Nhóm có nguy cơ lây nhiễm HIV cao nhất
Hiện nay, quan hệ tình dục đồng giới nam (MSM) là một trong những nhóm có tỷ lệ nhiễm HIV cao nhất ở Việt Nam và trên thế giới. Tuy vậy, y học phát triển đã giúp các biện pháp dự phòng như PrEP, PEP và xét nghiệm HIV định kỳ tiếp cận rộng rãi hơn, góp phần giảm số ca nhiễm mới.
Để các can thiệp này hiệu quả và bền vững, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành y tế, các tổ chức xã hội và đặc biệt là chính cộng đồng MSM, những người vẫn đang đối mặt với nhiều rào cản về dịch vụ y tế, kỳ thị và phân biệt đối xử.
Hình minh họa.
Chia sẻ về điều này, Ths. Trần Thanh Tùng, Phòng Kiểm soát HIV và bệnh truyền nhiễm mạn tính, Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) cho biết, MSM hiện là nhóm có nguy cơ lây nhiễm HIV cao nhất. Theo báo cáo của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, mỗi năm nước ta phát hiện hơn 10.000 ca HIV mới, trong đó 60–70% thuộc nhóm MSM. Bên cạnh đó, 70–80% người đang sống với HIV hiện nay là nam giới, chủ yếu lây qua đường tình dục. Xu hướng 4–5 năm gần đây cho thấy MSM là nhóm đích chính của dịch HIV.
Trải qua 35 năm kể từ ca HIV đầu tiên, dịch đã chuyển dịch từ nhóm nghiện chích ma túy và phụ nữ bán dâm sang MSM. Nhóm nghiện chích giảm mạnh nhờ phát bơm kim tiêm sạch và điều trị thay thế Methadone; nhóm phụ nữ bán dâm cũng được kiểm soát nhờ cung cấp bao cao su, điều trị ARV. Tuy nhiên, tỷ lệ nhiễm HIV trong MSM tăng nhanh, từ 2–3% lên 12,5%, năm gần nhất khoảng 11%. Đặc thù quan hệ tình dục giữa nam với nam và việc tập trung ở nhóm trẻ, trong độ tuổi hoạt động tình dục mạnh, khiến nguy cơ lây nhiễm cao hơn các nhóm khác.
Nhiều biện pháp dự phòng lây nhiễm cho nhóm MSM
Cũng chia sẻ liên quan đến các biện pháp dự phòng HIV cho nhóm MSM, ThS. Trần Thanh Tùng cho rằng: Khi xác định MSM là nhóm đích ưu tiên, các chương trình phòng, chống HIV đã triển khai nhiều can thiệp dựa trên khung pháp lý như Luật Phòng, chống HIV/AIDS (sửa đổi 2020), Nghị định 63/2021 và Nghị định 141/2024.
Biện pháp đầu tiên là truyền thông tiếp cận, chủ yếu thông qua mạng xã hội và các ứng dụng hẹn hò – nơi MSM thường xuyên tương tác. Chúng tôi phối hợp các tổ chức, phòng khám cộng đồng và CDC địa phương để truyền thông, tư vấn nguy cơ, hỗ trợ xét nghiệm và chuyển gửi dịch vụ. Nghiên cứu ước tính cho thấy hiện có hơn 200.000 MSM nguy cơ cao trên cả nước, giúp chúng tôi xác định nhóm cần ưu tiên.
Về xét nghiệm, có ba hình thức: xét nghiệm tại cơ sở y tế, xét nghiệm cộng đồng và tự xét nghiệm. Đây là những trụ cột giúp phát hiện sớm ca nhiễm mới, từ đó chuyển sang điều trị ARV hoặc dự phòng sau phơi nhiễm (PEP).
Ngoài truyền thông và xét nghiệm, chương trình còn triển khai điều trị ARV sớm; khi tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện, nguy cơ lây truyền qua đường tình dục gần như bằng không. Bên cạnh đó là các can thiệp bổ trợ như sàng lọc bệnh lây truyền qua đường tình dục, viêm gan B/C và chăm sóc sức khỏe tinh thần.
Bên cạnh đó, chia sẻ về dự phòng trước phơi nhiễm PrEP đang được triển khai ở hệ thống y tế công lập, ThS. Trần Thanh Tùng cho hay, hiện PrEP đang được cung cấp tại 221 cơ sở y tế công và tư. Theo số liệu mới nhất, khoảng 60.000 người đã từng sử dụng PrEP ít nhất một lần. Việc đánh giá hiệu quả tuân thủ được theo dõi theo mốc 3 tháng, 6 tháng và 9 tháng.
PrEP được triển khai thí điểm ở Việt Nam từ năm 2018, sau đó Bộ Y tế phê duyệt kế hoạch 5 năm để mở rộng hoạt động này. Đến năm 2023, Việt Nam được ghi nhận là quốc gia dẫn đầu khu vực Châu Á – Thái Bình Dương về triển khai PrEP, với số lượng người sử dụng cao nhất trong khu vực.
Mời Bạn đọc tham gia cuộc thi Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS
Báo Sức khỏe và Đời sống phối hợp với Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) đã phát động 'Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS'.
Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS là giải thưởng do Báo Sức khỏe & Đời sống phối hợp với Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) tổ chức, nhằm tôn vinh các tác phẩm báo chí xuất sắc phản ánh chân thực các nhân vật, tập thể tiêu biểu ở mọi miền đất nước trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS.
THỂ LỆ CỦA "GIẢI BÁO CHÍ TOÀN QUỐC VỀ PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS" NHƯ SAU:
Điều 1. Tên gọi Giải thưởng
"Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS"
Điều 2. Chủ đề
Các nhân vật, tập thể tiêu biểu ở mọi miền đất nước trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS; phản ánh sinh động những nỗ lực, cống hiến của tập thể và cá nhân trong tuyên truyền, dự phòng, chăm sóc, điều trị, hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS và nhóm dễ bị tổn thương; góp phần xóa bỏ kỳ thị, phân biệt đối xử, lan tỏa tinh thần nhân văn và trách nhiệm cộng đồng.
Điều 3. Đối tượng dự thi
Mọi công dân Việt Nam từ 18 tuổi trở lên, đang sinh sống trong và ngoài nước. Các thành viên Ban Tổ chức, Hội đồng Giám khảo, Tổ Thư ký không được tham gia.
Điều 4. Quy định về tác phẩm dự thi
1. Thể loại:
- Phóng sự, ký sự, ghi chép, chân dung
- Ảnh: Phóng sự tối thiểu 10 ảnh, kể câu chuyện bằng hình ảnh về chủ đề liên quan đến HIV/AIDS.
- Truyền hình, đa phương tiện: Là chương trình truyền hình, phim tài liệu trên các nền tảng truyền thống (tivi) hay nền tảng điện tử, mạng xã hội.
2. Hình thức thể hiện:
Tác phẩm dự thi có thể theo nhiều hình thức khác nhau:
- Theo hình thức truyền thống (bài viết, video) Theo hình thức mới: Infographic, emagazine, megastory, longform… hoặc kết hợp nhiều hình thức trong một tác phẩm để truyền đạt tốt nhất nội dung, thông điệp và ý nghĩa của tác phẩm.
Lưu ý:
Không nhận các tác phẩm thuộc thể loại tin tức, sự kiện thông thường liên quan đến HIV/AIDS. Tất cả tác phẩm đều có chủ đề cụ thể, khai thác sâu, có ý tưởng, nhân vật rõ ràng.
Không sử dụng nhân vật phiếm chỉ; không sử dụng kỹ xảo làm thay đổi nội dung, hình ảnh; không sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo nên tác phẩm.
3. Điều kiện dự thi của tác phẩm
- Tác phẩm hợp lệ phải được đăng, phát từ 10/07/2024 đến hết 20/11/2025.
- Đối với các trường hợp chưa đăng, phát: Ban Tổ chức sẽ chọn để đăng tải trên Báo Sức khỏe và Đời sống và hệ sinh thái của Báo.
- Ban Tổ chức có quyền loại những Hồ sơ không hoàn chỉnh hoặc không đúng quy định.
- Với những tác phẩm không đạt yêu cầu, Ban Tổ chức không trả lại.
4. Hồ sơ dự thi
- Thông tin tác giả/nhóm: Họ tên, bút danh (nếu có), ngày tháng năm sinh, giới tính.
- Thông tin liên hệ: Địa chỉ thường trú, số điện thoại, email.
- Đơn vị công tác (nếu có).
- Các dữ liệu gửi kèm khi tham gia cuộc thi:
+ Báo điện tử: đường link báo điện tử.
+ Truyền hình: Bản âm thanh, hình kèm kịch bản/lời dẫn.
+ Ảnh báo chí: file ảnh gốc độ phân giải cao, chú thích đầy đủ.
- Hình thức gửi tác phẩm dự thi: gửi Hồ sơ dự thi trực tuyến qua website: https://giaibaochi2025.skds.vn
Điều 5. Quyền và trách nhiệm
1. Tác giả
- Chịu trách nhiệm bản quyền, tính chính xác và pháp lý của tác phẩm.
- Đồng ý để Ban Tổ chức sử dụng tác phẩm phục vụ tuyên truyền, triển lãm, xuất bản (có ghi rõ tên tác giả) trên các phương tiện truyền thông, báo chí.
2. Ban Tổ chức
- Bảo mật thông tin, chấm tác phẩm và lựa chọn công khai, minh bạch.
- Có quyền sử dụng tác phẩm dự thi phục vụ truyền thông, không nhằm mục đích thương mại.
Điều 6. Thời gian – Địa chỉ nhận tác phẩm
- Thời gian nhận: Từ ngày phát động đến hết 20/11/2025 (tính theo thời điểm gửi trực tuyến).
- Địa chỉ nhận: Gửi trực tuyến qua địa chỉ https://giaibaochi2025.skds.vn.
Điều 7. Cơ cấu giải thưởng
- Tác phẩm đạt giải chia làm 3 nhóm, mỗi nhóm gồm 4 mức giải thưởng.
+ Nhóm tác phẩm viết
+ Nhóm tác phẩm ảnh
+ Nhóm truyền hình và đa phương tiện
- Tổng cộng 12 giải, gồm:
+ 03 Giải Nhất: mỗi giải trị giá 20.000.000đ
+ 03 Giải Nhì: mỗi giải trị giá 12.000.000đ
+ 03 Giải Ba: mỗi giải trị giá 8.000.000đ
+ 03 Giải Khuyến khích: mỗi giải trị giá 5.000.000đ
