Ông Nguyễn Phan Hồng Hải - Tham tán Đại sứ quán Việt Nam tại Ukraine - cho biết tình hình đang rất phức tạp và khó lường.
Phóng viên: Diễn biến mới nhất ở Ukraine và tình hình bà con người Việt ở đây ra sao, thưa ông?
- Ông Nguyễn Phan Hồng Hải: Ngay cả những nhà phân tích chính trị nổi tiếng thế giới và nước sở tại cũng không dự đoán được diễn biến ở Ukraine trong những ngày tới. Tình hình nóng lên từng giờ, hàng chục ngàn người thuộc các lực lượng muốn bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ đang diễu hành qua các phố, mang theo gậy gộc, bom xăng tấn công lãnh sự quán Nga tại TP Odessa.
Hiện có khoảng 10.000 người Việt Nam sinh sống và làm việc ở Ukraine, tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn Kiev, Kharkov, Odessa. Trong suốt 3 tháng xảy ra đụng độ chính trị, tình hình làm ăn của người Việt bị ngưng trệ. Cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008 ở Ukraine đã khiến đời sống bà con lao đao, ai cũng mong năm nay sẽ khá hơn thì lại gặp cuộc khủng hoảng này.
Bị ảnh hưởng nhiều nhất là bà con buôn bán ở chợ, ví dụ các cửa hàng ở khu Chợ lớn 7-KM ở Odessa hầu như không mở cửa vì mở ra cũng chỉ có người bán. Người dân không còn tiền để mua sắm vì mức lương thấp, đời sống xáo trộn do suốt ngày biểu tình… Giá lương thực, thực phẩm tăng lên từng ngày trong khi giá quần áo, giày dép không ngừng giảm. Đồng Hryvnia mất giá 30%. Khó khăn khiến tình trạng ăn cắp hàng hóa, đánh nhau xảy ra thường xuyên.
Phóng viên: Ngày 2-3, chính phủ lâm thời Ukraine ra lệnh tổng động viên. Lệnh này có ảnh hưởng đến người Việt không thưa ông?
- Ông Nguyễn Phan Hồng Hải: Theo hiến pháp của Ukraine, công dân nước này từ 18-40 tuổi phải tham gia tổng động viên, trừ các lý do nhân đạo như đau ốm, hoàn cảnh khó khăn. Do vậy, nếu người gốc Việt có quốc tịch Ukraine (Ukraine chỉ cho phép một quốc tịch) cũng phải thực hiện nghĩa vụ trên mà Chính phủ Việt Nam không can thiệp được. Đến nay, đại sứ quán (ĐSQ) chưa thể thống kê số người Việt có quốc tịch Ukraine vì nhiều lý do, chỉ biết là số lượng không nhỏ.
Phóng viên: Trước tình hình phức tạp ở nhiều khu vực, ĐSQ đã có những biện pháp hỗ trợ nào đối với cộng đồng người Việt tại Ukraine?
- Ông Nguyễn Phan Hồng Hải: ĐSQ đã lập tổ theo dõi tình hình để thông tin với bà con, phối hợp chặt chẽ với các hội đoàn có người Việt sinh sống, đồng thời khuyến cáo bà con không đi lại vào ban đêm, đi thành tốp đông người để đề phòng nạn xin đểu, bắt cóc… Nhiều người Việt đang vào ban đêm cũng gọi điện thoại cho chúng tôi vì lo sợ.
Tính đến lúc này, chưa có người Việt thương vong do khủng hoảng Ukraine, chỉ có 1 trường hợp tử vong do tai nạn giao thông ở Kharkov. Số người Việt xin về nước đang tăng đột biến, có thể lên tới hàng ngàn người, nhưng họ phải mua vé máy bay giá cao. Vì lợi ích cộng đồng, ĐSQ đề nghị Hãng Hàng không quốc gia Việt Nam (VNA) trình Chính phủ hỗ trợ tối đa để giảm giá vé cho người Việt về nước.
