Theo quan niệm của y học cổ truyền, hoa hòe vị đắng, tính hơi hàn (khí lạnh mà trầm) quy kinh can, đại tràng, có công năng lương huyết, chỉ huyết, dùng trong các trường hợp huyết nhiệt, có tác dụng cầm máu rất tốt, điều trị các bệnh đại tiện ra máu, chảy máu cam hoặc ho ra máu, phụ nữ rong kinh… Ngoài ra, hoa hòe còn có tác dụng điều trị bệnh tăng huyết áp trong vữa xơ động mạch, điều trị sau tai biến mạch máu não…
 Các bộ phận của cây hoa hòe |
Thông thường trong Đông y sử dụng nụ non (hoa chưa nở) mới có tác dụng làm thuốc. Lúc này hoa có hàm lượng rutin cao nhất (trong hoa hòe có từ 6-30% rutin). Nếu hoa đã nở, hàm lượng rutin giảm rõ rệt nên chất lượng dược liệu cũng giảm. Khi thu hái về phơi khô hoặc sấy lửa than vàng, có mùi thơm dễ chịu. Đôi khi người ta còn dùng cả quả cây hoa hòe gọi là hòe giác, có vị đắng, tính hàn. Có công dụng thanh can đởm, trừ phong, lương huyết, dùng sắc uống trong các trường hợp tỳ vị nhiệt, chảy nhiều dãi, trị mụn nhọt, mộng tinh. Lá hòe, dùng lá tươi, sắc đặc tắm khi bị ngứa, lở, dị ứng.
Sau đây là một số bài thuốc từ hoa hòe:
Bài 1: Chữa tăng huyết áp: Hoa hòe 10g, lá sen 10g, ngó sen 5g, cúc hoa vàng 4g. Cho 400ml nước sắc còn 100ml, sắc 2 lần uống trong ngày. Mỗi liệu trình 7-10 ngày.
Bài 2:Chữa nhức đầu vào mùa nắng, nóng: Hoa hòe sao thơm 10g, hạt muồng (thảo quyết minh) sao đen 20g, cúc hoa 5g hãm với nước sôi, thêm đường cho ngọt uống trong ngày thay nước chè.
Bài 3: Chữa đại tiện ra máu do nóng, trĩ chảy máu: Hoa hòe 10g phối hợp với trắc bá 10g hai vị sao cháy, kinh giới 10g. Cho 400ml nước sắc còn 100ml, sắc 2 lần uống trong ngày. Dùng liền 3-5 ngày.
Bài 4: Chữa sốt xuất huyết khi sốt đã lui mà còn xuất huyết nhẹ, chảy máu chân răng: Nụ hòe 10g sao cháy. Cho 400ml nước sắc còn 100ml, sắc 2 lần uống trong ngày. Dùng từ 5-7 ngày.
Bài 5: Chữa rong kinh: Hoa hòe lâu năm 30g, bách thảo sương 15g, tán bột, uống mỗi lần 9g. Dùng 3-5 ngày.
Lưu ý: Hoa hòe tính hơi lạnh nên những người tỳ vị hư hàn (hay đau bụng do lạnh, ăn kém, chậm tiêu, đại tiện thường xuyên lỏng nát) không được dùng vị thuốc này, nếu cần dùng thì phải phối hợp với các dược liệu có tính ấm nóng. Do vậy, muốn sử dụng có hiệu quả phải được các lương y có uy tín bắt mạch và bốc thuốc.
Bác sĩ Trần Thị Hải