Tình trạng nợ đọng, chậm đóng BHXH, BHYT còn khá phổ biến
BHXH Việt Nam cho biết đến hết tháng 3/2021, số người tham gia BHXH là 16,23 triệu người (đạt 32,58% lực lượng lao động trong độ tuổi), trong đó có 14,98 triệu người tham gia BHXH bắt buộc và 1,05 triệu người tham gia BHXH tự nguyện. Số người tham gia BHYT là 86,5 triệu người (đạt tỉ lệ bao phủ 88,65% dân số).
Ước tính đến ngày 28/02/2021, toàn ngành BHXH Việt Nam đã giải quyết hưởng các chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp như sau: Số người giải quyết hưởng mới BHXH là 1.564.624 người, trong đó số người hưởng hằng tháng là 11.510 người; hưởng BHXH 1 lần là 110.525 người; hưởng chế độ ốm đau là 1.151.761 người; hưởng chế độ thai sản là 237.050 người... Số người giải quyết hưởng mới BHTN là 82.137 người.
Để đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT trong thời gian phòng chống COVID-19, BHXH Việt Nam đã tiếp tục tích cực tham mưu với Bộ, ngành hướng dẫn và tạo điều kiện tốt nhất cho người tham gia BHYT. Theo đó, việc khám chữa bệnh BHYT cho người tham gia vẫn được đảm bảo và không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Ước tính đến ngày 28/2/2021, số lượt người khám chữa bệnh BHYT trên cả nước là 24.710.139 người.
Tuy nhiên, tình trạng nợ đọng, chậm đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp còn khá phổ biến, với tổng số tiền nợ trong cả nước khoảng 46.297 tỉ đồng. Việc xử lý đối với đơn vị, doanh nghiệp phá sản, giải thể, chủ bỏ trốn, ngừng hoạt động... vẫn còn khó khăn, vướng mắc.
Tiếp nhận hồ sơ tại bộ phận “Một cửa”, BHXH thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương sáng 19/02/2021. Ảnh: BHXH VN
Hơn 2.100 quyết định xử phạt vi phạm hành chính các đơn vị vi phạm trong đóng bảo hiểm
Theo Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu, nguyên nhân tỉ lệ nợ đọng bảo hiểm lớn do đúng vào thời điểm Tết Nguyên đán 2021 và đợt dịch COVID-19 thứ 3 bùng phát. Để giảm thiểu tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT và bảo hiểm thất nghiệp, ông Trần Đình Liệu cho biết trong tháng 3, BHXH Việt Nam đã chỉ đạo các đơn vị trong ngành đến các doanh nghiệp trực tiếp lắng nghe, tháo gỡ và vận động doanh nghiệp thực hiện đóng BHXH hằng tháng. Đối với doanh nghiệp dừng hoạt động, BHXH kiến nghị với cơ quan liên quan kiểm tra, nếu chây ì sẽ tiến hành xử phạt hành chính, gửi hồ sơ sang các cơ quan pháp luật khởi tố.
BHXH Việt Nam cũng cho biết đã chuyển 302 hồ sơ của nhiều tổ chức sang cơ quan điều tra đề nghị xử lý hình sự các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp theo Điều 216 của Bộ luật Hình sự. Theo cơ quan này, từ năm 2016-2020, thông qua công tác thanh tra chuyên ngành, toàn ngành BHXH Việt Nam đã ban hành và gửi hồ sơ đề nghị cơ quan có thẩm quyền ban hành hơn 2.100 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các đơn vị vi phạm pháp luật trong đóng bảo hiểm. Số tiền xử phạt đến nay khoảng 114,5 tỉ đồng.
Theo Luật BHXH năm 2014 (có hiệu lực ngày 1/1/2016), tổ chức công đoàn được trao quyền khởi kiện ra Tòa án đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, tập thể người lao động. Tuy nhiên, việc khởi kiện của tổ chức công đoàn gặp nhiều khó khăn, không phát huy được hiệu quả như mong đợi.
Đối với ngành bảo hiểm, thời gian qua, đơn vị đã cung cấp hồ sơ kiến nghị cơ quan điều tra khởi tố các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH. Tuy nhiên, đến nay hầu hết chưa thực hiện xử lý hình sự với những lý do vướng mắc trong các văn bản quy định. BHXH Việt Nam cho biết, đã kiến nghị Thanh tra Chính phủ đề xuất Chính phủ trình Quốc hội sửa Luật Thanh tra theo hướng luật hóa việc thành lập cơ quan thanh tra của ngành BHXH Việt Nam. Đồng thời, điều chỉnh quy định về cơ cấu tổ chức hệ thống thanh tra, kiểm tra BHXH để phù hợp với chức năng, vị trí pháp lý của BHXH Việt Nam.