Hàng chục năm vượt khó, quên khổ đưa hài cốt liệt sĩ từ nước bạn Lào về quê mẹ an giấc

Đưa các anh về an giấc nơi đất mẹ

Năm 1989 với mong muốn hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại chiến trường Lào được quy tập về đất mẹ, Đội quy tập hài cốt liệt sĩ 589, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Bình (Đội 589) được thành lập. Và từ đó, hành trình vượt khó, quên khổ để hoàn thành nhiệm vụ cao cả đã được những thế hệ của đội quyết tâm thực hiện.

Thượng tá Lê Tư Tuyến, Đội trưởng Đội 589 cùng những thành viên trong đội luôn tâm niệm việc làm của bản thân là vô cùng ý nghĩa, giúp những đồng đội ngã xuống nơi đất bạn được về nơi "chôn nhau, cắt rốn".

"Chúng tôi hiểu rằng, không ít những đồng đội vẫn còn nằm lại đâu đó dưới nền đất lạnh, giữa hoang vu núi đồi. Họ ngã xuống vì đất nước nhưng không thể trở về đất mẹ, và người thân ở nhà vẫn mong ngóng một niềm tin, rằng, hài cốt của họ sẽ một ngày hòa dưới đất cùng cha ông, cùng quê hương nơi chôn rau cắt rốn. Nghĩ đến những điều này, chúng tôi lại nỗ lực thêm từng phút, từng giờ để ngày trở về của họ với gia đình sẽ gần hơn", Thượng tá Tuyến xúc động nói.

Chuyện đáng nhớ trong những lần quy tập hài cốt liệt sĩ trên đất bạn là vào gần 20 năm trước, từ thông tin của người dân cho biết trong hang Khẳm Cặng, huyện Ma Ha Xay (tỉnh Khăm Muộn, nước bạn Lào) có rất nhiều hài cốt liệt sĩ Việt Nam, đội 589 đã lên đường tìm kiếm và khai quật, cất bốc được 185 bộ hài cốt liệt sĩ.

Ngay sau đó, Chính phủ Lào đã cho xây dựng tượng đài tưởng niệm các anh hùng hy sinh trong hang Khẳm Cặng, thể hiện tình hữu nghị, gắn bó sắt son của hai nước Việt - Lào, cũng như tri ân với các liệt sĩ Việt Nam.

Ở một lần khác, tại thôn Xiêng Viêng, thị xã Thà Khẹt, người dân phát hiện một bộ hài cốt. Không chờ đợi thêm, đội 589 đã lên đường ngược vào rừng sâu, và may mắn là, cả đoàn đã quy tập được một bộ hài cốt liệt sĩ chôn cất cùng nhiều di vật quan trọng.

Hành trình đi tìm đồng đội của những người lính đội 589 có muôn vàn cảm xúc, lúc từ quyết tâm, thất vọng, lo lắng, hồi hộp cho đến sự vỡ òa cảm xúc. Chặng đường hàng chục năm, đôi chân của các anh vẫn bước không ngơi nghỉ. Để tìm được hàng trăm bộ hài cốt liệt sĩ cho đến nay, đội 589 đã có sự thông tin, giúp đỡ rất lớn từ người dân các bộ tộc Lào.

Không lùi bước trước khó khăn

Ở Lào, thời tiết rất khắc nghiệt khi mùa hè thì nóng nực, còn mùa đông thì lạnh thấu xương. Cộng thêm địa hình đồi núi phức tạp, có những lần, đội 589 phải đi bộ trên 250 km xuyên qua những cánh rừng già, những con suối mới đến được địa điểm theo tin báo có hài cốt.

Đó là chưa kể, nhiều khu vực còn phải đối mặt với tử thần khi những quả bom từ thời chiến có thể phát nổ bất kỳ lúc nào nếu chẳng may va chạm vào nó.

Sinh hoạt thường ngày giữa rừng luôn trong cảnh khó khăn, thiếu thốn trăm bề, nhất là nước sạch. Những người lính đội 589 thường đối mặt với sốt rét, cảm cúm, côn trùng cắn như cơm bữa,…

Thượng tá Lê Tư Tuyến tâm sự, việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ngày càng khó khăn theo từng ngày. Bởi vì, thời gian trôi đi, những thông tin về các bộ hài cốt liệt sĩ cũng ít dần, cộng với khó khăn do thời tiết, khí hậu và hành trình gian nan đã nhiều lần khiến các chiến sĩ trong đội kiệt sức. Nhưng, bằng suy nghĩ rằng người thân vẫn đang mòn mỏi chờ các anh về, các thành viên trong đội lai được tiếp sức, lại đi và không ngừng hy vọng.

Theo đội trưởng đội 589, vào nhiều năm trước, những di vật đi kèm hài cốt liệt sĩ còn tìm thấy được tên, tuổi, quê quán nhưng những năm trở lại đây, hài cốt tìm được chủ yếu là liệt sĩ vô danh.

Có lẽ, nguyên nhân cũng bởi do thời gian đã xói mòn, làm hư hại những dấu vết để lại. "Có những hài cốt được tìm thấy cùng vỏ hộp thuốc penicillin, chúng tôi khấp khởi hy vọng nhưng khi mở ra, tờ giấy trong vỏ hộp đã nát vụn theo thời gian. Những thông tin của liệt sĩ cũng trở nên vô vọng", Thượng tá Tuyến chia sẻ.

Ông Kẹo U Đon Bụt Xing Khỏn, Phó tỉnh trưởng, Trưởng ban Công tác đặc biệt tỉnh Khăm Muộn cho biết, việc tìm kiếm, quy tập mộ liệt sĩ của đội 589 đã thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với những hy sinh to lớn của các anh hùng, liệt sĩ Việt Nam trên đất Lào, góp phần khẳng định sự nghiệp cách mạng của hai nước Lào – Việt Nam.