Hơn 300 sinh viên được mục sở thị kỹ thuật 'cứu người đột quỵ'

Không chỉ là bài giảng y khoa khô khan, buổi học trở nên sôi động khi bác sĩ Võ Minh Thiện, khoa Nội thần kinh, BVĐK Xuyên Á TPHCM mời sinh viên lên sân khấu cùng "diễn thực hành" tình huống giả định.

Điều dưỡng Tú vào vai bệnh nhân đột quỵ với các triệu chứng méo miệng, yếu tay chân, nói đớ, trong khi bác sĩ và sinh viên cùng phối hợp nhận diện và xử trí. Màn diễn sinh động khiến cả giảng đường vang lên tiếng cười xen lẫn sự chăm chú học hỏi.

"Đã nhận biết chắc chắn người này bị đột quỵ rồi, tiếp theo ta phải làm gì?", bác sĩ Thiện hỏi. Nam sinh viên đáp nhanh: "Gọi xe đưa tới bệnh viện gần nhất. Trong thời gian chờ, người đột quỵ có nôn mửa thì ta giúp nghiêng đầu họ để tránh sặc đường thở".

Bác sĩ Thiện tán thành câu trả lời của sinh viên trên và lưu ý, thực tế hiện nay cho thấy, chưa phải cơ sở y tế nào cũng đáp ứng nhu cầu cấp cứu, điều trị đột quỵ (dùng thuốc tiêu sợi huyết, can thiệp hút huyết khối…). Vì vậy, nếu đưa tới cơ sở y tế gần nhất lại không thể cấp cứu đột quỵ thì mất thêm 'thời gian vàng' kể từ khi khởi phát.

"Vậy ta phải làm sao để vừa nhanh vừa đúng?, bác sĩ Thiện hỏi. Thấy chàng sinh viên tỏ vẻ lúng túng, bác sĩ Thiện đáp luôn: "Hãy gọi ngay 115. Chỉ Trung tâm cấp cứu 115 mới biết chính xác bệnh viện nào có thể xử lý đột quỵ, vì 'thời gian vàng' chỉ có 4,5 giờ".

Bác sĩ Thiện cũng hướng dẫn thêm: Khi gọi 115, người hỗ trợ cần ghi nhớ thời điểm khởi phát triệu chứng, vì đây là thông tin quyết định trong cấp cứu, là cơ sở để tính toán "thời gian vàng" trong cấp cứu, điều trị…

Theo GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông – Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, đột quỵ là nguyên nhân tử vong hàng đầu và để lại di chứng nặng nề.

Đột quỵ được xem là "kẻ giết người thầm lặng" khi cứ 4 người trưởng thành trên 25 tuổi thì có 1 người sẽ mắc trong suốt cuộc đời. 

Thống kê của Tổ chức Đột quỵ Thế giới (WSO, 2025) cho thấy, mỗi năm toàn cầu có hơn 12 triệu ca đột quỵ mới, 6,5 triệu người tử vong và hơn 100 triệu người sống sót mang di chứng. Việt Nam cũng ghi nhận hơn 200.000 ca đột quỵ mỗi năm – con số đang tiếp tục tăng nhanh cùng với sự già hóa dân số và lối sống ít vận động.

"Đột quỵ là cấp cứu y khoa khẩn cấp. Mỗi phút chậm trễ, hàng triệu tế bào thần kinh có thể chết đi. Phát hiện sớm và đưa người bệnh đến bệnh viện trong thời gian 'vàng' là yếu tố quyết định sự sống còn", GS. Thông nhấn mạnh.

GS. Thông lưu ý: "Nhiều người nhầm đột quỵ với cảm mạo, trúng gió rồi cạo gió, chích máu, xoa bóp, đó là sai lầm chết người". Hậu quả là làm mất thời gian quý giá, khiến não tổn thương nặng nề và khó hồi phục.

Cũng theo chuyên gia hàng đầu Việt Nam về đột quỵ, các yếu tố nguy cơ phổ biến gồm tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu, hút thuốc, béo phì và rung nhĩ – làm tăng gấp 5 lần nguy cơ đột quỵ. 

Đáng chú ý, đột quỵ ở người trẻ (18 – 55 tuổi) đang gia tăng, chiếm khoảng 10 – 15% tổng số ca. Ngoài các nguyên nhân truyền thống, nhóm này còn chịu tác động từ stress, đau nửa đầu, lạm dụng chất kích thích, thuốc tránh thai, hoặc biến chứng thai kỳ…

Người trẻ đối mặt với gánh nặng kép của đột quỵ não và sa sút trí tuệ

SKĐS - Đột quỵ não và sa sút trí tuệ đang trở thành hai thách thức lớn đối với y học hiện đại khi tỷ lệ mắc bệnh không ngừng gia tăng, đặc biệt ở người trung niên và người trẻ.