Hoa hòe là hoa chưa nở phơi hay sấy khô của cây hòe, tên khoa học là Sophora Japonica L. Cây hòe mọc hoang và được trồng khắp nơi ở nước ta và được dùng rộng rãi trong Đông y. Bộ phận dùng làm thuốc là lá, hoa và quả. Theo Đông y, hoa hòe tính mát, tác dụng thanh nhiệt, chống viêm, cầm máu. Trong hoa hòe có lượng rutin khá lớn, làm bền vững thành mạch, có giá trị trong việc phòng chống tai biến ở người bệnh tăng huyết áp. Hoa hòe còn có tác dụng tiêu viêm, dùng cho những trường hợp cương tụ, nhiễm khuẩn, áp-xe giai đoạn đầu, mụn nhọt, viêm cơ... Khi dùng có thể sao vàng hoặc sao đen. Sau đây là một số bài thuốc chữa bệnh có hoa hòe:
Cả lá, hoa và quả của cây hòe đều là những vị thuốc phổ biến trong Đông y.
Chữa hội chứng lỵ: người bệnh đau bụng, đại tiện nhiều lần, phân có lẫn máu mũi. Dùng bài: hoa hòe (sao đen) 12g, lá khổ sâm 12g, hoàng liên 10g, cỏ mực 16g, lá và cây ngũ sắc 15g, hoài sơn 12g, cỏ sữa 16g, cam thảo đất 16g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.
Hoặc: hoa hòe (sao đen) 12g, lá nhót 16g, lá đinh lăng 16g, xa tiền thảo 16g, búp ổi 12g, hoàng đằng 10g, nam hoàng bá 12g, bạch truật 12g, hậu phác 10g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.
Trị táo bón: hoa hòe (sao vàng) 12g, sinh địa 12g, chỉ xác 10g, mộc thông 12g, đương quy 12g, bạch thược 16g, cam thảo 12g, trần bì 10g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.
Trị mất ngủ do can khí uất kết: hoa hòe (sao đen) 12g, đan bì 12g, chi tử 12g, bạch thược 12g, sài hồ 12g, rau má 16g, bồ công anh 16g, thục địa 12g, chỉ xác 10g, lạc tiên 16g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.
Trị mụn nhọt giai đoạn đầu: hoa hòe (sao vàng) 16g, ngân hoa 10g, liên kiều 12g, bồ công anh 16g, kinh giới 12g, sài hồ 12g, thổ phục linh 16g, sài đất 16g, kim châu 16g, nam hoàng bá 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Trị sốt phát ban (thường gặp vào mùa xuân hè): hoa hòe 12g, sài hồ 16g, chi tử 10g, rau má 16g, bạch thược 12g, cỏ mực 16g, thương nhĩ 12g, cam thảo đất 16g, thổ phục linh 16g, kim châu 16g. Sắc uống ngày 1 thang.
Trà dược trị tăng huyết áp: hoa hòe 60g, cúc hoa 60g, dừa cạn 100g, cỏ mực 100g, câu đằng 60g, lá đinh lăng 150g, rau má 100g, lạc tiên 140g, lá đắng 80g (các dược liệu đều ở dạng khô). Các vị sao giòn tán vụn trộn đều, bảo quản trong bình kín tránh ẩm. Ngày dùng 30 - 35g, hãm với nước sôi, sau 15 phút là dùng được. Uống thay trà trong ngày. Công dụng: thanh nhiệt, an thần, hạ áp. Tốt cho người bệnh tăng huyết áp, căng thẳng thần kinh, trằn trọc ít ngủ, tâm rạo rực...
Lương y Trịnh Văn Sỹ