Hạn chế tái phát hen nhờ những lưu ý về môi trường sống

Chậm điều trị là… chết

Hen phế quản là bệnh hô hấp mạn tính phổ biến trên thế giới và nước ta. Bệnh có xu hướng ngày càng gia tăng, tỷ lệ tử vong cao. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hiện có khoảng 300 triệu người mắc bệnh hen trên phạm vi toàn cầu và đến năm 2025 con số này sẽ tăng lên 400 triệu người.

Tử vong do hen cũng tăng rõ rệt ở nhiều nước. Chỉ tính riêng tại nước ta, mỗi năm có đến 3.000 trường hợp tử vong do hen, trong đó có khoảng 85% những trường hợp tử vong do hen có thể tránh được nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng và kịp thời.

Để phát hiện sớm bệnh hen phế quản, các chuyên gia khuyến cáo người bệnh cần chú ý các triệu chứng sớm của bệnh, tính chất tái diễn xảy ra khi có các yếu tố nguy cơ làm tái phát cơn hen. Trong đó, dấu hiệu cơn hen cấp tính là tình trạng thở đột ngột, khò khè, thở rít, tăng dần, tức ngực. Người bệnh có thể có dấu hiệu báo trước như ngứa mũi, hắt hơi, ngứa mắt, ho khan và cơn hen sẽ giảm hoặc hết sau khi được dùng các thuốc giãn phế quản (thuốc cắt cơn hen cấp tính).

Tuy nhiên thực tế lâm sàng cho thấy, rất nhiều trường hợp hen không có dấu hiệu điển hình như vậy, do đó cần nghĩ đến hen khi thấy người bệnh có một trong các biểu hiện sau: Có ít nhất 1 trong bốn triệu chứng ho, khò khè, khó thở, nặng ngực; Các triệu chứng có xu hướng thay đổi về thời gian và cường độ; Thường nặng hơn về đêm và sáng sớm; Triệu chứng xảy ra khi gắng sức, cười, khóc hay tiếp xúc với khói thuốc lá, không khí lạnh, thú nuôi; Xảy ra khi không có nhiễm khuẩn hô hấp (viêm mũi họng, viêm phế quản...); Có đáp ứng với thuốc điều trị hen.

Bệnh hen thường hay bị nhầm lẫn với bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phế quản, dị vật đường thở, hen tim… Do đó, để xác định chắc chắn có bị hen hay không, cần theo dõi các triệu chứng bệnh và đi khám sớm để có hướng điều trị phù hợp.

Khò khè, khó thở kéo dài do ô nhiễm môi trường

Hen phát triển và kéo dài dưới sự tương tác giữa yếu tố di truyền và môi trường. Các yếu tố môi trường sống ảnh hưởng xấu tới bệnh lý hen có thể kể tới:

– Dị nguyên trong nhà: Mạt bụi nhà, lông thú (chó, mèo, chuột…); gián; nấm mốc; một số thuốc như aspirin, ibuprofen; các chất tẩy rửa dùng trong nhà.

– Dị nguyên ngoài nhà: Bụi đường phố, phấn hoa, nấm mốc, các hóa chất, chất lên men, hương khói các loại (khói xe hơi, khói thuốc lá).

– Nhiễm trùng: Chủ yếu là nhiễm virus

– Hít phải khói thuốc lá thụ động

– Ô nhiễm không khí

Chính các yếu tố môi trường này đã góp phần làm gia tăng các trường hợp mắc các bệnh đường hô hấp trong đó có hen phế quản.

Cùng lắng nghe chia sẻ của PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Dinh về các yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng tới bệnh lý hen phế quản- trích từ chương trình tư vấn trực tuyến  "Bệnh Hen - Cách Điều Trị Và Dự Phòng Hiệu Quả"

Ngoài yếu tố môi trường thì yếu tố chủ thể của người bệnh cũng là một trong những tác nhân gây ra bệnh hen phế quản. Người bị bệnh hen thường có liên quan đến yếu tố gia đình (di truyền), cơ địa dị ứng (chàm, viêm mũi dị ứng), với những gene liên quan đến sự hình thành IgE, các chất trung gian hóa học, sự gia tăng đáp ứng đường thở. Bên cạnh đó, tình trạng béo phì, suy dinh dưỡng, đẻ non là yếu tố nguy cơ mắc hen.

Người bệnh hen sẽ xuất hiện các cơn hen cấp tính (tăng nặng các triệu chứng ho, khò khè, khó thở, nặng ngực) xảy ra khi tiếp xúc với các dị nguyên môi trường, thay đổi thời tiết và những thay đổi cảm xúc mạnh…

Phòng các yếu tố nguy cơ từ môi trường và điều trị hen đúng cách

Do còn nhiều quan niệm sai lầm về bệnh hen cho rằng bệnh hen là bệnh di truyền và không thể điều trị được, dẫn đến tâm lý bi quan về bệnh và không điều trị gì; hay nhiều người không hiểu rõ về bệnh nên luôn kỳ vọng một loại thuốc mà có thể điều trị khỏi hoàn toàn bệnh hen bằng duy nhất một liều thuốc nên việc điều trị hen và hạn chế những ảnh hưởng xấu của bệnh hen đối với người bệnh nói riêng và cộng đồng nói chung còn không ít khó khăn.

Các chuyên gia khẳng định bệnh hen không thể chữa khỏi dứt điểm hoàn toàn, nhưng người bệnh hen hoàn toàn có thể kiểm soát được bệnh hen của mình, có nghĩa người bệnh không có hoặc có rất ít triệu chứng hen, không phải dùng thuốc cắt cơn hen, hoạt động thể lực bình thường với chức năng phổi hoàn toàn bình thường.

Các thuốc điều trị hen phế quản hiện nay, người bệnh cần dùng phối hợp hai nhóm thuốc: Thuốc cắt cơn hen cấp tính và thuốc điều trị dự phòng kiểm soát hen. Thuốc cắt cơn hen cấp tính sử dụng khi có các dấu hiệu của cơn hen, có thể dùng 3 – 4 lần cách nhau 15 – 20 phút trong giờ đầu, để giảm nhanh triệu chứng khó thở. Tiếp theo cần liên lạc ngay với bác sĩ để được tư vấn cách xử trí tiếp theo, có thể điều trị tại nhà hay phải nhập viện.

Với điều trị dự phòng hen, người bệnh có thể dùng dạng hít, uống hoặc tiêm hoặc thuốc hen thảo dược (Thuốc có nguồn gốc tự nhiên đã được Bộ Y tế cấp phép là thuốc điều trị) Ngoài dùng thuốc, các chuyên gia khuyến cáo người bệnh cần nhận biết và tránh các yếu tố khởi phát cơn hen từ môi trường và chăm sóc sức khỏe hợp lý để kiểm soát bệnh:

– Tránh các yếu tố khởi phát cơn hen như: Bụi nhà, nấm mốc, phấn hoa, mùi hóa chất, một số thuốc điều trị, thức ăn gây dị ứng, thay đổi thời tiết, khói thuốc lá, khói thuốc lào, không khí bị ô nhiễm…

– Tập luyện thể dục vừa phải, phù hợp với thể lực, tránh luyện tập quá sức.

– Có chế độ dinh dưỡng hợp lý, hạn chế những thực phẩm làm khởi phát hen, làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh hen.

– Khám bệnh định kỳ tại các cơ sở y tế chuyên khoa để được sự tư vấn của thầy thuốc, giúp tăng sự hiểu biết về bệnh, đưa ra kế hoạch kiểm soát hen.

>> Tham khảo thêm thông tin về bệnh hen tại website: benhhen.vn

>> Tổng đài bác sĩ tư vấn và theo dõi điều trị bệnh miễn cước cuộc gọi 1800 5454 35

Thông tin về thuốc thảo dược đã được Bộ Y tế cấp phép là thuốc điều trị: