Hậu COVID, đúng hơn là hội chứng hậu COVID, là một nhóm các triệu chứng khác nhau có thể kéo dài nhiều tuần tới nhiều tháng, có khi lâu hơn nữa trên người mắc COVID.
Chuyện thứ nhất, hậu COVID không phải là thứ mới lạ gì, bất kỳ bệnh gì cũng có cái hậu, chỉ khác là nhẹ hay nặng, lâu hay mau thôi. Bạn có bao giờ bị cúm mùa thôi mà nó ho dai dẳng, mệt mỏi kéo dài 1-2 tháng chưa?
Bạn có bao giờ thấy mấy đứa nhỏ ho kéo dài, khò khè, tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn sau nhiễm RSV chưa?
Bạn có thấy những người bị nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não có thể mất vài tháng, vài năm thậm chí không bao giờ hồi phục như ban đầu không?
Cái chuyện “hậu” này là bình thường, vậy hậu COVID có ghê gớm như mọi người đang lo sợ không?
HẬU COVID là một nhóm các triệu chứng có thể kéo dài sau khi nhiễm COVID như là:
- Ho, khó thờ khi vận động (là triệu chứng thường gặp nhất)
- Mệt mỏi, kém sức, mau mệt
- Giảm khả năng tập trung (brain fog)
- Đau cơ, đau khớp
- Nhức đầu
- Dễ cáu gắt
- Tim đập nhanh, đau ngực
- Mất vị giác, khướu giác
- Chóng mặt khi đứng lên nhanh do hệ thần kinh tự động hoạt động kém.
Lý do của việc các triệu chứng này kéo dài trên người này mà không có trên người khác vẫn chưa được hiểu rõ. COVID tấn công hệ hô hấp là chủ yếu nên các triệu chứng tập trung vào đường hô hấp là thường gặp nhất. Tuy nhiên COVID cũng có thể tấn công vào các cơ quan khác và gây triệu chứng khác ngoài hô hấp.
Nếu người bệnh mắc COVID nặng phải nhập viện thì chuyện hậu COVID sẽ xảy ra nhiều hơn, không có gì lạ.
Còn người bệnh nhẹ, chuyện hậu COVID là hên xui, không ai biết vì sao người này bệnh 3 ngày là khỏe, còn người kia ho 1 tháng.
Nghiên cứu cho thấy chủng ngừa có thể làm giảm nguy cơ mắc hậu COVID tuy nhiên kết quả vẫn còn chưa rõ ràng lắm.
HẬU COVID THƯỜNG GẶP KHÔNG?
Nghiên cứu cho nhiều số liệu khác nhau, từ 15-40%, tuy nhiên đa số vào khoảng 25%.
Thường gặp nhất là các triệu chứng đường hô hấp, cũng dễ hiểu thôi, COVID tấn công phổi chúng ta, sau khi đi rồi sẽ còn những vết sẹo trên phổi, nên phải cần thời gian cho cơ thể hồi phục.
Trẻ em vẫn có hậu COVID nhưng thấp hơn người lớn nhiều theo quan sát của tôi, chủ yếu là ở trẻ teens, và hầu hết là ho kéo dài hay mất mùi.
Trẻ càng nhỏ càng ít thấy hậu COVID, hầu hết trẻ nhỏ triệu chứng rất ngắn, thoáng qua và về bình thường rất nhanh, còn nhanh hơn cúm mùa, nhất là chủng omicron.
Hậu COVID nghiêm trọng nhất ở trẻ em là hội chứng viêm đa cơ quan (MIS-C), có thể xảy ra sau 4-6 tuần nhiễm SARS-CoV-2, tuy nhiên rất hiếm (khoảng 5 trên 1 triệu ca ), cho dù có MIS-C thì cũng không phải là chết, tỷ lệ tử vong khoảng 1% ở các nước tiên tiến nhưng có thể tới 9% ở các nước nghèo.
HẬU COVID GIẢ HIỆU
Thỉnh thoảng tôi gặp hậu COVID giả, trẻ ho kéo dài 2-3 tuần sau COVID không phải là hậu COVID, có thể do đàm nhớt nhiều ở đường hô hấp hay dị ứng. Trẻ than mệt, không làm việc nhà hay đi học mà chơi game thì khỏe không phải là hậu COVID nha.
ĐIỀU TRỊ HẬU COVID -19
Hầu hết các triệu chứng hậu COVID sẽ dần dần hồi phục với thời gian, yếu đâu tập đó, ăn uống điều độ, tập thể dục vừa sức, sống lạc quan sẽ phục hồi nhanh hơn. Yếu phổi thì tập thở phế dung ký, tập thể dục dần dần để nâng cao thể lực. Cứ bình tĩnh mà theo khám bác sĩ, tập luyện theo hướng dẫn rồi sẽ tốt hơn thôi.
Cô em vợ tôi mắc COVID đời đầu, ho cỡ 1 tháng, mất mùi cả năm sau còn chưa hồi phục hoàn toàn. Nhưng cô đi gym tuần 3 ngày, làm việc ngon lành, vừa làm vừa học thêm lên cao, tháng nào cũng đi du lịch khắp nơi.
Không phải ai bị COVID cũng bị hậu COVID, cho dù bị hậu COVID cũng là tạm thời, yếu thì phải có thời gian và luyện tập để hồi phục. Hậu COVID nó ghê gớm tới đâu một phần là do bạn coi nó quan trọng tới đâu.
Cứ bình tĩnh mà vui sống, đừng để hậu COVID nó hù.
