hôn nhân này mắc nhiều chứng bệnh nguy hiểm. Việc tuyên truyền trong nhân dân là cần thiết nhưng chưa đủ để có thể ngăn chặn tình trạng này.
Năm 2007, tỉnh Lào Cai đã tiến hành khảo sát về tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết tại 44 xã của 9 huyện, thành phố. Kết quả, trong 224 cặp kết hôn cận huyết, có 221 cặp là con bá lấy con dì, con chị gái lấy con em trai, cháu lấy dì, chú lấy cháu, cháu lấy cô. Cá biệt có 3 cặp là con anh trai lấy con em trai. Trong 558 trẻ sinh ra từ các cặp vợ chồng này có 51 trẻ phát triển không bình thường. Các cháu bị bạch tạng, thiểu năng trí tuệ, liệt, câm, lông mi trắng, thọt, đần độn, 8 trẻ đã tử vong.
 Tuyên truyền cho người dân về hôn nhân cận huyết thống. |
Tại huyện Bắc Hà “điểm nóng” về tình trạng hôn nhân cận huyết thống từ nhiều năm nay đã rất chú trọng tuyên truyền về hôn nhân cận huyết thống, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến hậu quả có thể khiến đứa con các cặp vợ chồng này sinh ra bị dị tật, mắc bệnh Down, lùn về tầm vóc... Thậm chí huyện ủy Bắc Hà đã ra hẳn chỉ thị về ngăn chặn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
BS.Trần Thị Thu, Giám đốc Trung tâm DS - KHHGĐ huyện Bắc Hà, Lào Cai cho biết, Trung tâm đã kết hợp cùng đội ngũ cán bộ y tế xã, cộng tác viên dân số tại các thôn, bản, trưởng thôn, người có uy tín tích cực tuyên truyền cho người dân hiểu về tác hại của hôn nhân cận huyết. Các buổi truyền thông được liên tục tổ chức tại các buổi họp của thôn, xã bằng việc phát tờ rơi có tiếng dân tộc, nói chuyện với bà con về hậu quả của việc hôn nhân cận huyết thống đối với sức khoẻ của thế hệ tương lai cũng như chất lượng nòi giống của dân tộc mình. Ngành dân số đã tập huấn cho cán bộ y tế xã, cộng tác viên dân số kiến thức làm mẹ an toàn, nguy cơ và các tai biến có thể xảy ra khi kết hôn cận huyết thống, kỹ năng tư vấn; tổ chức tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh của xã...
Tuy nhiên, đây không phải là bài toán không có lời giải. Ví dụ điển hình là việc tuyên truyền như "mưa dầm thấm lâu" đã mang lại những kết quả khả quan đối với người Mông Xanh cư trú ở xã Nậm Xé huyện Văn Bàn (Lào Cai). Trước đây, tập tục hôn nhân của dân tộc này chỉ cho phép lấy người cùng dân tộc, vì vậy các cặp vợ chồng cùng hoặc cận huyết thống rất phổ biến. Hậu quả là giống nòi bị thoái hóa, tỷ lệ dị tật, thiểu năng ở mức rất cao, phần lớn người Mông Xanh trưởng thành chỉ cao khoảng 1m50. Nhờ sự quyết liệt trong công tác tuyên truyền vận động của cấp ủy, chính quyền và các tổ chức đoàn thể, tập tục này tới nay đã cơ bản được xóa bỏ. Đã có những chàng trai, cô gái người Mông Xanh đi lấy vợ, lấy chồng người dân tộc khác, mở ra triển vọng tồn tại và phát triển tộc người thiểu số đặc biệt này ở nước ta. Đây có thể coi là một tín hiệu vui động viên các cơ quan chức năng của tỉnh Lào Cai can thiệp mạnh mẽ và kiên trì hơn nữa ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng hôn nhân cận huyết thống.
Hương Thu