Điều này đồng nghĩa với việc bùng phát dịch bệnh 700% chỉ trong vòng 2 năm. Năm 2018 cũng là đợt dịch đỉnh điểm với số lượng nhiều người mắc bệnh sởi nhất trong vòng 8 năm trở lại đây. Hệ quả này do phong trào “anti vắc-xin” hay “chống vắc-xin” diễn ra tại nhiều quốc gia châu Âu và Mỹ trong những năm gần đây.
Tiêm phòng giúp giảm tỷ lệ tử vong do sởi
Sởi là bệnh nghiêm trọng, rất dễ lây, gây ra bởi một loại virut. Năm 1980, trước khi việc chủng ngừa được thực hiện rộng rãi, hàng năm, căn bệnh này gây ra khoảng 2,6 triệu ca tử vong. Đến nay, mặc dù có vắc-xin an toàn và hiệu quả nhưng sởi vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ nhỏ trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, việc tiêm chủng phòng sởi trên toàn thế giới có tác động lớn đến việc giảm tỷ lệ tử vong do sởi. Do được tiêm phòng vắc-xin, tỷ lệ tử vong do sởi trên toàn cầu đã giảm 78%, từ 562.000 trường hợp xuống còn 122.000 trường hợp (vào năm 2012) và năm 2016 giảm còn 89.780 ca tử vong, chủ yếu là trẻ em dưới 5 tuổi. Những con số này cho thấy tầm quan trọng trong việc tiêm vắc-xin phòng ngừa sởi ở cộng đồng, song phong trào “chống vắc-xin” ở những người chưa nhận thức được tác hại của việc không tiêm chủng khiến dịch bệnh chết người này một lần nữa có cơ hội bùng phát trở lại.
Sởi là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ nhỏ.
Phong trào “anti vắc-xin” khiến dịch bùng phát
Phong trào “anti vắc-xin” đã diễn ra ở rất nhiều quốc gia trong những năm gần đây, bắt nguồn từ nghiên cứu không trung thực của cựu BS. Andrew Wakefield (người Anh) tiến hành năm 1998, đưa ra giả thiết cho rằng trẻ em tiêm vắc-xin MMR (sởi, quai bị, Rubella) dẫn đến tỷ lệ mắc chứng tự kỷ cao. Nghiên cứu này nhanh chóng được phản biện và được các nhà khoa học chứng minh hoàn toàn phi lý. Kết quả của nghiên cứu cũng bị hủy bỏ và Wakefied bị tước giấy phép hành nghề ở vương quốc Anh. Tuy nhiên, nhiều nhóm, tổ chức đã lợi dụng điều này để tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông như mạng internet. Ước tính hiện có hơn 400 trang web chống vắc-xin tại các quốc gia châu Âu và Mỹ.
Điều cơ bản trong dịch tễ học để loại trừ hoàn toàn dịch bệnh thì tỷ lệ dân số được tiêm chủng vắc-xin phải đạt tỷ lệ cao 90-95%. Điều này ngăn ngừa các virut, vi khuẩn gây bệnh lây lan. Đối với bệnh sởi (là căn bệnh có khả năng truyền nhiễm cao), 90-95% tỷ lệ người cần được tiêm chủng để đạt được khả năng miễn dịch trong cộng đồng. Chỉ 5% cộng đồng từ chối chủng ngừa, miễn dịch của cộng đồng sẽ bị phá vỡ, làm tăng gấp 3 lần tỷ lệ mắc sởi hàng năm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân người bệnh mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ sự miễn dịch của cộng đồng, đồng thời gây áp lực lên bệnh viện, tăng chi phí cho y tế công.
Thực tế, hiện nay, ở một số khu vực ở châu Âu có tới 30% dân số chưa được chủng ngừa căn bệnh này. Đây là nguyên nhân chính dẫn tới sự bùng nổ trở lại của dịch bệnh. Tương tự như vậy, có những “điểm nóng” ở Mỹ mặc dù cần 90-95% trẻ em được tiêm chủng vắc-xin phòng bệnh nhưng một số nơi như Camas Country, Idaho, tỷ lệ cứ 4 trường mẫu giáo, 1 trường không được chủng ngừa. Theo các chuyên gia ở Mỹ, việc cha mẹ không cho con mình đi tiêm chủng sẽ dẫn đến tình huống rất nghiêm trọng. Dịch bệnh sởi khởi phát trở lại. Theo báo cáo ghi nhận, năm 2017, một đợt dịch tồi tệ đã diễn ra tại Minnesota và đầu năm 2018, một ổ dịch đã xuất hiện tại thành phố New York. Hiện nay, cũng đang có một đợt dịch sởi bùng phát ở Brooklyn với 6 ca mắc bệnh. Những ca mắc mới này đều ở trẻ em chưa được tiêm chủng. Báo cáo từ Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh Mỹ (CDC) cho thấy, 70% số ca mắc sởi mới đều ở những người chưa được tiêm chủng. Trên thực tế, nhờ chiến dịch tiêm chủng vắc-xin MMR trong nhiều năm trước, bệnh sởi đã được xóa sổ tại Mỹ. Điều này đồng nghĩa với việc, bệnh sởi chỉ có thể lây từ quốc gia khác đến Mỹ, không có trường hợp nào từ nội tại Mỹ. Đối với trường hợp dịch sởi ở New York, người mắc bệnh là một du khách nước ngoài. Trường hợp bùng phát dịch ở Brooklyn do một em bé chưa được chủng ngừa sởi khi trở về từ khu vực dịch sởi ở Israel.
Việc không tiêm chủng đầy đủ sẽ khiến chúng ta rơi vào tình huống như trước những năm 1963 khi vắc-xin MMR chưa ra đời. Do đó, các nhà khoa học đưa ra khuyến cáo rằng: “Mọi người không nhìn thấy sởi nữa không có nghĩa bệnh sởi không còn tồn tại và biện pháp tốt nhất để ngăn ngừa dịch bệnh này bùng phát trở lại là tiêm chủng vắc-xin phòng sởi, tránh cho con mình rơi vào nguy cơ mắc bệnh viêm não, viêm màng não do sởi biến chứng”.
