Hội chứng tiết hormone kháng bài niệu không phù hợp lưu ý gì về chế độ ăn?

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn trong hội chứng tiết hormone kháng bài niệu không phù hợp

Theo Thư viện Y khoa Hoa Kỳ, hội chứng tiết hormone kháng bài niệu không phù hợp (SIADH) là tình trạng cơ thể sản xuất quá nhiều hormone chống bài niệu (ADH). ADH còn được gọi là vasopressin. Hormone này giúp thận kiểm soát lượng nước mà cơ thể mất qua nước tiểu. SIADH khiến cơ thể giữ lại quá nhiều nước và thường dẫn đến hạ natri máu, tức là nồng độ natri trong máu thấp.

Điều trị SIADH phụ thuộc vào nguyên nhân, tùy từng trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc điều trị để ngăn chặn tác động của ADH lên thận để thận có thể báo hiệu cho cơ thể thải bớt nước qua nước tiểu hoặc phẫu thuật nếu có khối u sản xuất ADH… Điều trị bao gồm giải quyết nguyên nhân cơ bản và khôi phục sự cân bằng bình thường của natri và nước trong cơ thể. Trong những trường hợp nghiêm trọng, điều trị được thực hiện tại bệnh viện bằng dịch muối truyền tĩnh mạch.

Tuy nhiên, đối với mọi trường hợp SIADH, bước đầu tiên là hạn chế lượng chất lỏng nạp vào. Điều này giúp ngăn ngừa tình trạng tích tụ chất lỏng dư thừa trong cơ thể. Bác sĩ sẽ cho người bệnh biết tổng lượng chất lỏng nạp vào hàng ngày là bao nhiêu, bao gồm nước, cà phê, trà, soda… Do đó, người bệnh cần đặc biệt chú ý đến lượng chất lỏng tiêu thụ hàng ngày, hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều nước và điều chỉnh lượng natri theo hướng dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, việc theo dõi các chất điện giải khác và tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh cũng rất cần thiết để đảm bảo sức khỏe.

2. Những lưu ý trong chế độ ăn của người mắc hội chứng tiết hormone kháng bài niệu không phù hợp

Thực hiện đúng chế độ ăn rất cần thiết với người mắc hội chứng tiết hormone kháng bài niệu không phù hợp để kiểm soát tình trạng bệnh. Lưu ý, với mỗi người bệnh cần hỏi ý kiến tư vấn, hướng dẫn của bác sĩ điều trị về chế độ ăn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân.

Dưới đây là một số thông tin tham khảo về chế độ ăn của người mắc hội chứng tiết hormone kháng bài niệu không phù hợp:

Hạn chế lượng chất lỏng

Đây là yếu tố then chốt. Lượng chất lỏng cần hạn chế tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh nhưng thường dao động từ 500ml đến 1000ml mỗi ngày.

Cần tính toán cả lượng nước từ thực phẩm lỏng như súp, sữa, nước trái cây và cả những thực phẩm chứa nhiều nước như dưa hấu, dưa chuột.

Điều chỉnh lượng natri

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định tăng lượng natri trong chế độ ăn để cân bằng nồng độ natri trong máu. Tuy nhiên, việc này cần được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ, vì tăng natri quá mức có thể gây ra các vấn đề sức khỏe khác. Cần hạn chế ăn các thức ăn quá mặn.

Chú ý đến các chất điện giải khác

Bên cạnh natri, cần theo dõi và điều chỉnh lượng kali và các chất điện giải khác trong máu. Bác sĩ sẽ đưa ra hướng dẫn cụ thể về việc bổ sung hoặc hạn chế các chất điện giải này.

3. Thực phẩm nên ăn và nên tránh

Khi nói đến lượng chất lỏng hấp thụ, nhiều người thường bỏ qua lượng chất lỏng có thể đến từ thực phẩm chúng ta ăn. Trong một số trường hợp, lượng chất lỏng này có thể lên tới 1/3 lượng chất lỏng cơ thể hấp thụ nhưng trung bình là khoảng 20-25%. Với điều này, người mắc hội chứng tiết hormone kháng bài niệu không phù hợp nên cố gắng giảm thiểu các loại thực phẩm có hàm lượng nước cao để hỗ trợ cho quá trình thoát khỏi tình trạng não thiếu muối và lấy lại cảm giác khỏe mạnh.

Giảm thiểu thực phẩm chứa nhiều nước

Một số thực phẩm có hàm lượng nước cao nhất cần giảm thiểu lượng tiêu thụ là (hàm lượng nước %):

• Dưa chuột và cần tây (trên 95%)
• Ớt chuông bắp cải (92-94%)
• Cà chua (trên 92%)
• Rau diếp, rau bina, rau diếp romaine (trên 92%)
• Súp lơ xanh và súp lơ trắng (90%)
• Dưa hấu và các loại dưa khác (trên 90%)
• Dâu tây (90%)
• Dứa (85%)
• Sữa chua (85%)
• Bí ngòi, cà rốt và bí ngồi (80-95%)
• Cam, bưởi (85%)
• Nho (80%)
• Khoai tây (80%)

Tham khảo những thực phẩm có hàm lượng nước thấp nên bổ sung:

• Dầu (0%)
• Bơ hạt đậu phộng, hạnh nhân (1-2%)
• Các loại hạt (2-4%)
• Ngũ cốc/granola (5%)
• Trái cây và thịt khô (15-30%)

Những thực phẩm ở giữa có thể ăn ở mức độ vừa phải bao gồm:

• Phô mai (nhiều nhất 30-40%)
• Bánh mì tròn và bánh mì (30-40%)
• Bánh quy (khoảng 30%)
• Thịt gà, thịt bò, thịt lợn (60-70%)
• Quả bơ (72%)
• Trứng (75%)

Tăng lượng protein nạp vào

Khi đã hạn chế chất lỏng và giảm thiểu các thực phẩm có hàm lượng nước cao, bước quan trọng tiếp theo là tăng lượng protein nạp vào cho người bệnh.

Theo nghiên cứu đăng tải trên Tạp chí Nội tiết học châu Âu năm 2023, hội chứng kháng bài niệu không phù hợp có thể được điều trị bằng urê uống, tuy nhiên, khả năng tuân thủ bị hạn chế do thuốc khó uống. Nhóm tác giả đã nghiên cứu xem protein trong chế độ ăn có thể làm tăng nồng độ natri huyết tương thông qua hiện tượng lợi tiểu thẩm thấu do urê gây ra hay không.

Đối tượng nghiên cứu là 17 bệnh nhân ngoại trú mắc hội chứng mạn tính. Những bệnh nhân này được dùng 90 g protein mỗi ngày trong 7 ngày dưới dạng bột protein, sau đó uống 30 g urê mỗi ngày trong 7 ngày sau thời gian ngừng thuốc ≥1 tuần. Nghiên cứu chứng minh khái niệm này có 2 phát hiện chính. Đầu tiên, việc bổ sung protein trong 7 ngày làm tăng nồng độ natri huyết tương ở những bệnh nhân mắc SIADH mạn tính. Thứ hai, lượng protein đưa vào dẫn đến sự gia tăng nồng độ urê huyết tương và nước tiểu tương đương với sự gia tăng khi uống urê, hỗ trợ cơ chế cơ bản của quá trình urê hóa do protein gây ra.

Ở những bệnh nhân mắc SIADH, nồng độ nước tiểu bị kẹt ở mức cao và do đó, lượng chất tan (chủ yếu là protein, urê, muối) quyết định lượng nước tiểu thải ra. Vì vậy nên ăn chế độ ăn nhiều protein hơn với tình trạng hạ natri máu, tuy nhiên, có thể có những trường hợp ngoại lệ, chẳng hạn như những người mắc bệnh tim hoặc bệnh thận nên tránh ăn thịt mỡ hoặc ăn nhiều protein.

Thực phẩm nên ăn

• Thực phẩm giàu protein: thịt nạc, cá, trứng.
• Rau xanh: rau cải, bông cải xanh, rau bina.
• Trái cây ít nước: táo, lê.

Thực phẩm nên tránh

• Thực phẩm chế biến sẵn, đồ hộp, thức ăn nhanh (chứa nhiều natri).
• Thực phẩm nhiều nước: dưa hấu, dưa chuột, cam.
• Đồ uống có cồn.

Xem thêm:

Người mắc hội chứng tiết hormone kháng bài niệu không phù hợp nên tập luyện thế nào?

SKĐS - Tập luyện đều đặn giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm yếu cơ, củng cố tinh thần ở người mắc hội chứng tiết hormone kháng bài niệu không phù hợp. Tuy nhiên, để đảm bảo tập đúng cách, người bệnh cần lưu ý gì?

Thuốc điều trị Hội chứng tiết hormone kháng bài niệu không phù hợp

SKĐS - Hội chứng tiết hormone kháng bài niệu không phù hợp là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây hạ natri máu, nếu không được chẩn đoán và điều trị có thể gây nguy hiểm.