Hỏi: Mới đây, tôi đi khám bệnh và được bác sĩ cho biết bị hội chứng ruột kích thích. Xin cho biết đây là bệnh gì, có dễ chữa không?
(Lê Thành Danh - Cần Thơ)
Trả lời: Nguyên nhân đầu tiên của hội chứng ruột kích thích được nhiều nhà bệnh lý học đề cập đến là sự rối loạn nhu động của ống tiêu hóa gây ra bởi rối loạn của hệ thống thần kinh trung ương cũng như hệ thống thần kinh tự động trong thành ruột. Hiện tượng này làm tăng sóng nhu động để nhào trộn thức ăn và tăng nhu động của ruột non làm thời gian di chuyển của phân trong ruột giảm đi. Trong khi đó nhu động của ruột già có thể tăng hay giảm làm cho thời gian di chuyển của phân trong ruột có thể dài ra hay ngắn lại, dẫn đến tình trạng táo bón hoặc tiêu chảy cho bệnh nhân.
Các nguyên nhân khác có thể gặp là tình trạng thay đổi về tính hạy cảm của ruột già hay trực tràng, dẫn đến hạ thấp phản xạ đi tiêu của người bệnh. Bệnh nhân có thể có các rối loạn tâm lý, bị stress, hysteria; một số bệnh nhân nữ có thể có tiền sử bị lạm dụng tình dục khi còn nhỏ, trầm cảm... Có khoảng 2% số người bệnh có tiền sử không dung nạp với thức ăn toàn bộ hay một phần. Tuy nhiên, nguyên nhân này cũng rất khó xác định được cụ thể. Cuối cùng là hội chứng ruột kích thích xảy ra sau khi bị nhiễm trùng cấp tính, thường nhất là sau viêm dạ dày ruột cấp. Theo một số tác giả thì có tới 24 - 32% bệnh nhân bị mắc bệnh này sau 3 tháng sẽ bị hội chứng ruột kích thích.
Có một điều rất lý thú: có hiện tượng các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích sẽ biến mất hoặc giảm đi ở một số bệnh nhân khi bác sĩ nói họ không bị bệnh gì cả. Trong khi đó ở một số bệnh nhân khác thì không chấp nhận điều này và cô gắng tìm một thầy thuốc nào đó cho họ một chẩn đoán bệnh nặng và họ sẽ làm một vòng chu du khắp các bệnh viện, phòng khám của thành phố để tìm một thầy thuốc giỏi theo họ có khả năng chẩn đoán và điều trị hết bệnh của mình.
Việc điều bệnh nói chung rất phức tạp, đòi hỏi sự kiên nhẫn tối đa của cả ha phía: thầy thuốc và bệnh nhân. Các bước đi chính trong quá trình điều trị: tư vấn tâm lý, chế độ ăn kiêng, các loại thuốc và các liệu pháp ngoài thuốc khác.
Việc tư vấn tâm lý cho bệnh nhân rất quan trọng, kết quả tùy thuộc vào kỹ năng và kinh nghiệm của thầy thuốc. Phải giải thích rõ ràng cho bệnh nhân biết bệnh này không nặng, không nguy hiểm đến tính mạng và nhất là không trở thành ung thư. Tốt nhất là tự người bệnh phải biết được chính xác loại thức ăn nào gây ra các triệu chứng bệnh để không sử dụng trong bữa ăn. Nên tránh các loại thức ăn sống và nhiều chất béo, không uống rượu bia và các loại nước giải khát có cồn.
Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng một số phương pháp điều trị khác không sử dụng thuốc. Khi mà việc điều trị bằng thuốc bị thất bại. Thôi miên, Yoga và liệu pháp tâm lý có thể mang lại hiệu quả trong một số ít trường hợp đặc biệt và kết quả này cũng không bền vững. Châm cứu để giảm đau khi các phương pháp giảm đau khác đã thất bại.
PGS.TS. NGUYỄN HOÀI NAM
