Đầu năm học mới, việc lạm thu tiền trường luôn là một nỗi lo thường trực của cha mẹ học sinh. Ngoài khoản học phí nộp theo quy định, hầu hết học sinh đều phải nộp nhiều khoản phụ thu, có thể nói là trăm thứ bà rằn: Từ tiền bồi dưỡng kĩ năng sống, học văn hóa, nghệ thuật, ôn luyện lớp chọn, ôn thi chuyển cấp, tiền điện nước, tiền ăn, tiền bảo vệ, áo đồng phục đến quỹ lớp, quỹ hoạt động đoàn đội, quỹ khuyến học, lắp điều hòa, thuê lao công, rồi tiền xã hội hóa phòng học tin học - ngoại ngữ, tổ chức bán trú, tu sửa cơ sở vật chất... Thực tế thì ở các nhà trường khó có thể cấm hay giảm các khoản thu đó được. Có lẽ điều quan trọng nhất là để các khoản phụ thu công khai, minh bạch, được điều hành với một cơ chế thu chi dân chủ.

Hiện nay, phần lớn các khoản thu chi mạnh tay đều thông qua hội phụ huynh học sinh cho nên vai trò của hội cha mẹ học sinh là rất quan trọng. Tuy nhiên, hầu hết hội cha mẹ học sinh ở các nhà trường vẫn là một tổ chức lỏng lẻo, giữ vai trò hết sức mờ nhạt trong việc đề xuất các khoản thu chi của nhà trường. Không ít phụ huynh vẫn kêu trời bài ca phụ thu nhưng ngay sau đó lại đắc lực làm thủ phạm dù có thể bất đắc dĩ. Không ít phụ huynh học sinh hay hội phụ huynh học sinh là các tay nối dài của BGH nhà trường, thụ động hay có khi chủ động biến thành "hội phụ thu" giúp trường. Câu chuyện về bộ đồng phục giá "khủng" của Trường tiểu học Văn Bình (xã Văn Bình, huyện Thường Tín, Hà Nội) có thể coi là một thí dụ tiêu biểu. Chắc chắn một quyết định thu chi phi lí, có thể khiến nhiều phụ huynh nghèo méo mặt đó không thể nào là một "đề xuất" riêng của hội cha mẹ học sinh được. Cha mẹ học sinh là thủ phạm của việc "loạn thu", đồng thời lại là nạn nhân. Do vậy, cha mẹ học sinh chính là "chìa khóa" để giải quyết vấn đề lạm thu đã và đang nhức nhối trong các nhà trường. Chẳng nhà trường nào dám tìm cách mạnh tay chi nếu không có đảm bảo "thiếu đâu đã có hội phụ huynh học sinh đứng ra tổ chức thu bù cho đủ". Lãnh đạo hội phụ huynh học sinh cần có khả năng và bản lĩnh nói không với các khoản thu bất hợp lí, nói không với thu chi thiếu dân chủ, minh bạch. Có như vậy, "loạn thu" trong nhà trường mới tạm yên được.

Phạm Trường Giang

(Ngọc Châu, Tân Yên, Bắc Giang)