Hến là món ăn rất quen thuộc với nhiều người Việt Nam. Canh hến nấu bầu, hến xào... đều là những món ăn dân dã nhưng hương vị đậm đà, thơm ngon khó quên. Không chỉ là thực phẩm thông dụng, hến còn là vị thuốc thanh nhiệt giải nhiệt ngày hè.
Trong 100g thịt hến có 12,77g protid, 13,9mg chất sắt, 0,25mg đồng; nhiều vitamin B12, nhiều acid omega-3, ít cholesterol nên thích hợp với người thiếu máu và người bị bệnh tim mạch.
Cháo hến chữa trẻ em hay ra mồ hôi trộm.
Theo Đông y, thịt hến (nghiễn nhục) vị ngọt mặn, tính hàn, không độc; có tác dụng hoạt tràng, thông khí, mát gan, thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu. Vỏ hến (nghiễn xác) có vị mặn, tính ấm, không độc; có tác dụng cố tinh, làm se, long đờm, chống nôn. Sau đây là một số bài thuốc và món ăn thuốc từ hến:
Chữa di tinh, tiểu đục: vỏ hến nung, hoàng bá sao liều lượng bằng nhau, tán bột mịn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 10 - 15g.
Chữa đại tiện lỏng do nóng: vỏ hến 100g, lá bưởi 50g. Vỏ hến nung, lá bưởi sấy khô, tán thành bột mịn, trộn đều. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 10g; dùng liền trong 5 ngày.
Chữa chứng hay đi tiểu đêm: thịt hến 50g, thịt lợn nạc 100g. Tất cả ninh nhừ, thêm muối vừa đủ. Ăn trong ngày.
Chữa trẻ em hay ra mồ hôi trộm:
Bài 1: hến 100g, sò biển 100g, gao tẻ ngon 50g, rễ hẹ 3g, gia vị vừa đủ. Hến, sò hấp cách thủy, bỏ vỏ, lấy ruột, thái nhỏ, ướp gia vị; rễ hẹ giã nhỏ. Gạo vo sạch nấu cháo, khi cháo chín, cho sò hến và hẹ vào, đun cháo sôi lại. Ăn ngày 1 lần, lúc đói; ăn liền 5- 7 ngày.
Bài 2 (theo kinh nghiệm dân gian): chọn hến tươi mẩy, ngâm trong nước gạo cho nhả hết nhớt; luộc chín, lấy phần thịt và nước nấu cháo cho trẻ ăn. Ngày ăn 1 lần, mỗi lần dùng 20 - 50g thịt hến.
Chữa dương nuy, ít tinh: thịt hến 200g, lá hẹ 100g, dầu ăn 50ml, gia vị vừa đủ. Hến luộc lấy phần thịt; lá hẹ rửa sạch thái khúc. Đổ dầu vào chảo, đun nóng, cho hến vào, thêm gia vị, xào cho săn, cho lá hẹ vào, đảo đều với hến khoảng 5 phút; bắc ra ăn nóng.
Món ăn từ hến mát bổ vào mùa hè:
Canh hến nấu bầu: hến sông 2 - 3kg, bầu sao hay bầu trắng 1 - 2 quả non; mỡ, mắm, muối, hành, thì là và gia vị vừa đủ. Luộc hến gạn lấy nước hến và đãi lấy thịt hến để riêng; bầu đã băm hoặc thái chỉ. Đun nước luộc hến cho sôi, thả bầu thái vào, đun đến khi sủi tăm thì cho hành và thì là thái khúc vào. Thịt hến xào hành mỡ, cho mắm muối gia vị vừa đủ, đảo đều đến khi hến săn lại. Hến sào để riêng hoặc cho vào bát canh trên. Tác dụng bồi bổ sức khỏe, thanh nhiệt, giải khát, trừ phiền.
Hến xào rau bí: hến được làm theo các công đoạn như canh hến nhưng vì làm món xào không cần nhiều nước nên cho ít nước khi luộc hến. Rau bí đỏ (ngọn và lá non), ngọn non và cuống lá được tước bỏ phần xơ, vò nát lá, rửa sạch, thái đoạn 3 - 4cm. Cho dầu vào chảo, đun nóng, cho hành, tỏi vào, đảo đều cho có mùi thơm; cho rau bí vào, đảo đều, thêm mắm, muối và gia vị, đun rau bí chín kỹ thì cho hến xào vào, thêm ít tỏi đã đập nát, đảo đều. Hến xào rau bí là món ăn ngon, bổ, thanh nhiệt, giải khát, trừ phiền nhiệt, thích hợp với nhiều người nên ai cũng ăn được.