Hoa đu đủ đực là một vị thuốc được dùng phổ biến theo kinh nghiệm dân gian để chữa ho, nhất là ở trẻ em. Khi dùng, hái hoa đã nở ngay tại cây 20 - 30g, để tươi, trộn với đường trắng hay mật ong, hấp cơm rồi nghiền nát, uống làm 2 – 3 lần trong ngày. Có thể dùng phối hợp với nhiều vị thuốc khác trong những trường hợp sau:
Chữa ho, viêm họng: hoa đu đủ đực 15g, xạ can 10g, củ mạch môn 10g, lá húng chanh 10g. Tất cả cho vào một bát nhỏ, thêm ít muối, hấp chín rồi nghiền nát. Ngày ngậm 2 – 3 lần, nuốt nước dần dần.
Chữa ho, viêm cuống phổi, mất tiếng: hoa đu đủ đực 15g, lá hẹ 15g, hạt chanh 10g, nước đun sôi để nguội 20ml. Các dược liệu được nghiền nát với nước. Thêm ít mật ong hoặc đường kính, uống làm 3 lần trong ngày. Dùng vài ngày.
Chữa ho gà: hoa đu đủ đực 20g, sao vàng; vỏ quýt lâu năm 20g; vỏ rễ dâu 20g, tẩm mật sao; bách bộ 12g; phèn phi 12g. Tất cả tán nhỏ, rây bột mịn, ngày uống 3 lần: trẻ em 1 - 5 tuổi, mỗi lần 1 - 4g; 6 - 10 tuổi, mỗi lần 5 - 8g.
- Hoa đu đủ đực 15g; trần bì 20g, tẩm nước gừng, sao; lá lốt 40g; nghệ vàng 15g; chua me đất hoa vàng 30g; cam thảo đất 20g; lá chanh non 30g; rau má 40g; vỏ rễ dâu 30g, tẩm mật, sao vàng; vỏ cây khế chua 30g, sao vàng. Sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm 2 lần trong ngày. Dùng 5 - 7 ngày.
- Hoa đu đủ đực 50g, dây tơ hồng 50g, rau má 35g, lá xương sông 20g, lá hẹ 15g. Tất cả sắc với 1,5 lít nước còn nửa lít. Lọc, thêm 75g đường trắng. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 100ml.
Ngoài ra, hoa đu đủ đực 40g phối hợp với lá bạc thau 60g, đậu đen 40g, phác tiêu 4g. Sắc lấy nước đặc, uống làm 3 lần vào lúc đói, chữa tiểu rắt, tiểu buốt, đau niệu đạo, nước tiểu ít và đỏ.
Người ta còn dùng quả đu đủ đực thái nhỏ, phơi khô, tán thành bột mịn; gốc cây mây (lấy loại mọc ở chỗ khô ráo) đốt thành than, tán nhỏ. Trộn hai bột với nhau theo tỷ lệ 3 phần đu đủ và một phần mây. Lấy tăm bông thấm thuốc, bôi hàng ngày chữa tưa lưỡi.
Rễ đu đủ đực 20g, lá xuyên tiêu 10g, hồng bì 5 hạt. Tất cả giã nhỏ, thêm nước, gạn uống, bã đắp chữa rắn cắn
DS. HỮU BẢO