Sau kỳ nghỉ Tết vui Xuân, giờ giấc sinh hoạt, chế độ ăn và tập luyện có nhiều thay đổi, nên tiềm ẩn nguy cơ cao bị đột quỵ, nhất là các trường hợp có nhiều bệnh lý nền.
Đột quỵ còn được gọi là tai biến mạch máu não. Đây là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do quá trình cấp máu não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể khiến não bộ bị thiếu oxy, không đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào. Trong vòng vài phút nếu không được cung cấp đủ máu các tế bào não sẽ bắt đầu chết.
Do đó, người bị đột quỵ cần được cấp cứu ngay lập tức, thời gian kéo dài càng lâu, số lượng tế bào não chết càng nhiều sẽ ảnh hưởng lớn tới khả năng vận động và tư duy của cơ thể, thậm chí là tử vong. Hầu hết những người sống sót sau cơn đột quỵ đều có sức khỏe suy yếu hoặc mắc các di chứng như: tê liệt hoặc cử động yếu một phần cơ thể, mất ngôn ngữ, rối loạn cảm xúc, thị giác suy giảm...
Nguyên nhân gây đột quỵ là do sự bất ổn của tuần hoàn máu não. Có 2 loại đột quỵ là đột quỵ do thiếu máu và đột quỵ do xuất huyết.
Tắc nghẽn mạch máu gây đột quỵ.
Đột quỵ do thiếu máu cục bộ: Chiếm khoảng 85% tổng số các ca bị đột quỵ hiện nay. Đây là tình trạng đột quỵ do các cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch, cản trở quá trình máu lưu thông lên não.
Đột quỵ do xuất huyết: là tình trạng mạch máu đến não bị vỡ khiến máu chảy ồ ạt gây xuất huyết não. Nguyên nhân khiến mạch máu vỡ là do thành động mạch mỏng yếu hoặc xuất hiện các vết nứt, rò rỉ.
Ngoài ra, người bệnh có thể gặp phải cơn thiếu máu não thoáng qua. Đây là tình trạng đột quỵ nhỏ, dòng máu cung cấp cho não bộ bị giảm tạm thời. Người bệnh có những triệu chứng của đột quỵ nhưng chỉ diễn ra trong thời gian rất ngắn, thường kéo dài khoảng vài phút. Đây là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ có thể xảy ra bất cứ lúc nào mà người bệnh cần lưu ý.
Thời điểm dễ bị đột quỵ
Nửa đêm, rạng sáng: Đột quỵ do thời tiết lạnh
Đột quỵ có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong ngày, khi đang ngủ, đang làm việc hoặc đang chơi... Song tại một số khung giờ, bệnh có tỷ lệ xảy ra cao hơn cả, đặc biệt là lúc nửa đêm 4-5 giờ hoặc rạng sáng 6-7 giờ. Đây là thời điểm máu đậm đặc nhất, huyết áp tăng, nhiệt độ bên ngoài giảm mạnh, nên dễ bị đột quỵ do thay đổi nhiệt độ.
Đột quỵ sau bữa nhậu xỉn
Tết là dịp gặp gỡ và giao lưu nhiều, không tránh khỏi việc sử dụng rượu bia. Chỉ sau 10 phút dung nạp bia rượu vào người, cồn làm giãn mạch toàn cơ thể khiến mặt đỏ hoặc tím tái. Sau đó làm nhịp tim và huyết áp tăng dồn dập, khiến cơ thể nóng bừng, khó thở. Song hệ quả cuối cùng đáng sợ hơn cả, là cồn làm tăng xơ vữa động mạch, tạo cục máu đông, gây đột quỵ. Đang vui vẻ bên bàn tiệc hoặc sau bữa nhậu mà bỗng thấy xây xẩm chóng mặt, tê yếu tay chân, đó chính là dấu hiệu cảnh báo của đột quỵ.
Đột quỵ do mỡ máu tăng
Kỳ nghỉ Tết, bạn sẽ nạp nhiều món ăn có chứa chất béo, lại thêm không tập luyện được như ngày thường, sẽ làm tăng mỡ máu, nhất là ở người sau tuổi 50. Các hạt “mỡ xấu” cholesterol này lắng đọng tại thành mạch, sinh ra mảng xơ vữa và cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu, một khi di chuyển lên não gây hệ quả khôn lường.
Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ
Các dấu hiệu đột quỵ có thể xuất hiện và biến mất nhanh, lặp đi lặp lại nhiều lần, bao gồm: Cơ thể mệt mỏi, đột nhiên cảm thấy không còn sức lực, tê cứng mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó. Cử động khó hoặc không thể cử động chân tay, tê liệt một bên cơ thể. Dấu hiệu đột quỵ chính xác nhất là không thể nâng 2 cánh tay qua đầu cùng một lúc. Khó phát âm, nói không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường. Bạn có thể thực hiện phép thử bằng cách nói những câu đơn giản và yêu cầu người bệnh nhắc lại, nếu không thể nhắc lại được thì người bệnh đó đang có những dấu hiệu đột quỵ. Hoa mắt, chóng mặt, người mất thăng bằng đột ngột, không phối hợp được các hoạt động. Thị lực giảm, mắt mờ, không nhìn rõ. Đau đầu dữ dội, cơn đau đầu đến rất nhanh, có thể gây buồn nôn hoặc nôn.
Cách phòng tránh đột quỵ
Chế độ dinh dưỡng hợp lý
Nguyên nhân gây đột quỵ đến từ các bệnh lý tim mạch, đái tháo đường, tăng mỡ máu... Chế độ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng quyết định hình thành các bệnh lý này. Ăn uống với chế độ dinh dưỡng hợp lý là cách phòng tránh đột quỵ hiệu quả. Ăn nhiều các loại rau củ quả, các loại đậu, ngũ cốc. Ăn nhiều thịt trắng, hải sản, cá để bổ sung protein cho cơ thể, hạn chế ăn các loại thịt đỏ. Hạn chế các loại thực phẩm giàu chất béo, đồ chiên xào, thức ăn nhanh. Uống nhiều nước lọc, nước trái cây, sữa đậu nành...
Tập thể dục hàng ngày
Tập thể dục giúp tăng cường tuần hoàn máu trong cơ thể, nâng cao sức khỏe, giúp tim khỏe mạnh. Tập thể dục 30 phút mỗi ngày, ít nhất 4 lần mỗi tuần sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, dẫn đến đột quỵ.
Giữ ấm cơ thể
Nhiễm lạnh có thể gây tăng huyết áp, tăng áp lực khiến mạch máu bị vỡ. Cần giữ ấm cơ thể, giữ gìn sức khỏe, đặc biệt là với người lớn tuổi trong thời điểm giao mùa.
Không hút thuốc lá
Hút thuốc lá là một trong những nguy cơ làm tăng khả năng bị đột quỵ. Thuốc lá còn gây hại cho sức khỏe của bản thân và những người xung quanh. Nếu bỏ thuốc lá trong vòng từ 2-5 năm, nguy cơ bị đột quỵ sẽ ngang bằng với người chưa bao giờ hút thuốc.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Kiểm tra sức khỏe định kỳ sớm phát hiện các yếu tố gây đột quỵ và chủ động can thiệp sẽ giúp phòng tránh đột quỵ hiệu quả. Những người mắc bệnh đái tháo đường, tim mạch, mỡ máu càng cần đi khám sức khỏe định kỳ để kiểm soát tình trạng bệnh, không để các chỉ số vượt quá mức nguy hiểm gây đột quỵ.