Nhiều đám đông chị em, nhất là tại các quốc gia phương Tây tấp nập xếp hàng gõ cửa bệnh viện kiểm tra sức khỏe sau sự kiện siêu sao kiêm đạo diễn điện ảnh Mỹ nổi tiếng Angelina Jolie quyết định phẫu thuật cắt bỏ cặp “bồng đào” ngừa ung thư năm 2013. Gần đây, người đẹp lại chia sẻ trải nghiệm bi kịch tiếp theo - cắt bỏ buồng trứng cũng nhằm cùng mục đích.
Quyết định khó khăn
Tháng 5/2013, Jolie bộc bạch tâm tư của mình và giải thích lý do đi đến quyết định phẫu thuật cắt bỏ hai bầu vú trong bài viết đăng trên tờ The New York Times (Thời báo New York). Mẹ, bà ngoại và dì Angelina đã qua đời vì ung thư vú, vì thế chị biết, bản thân thuộc nhóm nguy cơ cao.
Angelina Jolie và người hâm mộ.
Những lo lắng của siêu sao đã được kết quả xét nghiệm di truyền xác nhận. Angelina Jolie mang trong cơ thể gen BRCA1 bị tổn thương, trong trường hợp của chị, chẩn đoán xác suất xuất hiện ung thư vú lên tới 87%. Quyết không thụ động chờ đợi bệnh hiểm, chị đã quyết định hành động. Tiếp theo, Jolie yêu cầu bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ cả hai bầu vú. Sau ca phẫu thuật, theo đánh giá của giới chuyên gia, mối đe dọa ung thư cơ quan này tụt xuống mức xấp xỉ 5%.
Tháng 3/2015, dư luận lại xôn xao bàn tán về Angelina Jolie. Lần này, người nổi tiếng thực hiện ca phẫu thuật loại bỏ buồng trứng. Jolie đi đến quyết định khó khăn, bởi xác suất xuất hiện ung thư của chị lên tới 50%. Ca phẫu thuật gắn với không ít hậu quả không dễ chấp nhận, trong đó có giai đoạn mãn kinh sẽ đến sớm hơn.
Những chia sẻ khó khăn của siêu sao tài hoa đã khơi dậy mối quan tâm trên toàn thế giới. Nhiều người khâm phục quyết định dũng cảm và quyết đoán của người đẹp chiến đấu tích cực vì cuộc sống.
Hiệu ứng Angelina, lợi ích phòng ngừa
Sau sự kiện siêu sao chia sẻ với các phương tiện truyền thông Mỹ chuyện riêng của bản thân, các trung tâm y học trên toàn thế giới ghi nhận sự gia tăng đột biến mối quan tâm đến các xét nghiệm phát hiện biến thể gen BRCA1 và những xét nghiệm khác phát hiện sớm ung thư vú. Tại một số thành phố ở Ba Lan, con số phụ nữ tiến hành xét nghiệm chụp Xquang vú tăng 50% so với thời điểm trước sự kiện Angelina Jolie. Cùng thời gian, tại Vương quốc Anh, con số chị em đăng ký xét nghiệm di truyền tăng gấp 2 lần và tăng gần 100% tại một số cơ sở y tế ở Toronto (Canada).
Cho dù không có số liệu thống kê đầy đủ về con số phụ nữ trên toàn thế giới đã thực hiện những xét nghiệm đã kể, song các bác sĩ nhận thấy, rõ ràng ngày càng nhiều chị em quan tâm đến nỗ lực phòng ngừa. Tương tự, thông tin mới nhất về Jolie phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng cũng ghi nhận làn sóng tăng đột biến con số đăng ký làm xét nghiệm tầm soát nguy cơ ung thư cơ quan này.
Tuy nhiên, hiệu ứng Angelina trước hết là sự nhấn mạnh chủ đề phòng ngừa ung thư trên phạm vi rộng lớn. Những bộc bạch riêng tư của siêu sao làm cho các phương tiện truyền thông toàn cầu quan tâm nhiều hơn đến vấn đề có thể phòng ngừa bạo bệnh bằng cách nào. Đó là mục đích chính của Jolie - chỉ cho đồng loại sự cần thiết từ bỏ thái độ thụ động chờ đợi tử thần. Mọi người đều có thể biết sớm, liệu bản thân có bị nguy cơ bạo bệnh đe dọa và hành động đúng lúc. Chị không thuyết phục chị em phẫu thuật cắt bỏ vú hoặc buồng trứng khi tuổi còn trẻ hoặc chưa cần thiết. Angelina Jolie mong muốn mọi người tìm kiếm thông tin, tham khảo ý kiến chuyên gia, tiến hành xét nghiệm. Chỉ bằng cách này chị em mới có thể đi đến quyết định phòng ngừa chính xác và hiệu quả.
Biến thể bí ẩn trong gen BRCA1
Tất cả cơ thể chúng ta đều có gen BRCA1. Nhiệm vụ chính của nó là ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư. Tiếc rằng ở khá nhiều người, gen này bị khuyết tật. Khi dẫn đến sự đột biến như vậy, lập tức tăng nguy cơ xuất hiện ung thư vú và ung thư buồng trứng. Những tổn thương gen BRCA1 có thể di truyền, vì thế, tất cả chị em có người thân trong gia đình mắc bệnh ung thư cần nhanh chóng tiến hành xét nghiệm tầm soát bệnh.
(efekt angeliny)
Vinh Thu
