Bệnh nhân Parkinson có tỷ lệ rối loạn tình dục cao nên họ cần được quan tâm đến vấn đề này nhiều hơn và cần được điều trị sớm nếu có, bởi sự hài lòng trong tình dục đóng vai trò quan trọng đối với chất lượng cuộc sống, mọi người nói chung cũng như người mắc bệnh mạn tính.
Bệnh Parkinson là một rối loạn thoái hóa của hệ thần kinh trung ương không rõ căn nguyên, tiến triển chậm, với đặc điểm là run, cứng cơ, giảm động và rối loạn tư thế. Có những bằng chứng cho thấy quá trình thoái hóa thần kinh của bệnh Parkinson diễn ra nhiều năm trước khi có các biểu hiện bệnh như ngủ gà ban ngày, khó tập trung, dễ nhầm lẫn, mệt mỏi, khó kiểm soát, rối loạn tính khí, vã mồ hôi và rối loạn tình dục. Với bệnh nhân có bệnh mạn tính nói chung và bệnh Parkinson nói riêng thì cuộc sống tình dục khỏe mạnh có tác động tích cực đến quá trình điều trị bệnh.
Bệnh nhân Parkinson cần được phát hiện và điều trị sớm bằng các thuốc chuyên khoa để giảm tiến triển nặng lên của bệnh.
 Tổn thương tế bào thần kinh ở bệnh nhân Parkinson. |
Thuốc chữa rối loạn cương
Apomorphine là thuốc đồng vận với dopamine có tác dụng ở hệ thần kinh trung ương, thông qua hạnh nhân cạnh não thất ở vùng dưới đồi, thuốc có tác dụng gây khởi phát cương dương vật khi có kích thích tình dục. Thuốc được dùng dưới dạng ngậm dưới lưỡi, tác dụng sau 10 - 15 phút. Tỷ lệ thành công khi điều trị bằng apomorphine là 46 - 55%, thuốc có thể dùng cho bệnh nhân rối loạn cương dương kèm các bệnh Parkinson, đái tháo đường, thiếu máu cục bộ cơ tim, trầm cảm. Đặc biệt có thể dùng cho người đang điều trị đau thắt ngực bằng nitrate. Ngoài ra, thuốc còn có tác dụng làm tăng khả năng nhận cảm của phụ nữ đối với các kích thích tình dục mà không làm tăng ham muốn tình dục. Tuy nhiên, hiện tại thuốc không được phổ biến do thuốc gây buồn nôn và nôn, nhịp tim nhanh, hơn nữa bệnh nhân Parkinson thường phải dùng liều cao mới có tác dụng.
Sự ra đời của các thuốc ức chế PDE5 (enzym phosphodiesterase) giúp cải thiện vấn đề rối loạn cương ở nam giới nói chung và bệnh nhân Parkinson nói riêng. Thuốc có tác dụng làm tăng hoạt động của GMPv - một hoạt chất có tác dụng làm giãn cơ trơn vật hang dương vật làm máu tràn vào vật hang nhiều hơn làm tăng độ cương cứng và kéo dài thời gian cương cứng của dương vật. Các thuốc trong nhóm hiện nay được sử dụng như: sildenafil, tadalafil, vardenafil. Thuốc có chỉ định uống một viên trước khi giao hợp 30 - 60 phút. Hàm lượng và thời gian dùng thuốc tùy thuộc vào tình trạng của từng bệnh nhân, cần có sự thăm khám, theo dõi chặt chẽ của bác sĩ. Cần lưu ý là trên cơ sở có nhu cầu quan hệ tình dục thì uống thuốc vào mới có tác dụng duy trì độ cương cứng dương vật để thực hiện giao hợp. Nếu dùng thuốc mà không có những điều kiện trên thì thuốc không có tác dụng tự làm cương dương vật. Điều này chứng tỏ đây không phải là các thuốc kích dục như nhiều người vẫn nghĩ.
Một số tác dụng phụ có thể gặp phải khi dùng thuốc nhóm này như: đau đầu, đầy bụng, đỏ mặt, chảy nước mũi,… các tác dụng phụ này thường nhẹ và thoáng qua. Bệnh nhân có thể đến khám hoặc xin tư vấn của bác sĩ điều trị nếu các biểu hiện này kéo dài quá 4 - 8 giờ hoặc tình trạng bệnh nặng lên.
Thuốc điều trị xuất tinh sớm
Ở bệnh nhân có xuất tinh sớm thì nhóm thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin được khuyên dùng, dựa vào tác dụng ức chế chất dẫn truyền thần kinh serotonin trên phản xạ xuất tinh nên thuốc điều trị xuất tinh sớm có hiệu quả cao. Đồng thời đây cũng là nhóm thuốc chống trầm cảm, giải lo âu nên chỉ định tốt cho bệnh nhân Parkinson có kèm theo trầm cảm. Các thuốc trong nhóm này như: paroxetine, sertraline, fluoxetine,… Nếu bệnh nhân bị xuất tinh sớm và rối loạn cương dương kết hợp thì dùng hai loại thuốc trên sẽ đạt hiệu quả điều trị. Tác dụng phụ gặp phải là cảm giác khó chịu ở dạ dày, ruột.
Ngoài ra, tình trạng giảm testosteron cũng là nguyên nhân gây trầm cảm, mệt mỏi, giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương,… do vậy, ngoài các thuốc điều trị trên không quên bổ sung testosteron cho bệnh nhân có tuổi để tăng tác dụng điều trị bệnh.
BS. Nguyễn Thị Hương