Nếu bạn có thói quen tung hứng, nựng lắc con khi vui đùa, hoặc xốc lắc mạnh… cần thay đổi ngay. Khi điều này xảy ra, não có thể nảy qua đập lại vào hộp sọ gây xuất huyết, bầm dập và phù nề. Hội chứng này thường xảy ra khi cha mẹ hoặc người chăm sóc trẻ rung lắc trẻ để giải tỏa sự cáu giận hoặc thất vọng trong trường hợp trẻ không ngừng khóc.
Hội chứng trẻ bị lắc là tình trạng chấn thương não xảy ra khi trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ bị lắc mạnh.
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị hội chứng rung lắc
Hội chứng rung lắc thường xuất hiện ở trẻ dưới 2 tuổi, đa số xảy ra với trẻ dưới 1 tuổi. Hầu hết các trường hợp mắc hội chứng rung lắc xảy ra ở giai đoạn từ 6 đến 8 tuần tuổi bởi trong khoảng thời gian này trẻ có xu hướng khóc nhiều nhất. Trong lứa tuổi này, đầu trẻ chiếm tỷ trọng khoảng một phần tư cơ thể, não bộ chưa phát triển nhiều, lại nằm trôi nổi trong môi trường dịch não tủy bao bọc xung quanh. Khi bị lắc rung mạnh, nhất là động tác tung hứng, quay vòng tròn quá mạnh, khối não sẽ di chuyển theo quán tính vật lý và có thể bị va đập vào hộp xương sọ làm não bị sưng phù, áp lực nội sọ tăng lên và tổn thương các mạch máu trong não.
Có thể nhận ra trẻ mắc hội chứng rung lắc với các triệu chứng cơ năng sau:
- Chảy máu, bầm dập hoặc phù nề trong não.
- Chảy máu ở võng mạc mắt.
- Bất tỉnh.
- Co giật.
- Khó thở.
- Quấy khóc dữ dội.
- Nôn mửa.
- Da xanh, nhợt nhạt.
- Trẻ bị kích thích, lừ đừ kèm theo vật vã.
Hậu quả về sức khỏe khi trẻ bị hội chứng rung lắc
Hội chứng rung lắc ở trẻ nhỏ thường xảy ra khi người chăm sóc quá căng thẳng, tức giận, mệt mỏi không thể kiểm soát được khi trẻ khóc quá mức mà rung lắc trẻ quá mạnh.
Các tổn thương não sẽ để lại nhiều di chứng thần kinh lâu dài cho trẻ. Tổn thương nhẹ có thể làm cho trẻ chậm phát triển tinh thần, mất khả năng nói năng lưu loát, học tập không tiếp thu được bài vở. Nếu tổn thương nặng có thể gây xuất huyết võng mạc mắt, gây giảm thị lực hoặc mù, điếc, liệt thần kinh, co giật, thậm chí gây tử vong; tổn thương tủy sống; thiểu năng trí tuệ; cảm giác hoặc nhận thức lý hóa bất thường.
Tuy nhiên điều đáng lo nhất là bố mẹ thường không biết trẻ bị tổn thương vi rung lắc mạnh do người lớn gây nên, vì vậy nhiều trường hợp trẻ đã bị tổn thương nhưng vẫn tiếp tục bị "tra tấn" bới các lần rung lắc mạnh tiếp theo do người lớn vô tình gây ra khiến trẻ bị tổn thương ngày càng nặng. Tổn thương thần kinh và mạch máu do rung lắc thường khó phát hiện ngay, có khi trẻ không có biểu hiện gì dù đã bị tổn thương thật sự.
Do đó bạn cần hiểu biết những dấu hiệu báo động dưới đây để kịp thời cứu đứa trẻ. Tùy theo mức độ tổn thương nặng hay nhẹ mà những triệu chứng xuất lộ như: nhẹ thì thấy trẻ giảm linh hoạt, lờ đờ, ngủ gà ngủ gật, không hoặc ít khi mỉm cười. Nặng hơn trẻ sẽ không nhìn được, dễ co giật, nôn mửa. Trường hợp trầm trọng trẻ có các biểu hiện ngừng thở, tím tái, hôn mê... khi đó nếu không cấp cứu kịp, trẻ có thể tử vong.
Để ngăn ngừa hội chứng này, cha mẹ và người thân cần tránh những động tác xoay chuyển đầu trẻ một cách đột ngột. Ảnh minh họa
Cách phòng tránh hội chứng trẻ bị lắc
Để ngăn ngừa hội chứng này, cha mẹ và người thân cần tránh những động tác xoay chuyển đầu trẻ một cách đột ngột như:
- Rung lắc nôi đối với trẻ nhỏ.
- Không bế thốc ngược trẻ.
- Không xốc vác trẻ gấp gáp.
- Khi nô đùa không tung hứng trẻ .
- Không tát đánh vào tai, đầu hay mặt trẻ.
- Không nên để người đang tức giận bế ẵm trẻ.
Cách sơ cứu trẻ bị hội chứng rung lắc
Khi trẻ xuất hiện những dấu hiệu nghi ngờ trẻ mắc hội chứng rung lắc, phụ huynh cần:
- Gọi xe cấp cứu, không nên vận chuyển bằng các phương tiện thông thường.
- Không gắng lắc thêm làm cho trẻ tỉnh lại, không cho trẻ ăn, bú.
- Nếu trẻ ngừng thở trước khi có cấp cứu hỗ trợ, cần phải tiến hành hô hấp nhân tạo.
- Nếu chấn thương cổ nên cố định cổ và tránh xoay trở trẻ
- Nếu trẻ nôn và không có chấn thương cổ, cần xoay nhẹ đầu trẻ về một bên để tránh sặc và ngừng thở.
Xem thêm video được quan tâm
Vitamin A: Bà bầu bổ sung thế nào cho đúng? | SKĐS
