(Nguyễn Xuân Huyên - Sóc Trăng)
Hội chứng carcinoid là một nhóm các triệu chứng gây ra bởi các khối u carcinoid, các tế bào của khối u này là thành phần của hệ nội tiết, các khối u này tiết ra quá nhiều hoóc-môn như serotonin (gây ra triệu chứng của hội chứng carcinoid). 90% các khối u này nằm ở đường tiêu hóa nhất là ở ruột thừa, đoạn cuối hồi tràng, trực tràng. Bên cạnh đó là các khối u carcinoid nằm ở khí quản, phế quản, đường mật, tụy, buồng trứng, tinh hoàn, tử cung… Các khối u carcinoid dù nằm ở vị trí nào trong cơ thể cũng có bản chất giống nhau và gây ra hội chứng carcinoid. Đặc điểm của khối u carcinoid là phát triển chậm và chậm di căn đi xa, nếu phát hiện giai đoạn sớm thì khả năng điều trị thành công rất cao nhưng khi hội chứng carcinoid xuất hiện thì thường đã có di căn.
Hội chứng carcinoid chỉ xảy ra ở khoảng 10% những người có khối u carcinoid. Bởi vì các hoóc-môn do khối u tiết ra không đi thẳng vào hệ tuần hoàn nên không gây triệu chứng, các hoóc-môn này tiết ra từ đường tiêu hóa đi vào hệ tĩnh mạch đến gan và được chuyển hóa nên mất tác dụng trước khi vào hệ động mạch đi đến các cơ quan. Nhưng khi khối u di căn đến gan thì các hormon này sẽ tràn ngập hệ tuần hoàn và gây ra triệu chứng của hội chứng carcinoid. Các triệu chứng của hội chứng carcinoid bao gồm: tiêu chảy, nóng phừng mặt, hồi hộp tim (nhịp tim nhanh), co bóp dạ dày, thở nhanh và thở khò khè…
Trong đó, triệu chứng nóng phừng mặt được chú ý nhiều nhất, nóng phừng mặt thường bắt đầu xuất hiện sau khi bị căng thẳng thần kinh (stress), sau uống rượu bia, sau hoạt động thể lực gắng sức hoặc sau khi ăn một số thức ăn như phô mát rắn (phô mát stilton), thịt ngâm giấm, thịt muối mặn, thức ăn chứa chất tyramin… Trong đời sống thì việc uống rượu bia (chất có cồn) và bị stress thì cũng thường gây ra nóng phừng mặt, việc bị stress và ăn phải thức ăn nào đó gây tiêu chảy cũng là hay gặp nên việc chẩn đoán ra nóng đỏ phừng mặt này do hội chứng carcinoid thật khó. Điều đó giải thích vì sao phần lớn việc chẩn đoán ra hội chứng carcinoid đều rất trễ thường là lúc có di căn của khối u đi xa đến gan. Ở thực tế lâm sàng, hội chứng carcinoid thường được chẩn đoán lầm là hội chứng đại tràng kích thích.
