1. Các triệu chứng kém hấp thu dinh dưỡng
Các triệu chứng của hội chứng kém hấp thu dinh dưỡng có thể xảy ra khi các chất dinh dưỡng không được hấp thu sẽ đi qua đường tiêu hóa.
Nhiều triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào chất dinh dưỡng cụ thể hoặc chất dinh dưỡng không được hấp thụ đúng cách. Các triệu chứng khác là kết quả của sự thiếu hụt chất dinh dưỡng đó, gây ra bởi khả năng hấp thụ kém.
Các triệu chứng của hội chứng kém hấp thu được gây ra khi các chất dinh dưỡng không được hấp thu sẽ đi qua đường tiêu hóa.
Có thể có các triệu chứng sau nếu không thể hấp thu chất béo, protein hoặc một số loại đường hoặc vitamin:
Chất béo: Có thể đi ngoài ra phân có màu sáng, có mùi hôi, mềm và khuôn to. Phân khó xả và có thể nổi hoặc dính vào thành bồn cầu.
Chất đạm: Có thể bị khô tóc, rụng tóc hoặc giữ nước. Giữ nước còn được gọi là phù nề và sẽ có biểu hiện như sưng tấy.
Một số loại đường: Có thể bị đầy hơi, tiêu chảy.
Một số loại vitamin: Có thể bị thiếu máu, suy dinh dưỡng, huyết áp thấp, giảm cân hoặc suy nhược cơ bắp.
Tình trạng kém hấp thu có thể ảnh hưởng đến mọi người dựa trên độ tuổi hoặc giới tính. Chẳng hạn như, phụ nữ có thể ngừng kinh nguyệt và trẻ em có thể không phát triển bình thường. Cân nặng hoặc tốc độ tăng cân của trẻ có thể thấp hơn đáng kể so với những trẻ khác ở cùng độ tuổi và giới tính.
Một dấu hiệu khác của chứng kém hấp thu ở trẻ là trẻ có thể sợ ăn một số loại thức ăn.
2. Các yếu tố nguy cơ của hội chứng kém hấp thu
Các yếu tố nguy cơ của hội chứng kém hấp thu bao gồm:
- Tiền sử gia đình bị xơ nang hoặc kém hấp thu
- Uống nhiều rượu
- Phẫu thuật ruột
- Sử dụng một số loại thuốc, bao gồm thuốc nhuận tràng hoặc dầu khoáng
Nếu bị kém hấp thu, có thể bị đầy hơi, bụng có cảm giác sưng lên sau khi ăn. Tình trạng tiêu hóa thường xuyên gây khó chịu ở bụng và tiêu chảy liên tục. Tiêu chảy thường là dấu hiệu ban đầu nhưng không phải lúc nào cũng là triệu chứng của chứng kém hấp thu.
Các dấu hiệu và triệu chứng khác bao gồm:
- Phân có mùi hôi, lỏng và nhờn
- Giảm cân bất thường, không chủ ý giảm cân
- Mệt mỏi và yếu cơ
- Da có vảy và phát ban
- Đau hoặc viêm lưỡi (viêm lưỡi)
- Dễ bầm tím
- Bàn chân và bàn tay bị sưng
- Buồn nôn và ói mửa
3. Nguyên nhân kém hấp thu
Sử dụng kháng sinh kéo dài gây tiêu hóa kém ảnh thưởng đến hấp thu dinh dưỡng.
Các nguyên nhân gây ra tình trạng kém hấp thu rất phổ biến và đa dạng. Cơ thể có thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ chất dinh dưỡng vào máu từ đường ruột vì nhiều lý do từ một số bệnh đến nhiễm trùng hoặc dị tật bẩm sinh, bao gồm:
- Tổn thương ruột do nhiễm trùng, viêm, chấn thương hoặc phẫu thuật
- Sử dụng kháng sinh kéo dài
- Các tình trạng khác như bệnh celiac, bệnh Crohn, viêm tụy mãn tính hoặc xơ nang
- Thiếu hụt lactase, hoặc không dung nạp lactose
- Một số khuyết tật bẩm sinh hoặc xuất hiện khi sinh, chẳng hạn như chứng mất đường mật, khi đường mật không phát triển bình thường và ngăn cản dòng chảy của mật từ gan
- Bệnh về túi mật, gan hoặc tuyến tụy
- Bệnh ký sinh trùng
- Xạ trị có thể làm tổn thương niêm mạc ruột
- Một số loại thuốc có thể làm tổn thương niêm mạc ruột, chẳng hạn như tetracycline, colchicine hoặc cholestyramine
Hội chứng cũng có thể do các vấn đề tiêu hóa gây ra. Dạ có thể không sản xuất được các enzym cần thiết để tiêu hóa một số loại thức ăn. Hoặc cơ thể không thể trộn thức ăn bạn ăn với các enzym và axit do dạ dày tạo ra.
4. Nguyên nhân hiếm
Ngoài ra còn có một số rối loạn không phổ biến có thể dẫn đến kém hấp thu. Một trong số đó được gọi là hội chứng ruột ngắn Với chứng ruột ngắn, nghĩa là ruột non được rút ngắn lại. Điều này làm cho ruột kém khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng. Chứng ruột ngắn có thể là một dị tật bẩm sinh, hoặc có thể do phẫu thuật gây ra.
Ngoài ra, một số bệnh có thể gây ra chứng kém hấp thu do yếu tố môi trường, chẳng hạn như độc tố trong thực phẩm, nhiễm trùng hoặc ký sinh trùng.
Một nguyên nhân tiềm ẩn thậm chí hiếm hơn gây ra tình trạng kém hấp thu là bệnh Whipple, là kết quả của nhiễm trùng do vi khuẩn.
5. Chẩn đoán chứng kém hấp thu
Bác sĩ có thể nghi ngờ hội chứng kém hấp thu nếu bạn bị tiêu chảy mạn tính hoặc thiếu hụt chất dinh dưỡng, hoặc bị sụt cân đáng kể mặc dù đã ăn uống lành mạnh. Một số xét nghiệm được sử dụng để xác định chẩn đoán. Các thử nghiệm này có thể bao gồm:
Xét nghiệm mẫu phân có thể đo chất béo trong mẫu phân, hoặc phân. Những xét nghiệm này là đáng tin cậy nhất vì chất béo thường có trong phân của người mắc hội chứng kém hấp thu.
Xét nghiệm máu
Các xét nghiệm này đo mức độ các chất dinh dưỡng cụ thể trong máu của bạn, chẳng hạn như vitamin B-12, vitamin D, folate, sắt, canxi, carotene, phốt pho, albumin và protein.
Thiếu một trong những chất dinh dưỡng này không nhất thiết có nghĩa là bạn mắc hội chứng kém hấp thu. Điều đó có nghĩa là bạn đang không chọn thực phẩm có hàm lượng chất dinh dưỡng lành mạnh. Mức độ bình thường của các chất dinh dưỡng này cho thấy rằng kém hấp thu không phải là vấn đề.
Kiểm tra hơi thở
Kiểm tra hơi thở có thể được sử dụng để kiểm tra tình trạng không dung nạp lactose.
Nếu lactose không được hấp thụ, nó sẽ đi vào ruột kết. Vi khuẩn trong ruột kết phân hủy đường lactose và tạo ra khí hydro. Lượng hydro dư thừa sẽ được hấp thụ từ ruột, vào máu và sau đó vào phổi sau đó sẽ thở ra khí.
Nếu có khí hydro trong hơi thở sau khi uống một sản phẩm có chứa lactose, có thể mắc chứng không dung nạp lactose.
Kiểm tra hình ảnh
Các xét nghiệm hình ảnh, chụp ảnh hệ tiêu hóa, có thể được thực hiện để tìm các vấn đề về cấu trúc. Bác sĩ có thể yêu cầu chụp CT để tìm sự dày lên của thành ruột non, đây có thể là dấu hiệu của bệnh Crohn.
Nếu bác sĩ nghi ngờ có tế bào bất thường trong niêm mạc ruột non có thể phải làm sinh thiết. Sinh thiết có thể sẽ được thực hiện bằng nội soi. Một ống được đưa vào miệng của bạn và được đưa qua thực quản, dạ dày và vào ruột non của bạn để lấy một mẫu tế bào nhỏ.
6. Các lựa chọn điều trị cho hội chứng kém hấp thu
Cần có chế độ ăn đảm bảo hấp thu dinh dưỡng mà cơ thể cần.
Bác sĩ có thể sẽ bắt đầu điều trị bằng cách giải quyết các triệu chứng như tiêu chảy bằng các loại thuốc như loperamide.
Bác sĩ cũng sẽ tư vấn thay thế các chất dinh dưỡng và chất lỏng mà cơ thể không thể hấp thụ. Theo dõi các dấu hiệu mất nước, có thể bao gồm tăng cảm giác khát, lượng nước tiểu ít và khô miệng, da hoặc lưỡi. Ngoài ra, nếu được phát hiện là không dung nạp lactose, bác sĩ có thể sẽ khuyên nên tránh sữa và các sản phẩm từ sữa khác hoặc uống một viên men lactase.
Đồng thời, bác sĩ có thể giới thiệu đến gặp chuyên gia dinh dưỡng. Chuyên gia dinh dưỡng sẽ lập một kế hoạch điều trị để giúp đảm bảo rằng bạn đang nhận được các chất dinh dưỡng mà cơ thể cần, ví dụ như:
Thực phẩm bổ sung Enzyme: Những chất bổ sung này có thể giúp cơ thể bạn hấp thụ các chất dinh dưỡng mà cơ thể không thể tự hấp thụ được. Tìm một lựa chọn tuyệt vời của các chất bổ sung enzyme ở đây.
Thuốc bổ sung vitamin: Chuyên gia dinh dưỡng có thể khuyên nên bổ sung vitamin liều cao hoặc các chất dinh dưỡng khác để bù đắp cho những chất không được ruột hấp thụ.
Thay đổi chế độ ăn uống: Chuyên gia dinh dưỡng có thể điều chỉnh chế độ ăn uống để tăng hoặc giảm một số loại thực phẩm hoặc chất dinh dưỡng. Có thể được khuyên tránh thực phẩm giàu chất béo để giảm tiêu chảy và tăng cường thực phẩm giàu kali để giúp cân bằng điện giải.
Bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp lập một kế hoạch điều trị để kiểm soát các triệu chứng kém hấp thu và cho phép cơ thể bạn nhận được các chất dinh dưỡng và chất lỏng cần thiết để hoạt động bình thường.
Điều rất quan trọng là phải điều trị nguyên nhân cơ bản khiến hấp thu kém. Hãy đến bệnh viện hoặc cơ sở chuyên khoa về tiêu hóa để được khám ngay khi nhận thấy các triệu chứng như giảm cân bất ngờ hoặc tiêu chảy thường xuyên. Phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp với tình hình sức khỏe.
