Hen phế quản rất nguy hiểm, diễn biến nhanh và có thể đe dọa tính mạng của người bệnh. Khi lên cơn hen, người bệnh không thể hít đủ không khí để cung cấp oxy cho cơ thể. Nếu không có thuốc cắt cơn hen hoặc không được can thiệp cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến suy hô hấp, hôn mê, mất ý thức, thậm chí tử vong.
Nếu người bệnh tiếp tục khò khè, khó thở sau điều trị hoặc có triệu chứng của cơn hen ác tính (khó thở tăng dần, cơn hen không dứt, khó nói do khó thở…) thì cần gọi ngay cấp cứu hoặc đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí và điều trị kịp thời.
Việc tuân thủ điều trị và dự phòng đúng cách là vô cùng quan trọng, nhất là khi thời tiết đang giao mùa như hiện nay.
Tuân thủ điều trị để hen phế quản có thể được kiểm soát
Mục tiêu dài hạn của điều trị hen là kiểm soát tốt triệu chứng hen và duy trì khả năng hoạt động bình thường. Giảm thiểu nguy cơ trong tương lai gồm tử vong do hen, giới hạn luồng khí dai dẳng và tác dụng phụ của thuốc.
Bệnh hen phế quản khó có thể khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân tuân thủ điều trị thì hen có thể được kiểm soát. Việc phối hợp giữa biện pháp dùng thuốc và không dùng thuốc là cần thiết, vì điều này có thể ngăn chặn được những cơn hen phế quản cấp.
Điều trị hen là chu trình liên tục bao gồm: Đánh giá mức độ của bệnh nhân, điều chỉnh thuốc và đánh giá đáp ứng, có thể tăng bậc hoặc giảm bậc điều trị hen.
Điều trị hen tùy thuộc vào từng bệnh nhân, các bác sĩ sẽ có chỉ định cụ thể, thuốc điều trị hen có thể được chia thành 3 loại chính:
- Thuốc kiểm soát hen phế quản dài hạn: Là các thuốc dùng duy trì để điều trị bệnh hen, giúp làm giảm nguy cơ đợt cấp và sụt giảm chức năng hô hấp, nhờ tác dụng giảm tình trạng viêm đường thở: Các thuốc Corticosteroid dạng hít, thuốc kích thích beta tác dụng kéo dài, thuốc đường hít kết hợp, Leukotrien... Hiện nay, có nhiều thuốc kiểm soát hen hiệu quả như Symbicort, Seretide… Đây là biện pháp chính trong điều trị hen phế quản, giúp kiểm soát hen hàng ngày và hạn chế xuất hiện cơn hen cấp.
Hen phế quản là bệnh liên quan nhiều đến việc thay đổi thời tiết, môi trường sống.
- Thuốc cắt cơn hen tác dụng nhanh: Là các thuốc chỉ dùng để cắt cơn hen và giảm triệu chứng, khi bệnh nhân có cơn khó thở hoặc đợt cấp hen. Giảm nhu cầu hoặc không cần dùng thuốc cắt cơn hen là mục tiêu quan trọng của điều trị hen. Các thuốc cắt cơn hen như Ventolin, Berodual, Salbutamol.
- Thuốc điều trị phối hợp đối với hen nặng: Đây là các thuốc được xem xét khi bệnh nhân có triệu chứng hen dai dẳng hoặc vẫn còn đợt cấp dù đã tối ưu hóa điều trị bằng liều cao ICS/LABA và đã phòng tránh các yếu tố nguy cơ.
Sự lựa chọn phương pháp điều trị cụ thể tùy thuộc vào tuổi, triệu chứng, yếu tố khởi phát, bậc hen và các yếu tố kiểm soát bệnh. Bệnh nhân cần được theo dõi và tái khám, để bác sĩ có thể đánh giá mức độ kiểm soát hen trên bệnh nhân, từ đó có những điều chỉnh phù hợp về kế hoạch điều trị trong thời gian tiếp theo.
6 việc cần làm để dự phòng hen phế quản
Hen phế quản là bệnh liên quan nhiều đến việc thay đổi thời tiết, môi trường sống. Vì vậy, người bệnh hen phế quản phải chú ý giữ gìn sức khỏe, nhất là khi giao mùa, thời tiết lạnh rất dễ mắc các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp do nhiễm vi khuẩn, virus, cảm cúm... sẽ làm phế quản co thắt dẫn đến cơn hen cấp.
Để dự phòng hen phế quản người bệnh cần lưu ý:
- Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân dị ứng như bụi nhà, lông động vật, phấn hoa…. Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ. Không nuôi chó, mèo, các con thú khác trong nhà.
- Bệnh nhân dị ứng với loại thực phẩm nào thì cần tránh ăn uống loại thực phẩm đó.
- Phòng tránh nhiễm khuẩn đường hô hấp.
- Tránh lo âu, căng thẳng quá mức.
- Khi đã được chẩn đoán mắc hen phế quản, người bệnh cần cẩn trọng khi sử dụng một số loại thuốc như Aspirin và các thuốc chống viêm Nonsteroid, vì dễ gây nên cơn hen phế quản cấp.
- Chủ động tiêm phòng cúm hàng năm, tiêm phòng phế cầu, vaccine phòng COVID-19, đi khám chuyên khoa hô hấp để được tư vấn mức độ nặng – nhẹ của bệnh và có phác đồ điều trị dự phòng phù hợp.
Tóm lại: Hen phế quản là một bệnh viêm đường hô hấp mạn tính, được khởi phát bởi các yếu tố kích thích (thường là tác nhân dị ứng). Hen phế quản không lây lan từ người này sang người khác. Bệnh liên quan đến cơ địa của bệnh nhân, cũng như có tính chất di truyền. Việc kiểm soát hen tốt sẽ giúp bệnh nhân giảm cơn hen phế quản, cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống.
Theo PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan, Chủ tịch Liên chi Hội Hen - Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng TPHCM, tỷ lệ lưu hành bệnh hen, phổi tắc nghẽn mạn tính tại Việt Nam là khoảng 4%. Trong đó, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là nguyên nhân gây tử vong xếp hàng thứ 3.
Các thống kê còn cho thấy xu hướng ngày càng nghiêm trọng của 2 bệnh lý này trên toàn cầu là do gia tăng số người hút thuốc và mức độ ô nhiễm môi trường. Đây là một thách thức khá lớn đối với ngành y tế.
Hen phế quản thường có một số triệu chứng báo trước như hắt hơi, sổ mũi, ngứa mắt, ho khan, buồn ngủ... Triệu chứng khi phát bệnh phổ biến nhất là ho, khó thở thành cơn về đêm hoặc khi thay đổi thời tiết. Cơn khó thở kéo dài 5 - 15 phút, có khi hàng giờ, hàng ngày. Sau đó giảm dần và kết thúc là một trận ho và khạc đờm dãi. Đờm dãi màu trong quánh và dính. Sau cơn hen thì hết các triệu chứng hoặc khi thở ra, có tiếng cò cử mà bản thân bệnh nhân và người khác cũng nghe thấy.
Hen phế quản rất nguy hiểm, diễn biến nhanh, có thể đe dọa tính mạng của người bệnh. Người bệnh khi lên cơn hen không thể hít đủ không khí để cung cấp oxy cho cơ thể. Nếu không có thuốc cắt cơn hen hoặc không được can thiệp cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến suy hô hấp, hôn mê, mất ý thức, thậm chí tử vong.
- Tham khảo thêm
