Hội chứng Ganser là một chẩn đoán hiếm gặp và cho đến hiện nay vẫn còn nhiều tranh cãi. Đây là một rối loạn phân ly đặc trưng bởi những câu trả lời vô nghĩa hoặc gần đúng cùng với các biểu hiện khác như mất trí nhớ, mất phương hướng, ảo giác …
Hội chứng này được Siegbert Ganser mô tả lần đầu tiên vào năm 1898 ở những tù nhân đang chờ xét xử tại một trại giam ở Halle, Đức do đó đôi khi hội chứng này còn được biết đến với tên gọi "rối loạn tâm thần nhà tù".
1. Nguyên nhân hội chứng Ganser
Cho đến nay, vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác của rối loạn này tuy nhiên các nhà nghiên cứu cho rằng đây là phản ứng có ý thức hoặc vô thức với căng thẳng cực độ, là cơ chế đối phó với sự đau khổ dữ dội, như bị cầm tù hoặc gặp tai nạn nghiêm trọng. Những người có tiền sử căng thẳng về mặt tâm lý, chẳng hạn như những người bị ngược đãi khi còn nhỏ, có thể có nguy cơ cao hơn. Rối loạn nhân cách cũng là một yếu tố gây bệnh.
Bên cạnh đó những người có tiền sử chấn thương sọ não, mắc các bệnh lí như đột quỵ, nhiễm trùng thần kinh, hay lạm dụng rượu hay các chất gây nghiện có thể tăng nguy cơ mắc hội chứng này.
Hiện tại vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân gây ra hội chứng Ganser.
2. Triệu chứng của hội chứng Ganser
Triệu chứng của hội chứng Ganser có bốn đặc điểm chính:
- Đưa ra các câu trả lời gần đúng cho các câu hỏi đơn giản. Đây là đặc điểm nổi bật nhất của rối loạn này, bệnh nhân đưa ra câu trả lời không chính xác, bản chất của câu trả lời cho thấy rằng người bệnh hiểu câu hỏi. Ví dụ, khi được hỏi một con ngựa có bao nhiêu chân, bệnh nhân có thể trả lời là "5", hoặc giải một phép toán đơn giản như 2 + 2 = 3.
- Suy giảm nhận thức
- Có các triệu chứng chuyển di như liệt phân ly.
- Ảo giác (hay gặp ảo giác thị giác hoặc thính giác).
Mặc dù hiện tại chưa có cách thống nhất để chẩn đoán hội chứng này, tuy nhiên nên tiến hành kiểm tra toàn diện về thần kinh và trạng thái tinh thần để xác định sự hiện diện của hội chứng này cũng như các xét nghiệm đánh giá tình trạng giả bệnh. Cần thực hiện các xét nghiệm khác để loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác bao gồm chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) sọ não, chọc dịch não tủy để loại trừ viêm màng não hoặc viêm não ,điện não đồ (EEG)…
3. Hội chứng Ganser có lây không?
Hội chứng Ganser là tình trạng liên quan đến thần kinh, không phải bệnh lý lây truyền
4. Phòng ngừa hội chứng Ganser
Hiện tại vẫn chưa có cách nào để phòng ngừa hoàn toàn hội chứng Ganser. Để hạn chế nguy cơ mắc bệnh, bạn cần duy trì lối sống khoa học bằng cách:
- Điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ nếu mắc các bệnh lý liên quan đến thần kinh.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ hoặc bất kỳ khi nào có dấu hiệu bất thường
- Duy trì chế độ sinh hoạt khoa học có thời gian nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc.
- Thường xuyên vận động thể dục thể thao
- Tránh uống rượu và lạm dùng đồ uống chứa caffein
Gia đình có thể hữu ích trong việc cải thiện giao tiếp và giải quyết các vấn đề ở người mắc hội chứng Ganser.
5. Điều trị hội chứng Ganser
Điều trị hội chứng Ganser tập trung vào việc giải quyết các nguyên nhân tiềm ẩn và các triệu chứng đi kèm.
Nguyên tắc điều trị:
- Đảm bảo an toàn: Ưu tiên hàng đầu là ngăn chặn bệnh nhân tự làm hại bản thân hoặc người khác. Trong trường hợp có các triệu chứng nguy hiểm, cần đưa bệnh nhân nhập viện.
- Đối phó chấn thương tâm lý: Giúp bệnh nhân đối diện và giải quyết các chấn thương tâm lý ban đầu.
- Củng cố niềm tin: Tạo niềm tin cho bệnh nhân rằng họ sẽ được giúp đỡ.
- Điều trị các rối loạn đi kèm: Giải quyết các rối loạn tâm thần khác như lo âu, trầm cảm.
Do tính chất phức tạp và còn nhiều tranh cãi của hội chứng này, phương pháp điều trị thường mang tính cá nhân hóa và kết hợp nhiều phương pháp như:
Điều trị tâm lý:
- Liệu pháp tâm lý hỗ trợ: Giúp bệnh nhân ổn định tâm lý, giảm căng thẳng và đối phó với các chấn thương tâm lý trước đó.
- Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Có thể giúp bệnh nhân nhận thức và thay đổi các suy nghĩ và hành vi không phù hợp.
- Liệu pháp gia đình: Nếu các yếu tố gia đình đóng vai trò trong sự phát triển của hội chứng, liệu pháp gia đình có thể hữu ích trong việc cải thiện giao tiếp và giải quyết các vấn đề.
Điều trị bằng thuốc:
- Thuốc điều trị lo âu: Benzodiazepine (như seduxen) có thể được sử dụng để giảm các triệu chứng lo âu đi kèm, nhưng cần được theo dõi chặt chẽ để tránh lạm dụng và tác dụng phụ.
- Thuốc chống trầm cảm: Có thể được chỉ định nếu bệnh nhân có các triệu chứng trầm cảm phối hợp.
- Thuốc an thần: Trong một số trường hợp, có thể cân nhắc sử dụng thuốc an thần để kiểm soát các triệu chứng kích động hoặc rối loạn tâm thần khác.
- Vitamin: Có thể được sử dụng để hỗ trợ hoạt động của hệ thần kinh.
Các biện pháp hỗ trợ khác:
- Vật lý trị liệu: Có thể giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi và cải thiện quá trình trao đổi chất.
- Bài tập vận động: Các bài tập như đi bộ chánh niệm, bài tập thở 4-7-8, xoay khớp, khí công, thái cực quyền có thể giúp ổn định tâm lý, giảm lo âu và cải thiện sức khỏe tổng thể.
- Chế độ dinh dưỡng lành mạnh: Ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc và dành thời gian thư giãn cũng rất quan trọng trong quá trình phục hồi.
Quan trọng hơn cả, việc điều trị hội chứng Ganser cần được thực hiện bởi các chuyên gia sức khỏe tâm thần có kinh nghiệm. Bệnh nhân và gia đình cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị và tái khám định kỳ để theo dõi tiến triển và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết.
