Nếu ho không dứt, ho mạn tính, kéo dài trên 4 tuần có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của trẻ và buộc phải tìm hiểu nguyên nhân cũng như đưa ra giải pháp điều trị.
Nguyên nhân ho kéo dài
Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng ho kéo dài ở trẻ em. Ho kéo dài ở trẻ em có thể là hậu quả của nhiễm khuẩn kéo dài, dị ứng, dị vật, viêm ở hệ thống khí quản, hoặc cũng có thể do nguyên nhân tâm lý.
Một số nguyên nhân thường gặp của ho kéo dài:
Viêm phế quản: do virut, vi khuẩn, do sặc sữa, viêm mạn tính…; Hen; Dị vật trong đường thở; Những nhiễm khuẩn đặc hiệu: Ho gà, lao, nhiễm Mycoplasma pneumoniae; Bệnh phổi tạo mủ: Dãn phế quản, nhiễm khuẩn sau xẹp thùy phổi; Ho do nguyên nhân thần kinh hay tâm lý; Ho do tác không mong muốn của thuốc.
Ở mỗi độ tuổi, tình trạng ho kéo dài cũng có những nguyên nhân chính khác nhau.
Ở trẻ nhũ nhi: ho kéo dài thường do trào ngược dạ dày thực quản, những nhiễm trùng đường hô hấp (viêm phế quản, ho gà, nhiễm Mycoplasma pneumoniae...), dị tật bẩm sinh (dò thực quản-khí quản, các bệnh tim bẩm sinh, dị tật đường dẫn khí), hen phế quản...
Ở trẻ nhỏ: ho kéo dài thường do hen phế quản, trào ngược... Đặc biệt là nguyên nhân dị vật do ở độ tuổi này trẻ thường ngậm, nuốt những đồ chơi, vật dụng nhỏ. Tuy ít gặp hơn các nguyên nhân khác nhưng ho kéo dài do dị vật là một trong những trường hợp nguy hiểm có thể dẫn đến hậu quả nặng như suy hô hấp, viêm nhiễm kéo dài... cần được phát hiện sớm và điều trị.
Ở trẻ lớn, ho kéo dài thường do hen phế quản, hội chứng chảy mũi sau, giãn phế quản, lao, ho do tâm lý...
Các xét nghiệm cần làm cho bé bị ho kéo dài
Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân của tình trạng ho kéo dài ở trẻ, các bậc phụ huynh cần đưa bé tới cơ sở chuyên khoa hô hấp nhi và các bác sỹ có thể làm một số xét nghiệm sau:
Chụp X-Quang ngực luôn luôn được chỉ định đối với trẻ có ho kéo dài nhằm phát hiện các biểu hiện tổn thương ở phổi, dị vật, khối u trung thất.
Xét nghiệm đờm (ở trẻ lớn, ho khạc được) hoặc dịch dạ dày (ở trẻ nhỏ, không ho khạc đờm được) có giá trị lớn khi nghĩ đến nguyên nhân do lao.
Một số test nhanh, kỹ thuật nuôi cấy có giá trị phát hiện virut hợp bào hô hấp, ho gà, Chlamydia..
Nghiệm pháp mồ hôi được chỉ định cho trẻ ho kéo dài, sút cân, tiêu chảy, viêm nhiễm đường hô hấp tái diễn nhằm phát hiện bệnh xơ nang tụy.
Một số nghiệm pháp thăm dò chức năng hô hấp được thực hiện nhằm phát hiện các bệnh lý như hen, hẹp đường thở, tắc nghẽn đường thở...
Soi phế quản, chụp CT, sinh thiết phổi có thể được thực hiện trong một số trường hợp.
Ngoài ra một số các xét nghiệm cận lâm sàng khác được thực hiện nhằm hỗ trợ trong chẩn đoán như: công thức máu, sinh hóa máu, khí máu, xét nghiệm miễn dịch...
Khám phát hiện nguyên nhân gây ho ở trẻ.
Điều trị
Tùy theo nguyên nhân của tình trạng ho mà có biện pháp điều trị thích hợp. Tuy nhiên, hiện nay phương pháp điều trị phổ biến nhất với trường hợp ho kéo dài ở trẻ em là kết hợp giữa điều trị nguyên nhân (như viêm xoang, nhiễm trùng hô hấp…) và điều trị triệu chứng, làm sạch đường thở.
Các chế phẩm chứa thảo dược nếu có được 3 tác dụng là ức chế cơn ho, làm sạch đờm trong đường thở và hỗ trợ tăng cường miễn dịch đường hô hấp là sự lựa chọn lý tưởng trong trường hợp này. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh cần đặc biệt lưu ý lựa chọn các chế phẩm chứa thảo dược đã tiêu chuẩn hóa, các chế phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và đã được sử dụng lâu dài trên trẻ nhỏ với độ an toàn cao.
Các loại thuốc ho, giãn phế quản, loãng đờm, kháng sinh, chống viêm có thể kết hợp trong điều trị nguyên nhân và triệu chứng bệnh lý ho kéo dài ở trẻ em.
Phòng ngừa
Tiêm phòng vắc-xin đầy đủ cho trẻ nhằm phòng ngừa các bệnh như lao, ho gà, cúm...
Tránh tiếp xúc với những dị nguyên như khói thuốc, bụi bặm... Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ.
Điều trị sớm những bệnh ho cấp tính, hạn chế bệnh tiến triển thành mạn tính dẫn đến ho kéo dài.
Nâng cao sức đề kháng của trẻ.
Vệ sinh mũi họng thường xuyên cho trẻ.
