1. Giá trị dinh dưỡng của hạt chia
Theo Harvard health, hạt chia có giá trị dinh dưỡng cao, chứa nhiều chất dinh dưỡng bao gồm chất xơ, protein, acid béo omega-3, chất chống oxy hóa và nhiều loại vitamin, khoáng chất như canxi, magie, phốt pho có lợi cho sức khỏe.
Acid béo omega-3
Hạt chia là nguồn cung cấp dồi dào acid béo omega-3. Loại acid béo này chủ yếu có trong cá béo, các loại hạt và hạt giống. Acid béo omega-3 đóng vai trò quan trọng trong chức năng não, sức khỏe tim mạch và giảm viêm trong cơ thể.
Hạt chia rất giàu acid béo omega-3, còn được gọi là acid alpha-linolenic (ALA). Cơ thể không thể tự sản xuất ALA, vì vậy cần phải bổ sung thông qua thực phẩm. Việc tiêu thụ ALA đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Chất xơ
Bổ sung hạt chia vào chế độ ăn uống cũng là một cách tuyệt vời để tăng lượng chất xơ. Chỉ một ounce hạt chia ( khoảng 28 g, hai đến ba thìa canh) cung cấp khoảng 9,8 g chất xơ.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung đủ chất xơ có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc phải: bệnh tim mạch vành, đái tháo đường type 2, một số loại ung thư, viêm, rối loạn tiêu hóa. Chất xơ giúp giảm mức cholesterol LDL ("xấu") và triglyceride, đồng thời giúp tăng mức cholesterol HDL bảo vệ tim.
Chất xơ trong hạt chia cũng có thể hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh bằng cách làm mềm phân, tăng khối lượng phân. Điều này cho phép phân di chuyển nhanh hơn qua ruột và có thể giúp giảm táo bón.
Chất chống oxy hóa
Hạt chia chứa nhiều chất chống oxy hóa, bao gồm tocopherol, phytosterol, carotenoid và các hợp chất polyphenolic. Chất chống oxy hóa đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của các gốc tự do, vốn có thể tích tụ trong cơ thể, dẫn đến tổn thương tế bào và bệnh tật.
Một phần nhờ vào hàm lượng chất chống oxy hóa, hạt chia có thể giúp bảo vệ chống lại: tình trạng viêm, đái tháo đường, tim mạch…
Protein
Hạt chia là một nguồn protein tốt nhờ chứa tất cả chín loại acid amin thiết yếu. Protein trong hạt chia có thể giúp ổn định lượng đường trong máu và cung cấp nguồn năng lượng ổn định.
2. Thời điểm tốt nhất để uống hạt chia
Để tận dụng tối đa lợi ích và tránh những rủi ro không mong muốn, nên uống hạt chia đúng thời điểm.
Trên thực tế, không phải ai cũng biết uống hạt chia lúc nào mới là hợp lý nhất. Theo TTƯT. BSCKII Lê Phương, nguyên Phó Giám đốc BV YHCT Hà Đông, trong tinh thần dưỡng sinh của Đông y, chọn đúng thời điểm vàng trong ngày không chỉ giúp cơ thể hấp thu tốt mà còn phát huy hết giá trị dưỡng huyết, nhuận tràng, thanh lọc nhẹ nhàng của cốc nước hạt chia.
Buổi sáng sớm khi bụng còn rỗng, trước bữa ăn 30 phút
Uống hạt chia vào thời điểm này giúp bạn có cảm giác no lâu, hạn chế ăn quá nhiều trong bữa sáng. Hạt chia sẽ cung cấp năng lượng và chất xơ dồi dào, giúp khởi động hệ tiêu hóa và thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Đây là thời điểm lý tưởng cho những người đang muốn giảm cân hoặc kiểm soát cân nặng.
BS. Lê Phương cho biết, ngay sau khi thức dậy, ngâm 1 thìa hạt chia pha với nước ấm, để cho hạt nở đều rồi uống trước bữa sáng 30 phút, sẽ thấy bụng nhẹ, người khoan khoái, đi ngoài đều đặn. Theo y học cổ truyền, sáng sớm là thời điểm dương khí bắt đầu thăng, tỳ vị cần được khởi động nhẹ nhàng để hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru suốt cả ngày. Việc dùng hạt chia vào lúc này rất có lợi: hạt chia giúp nhuận tràng, làm sạch ruột non và ruột già một cách nhẹ nhàng nhờ chất gel hòa tan. Đồng thời, nó còn có tác dụng dưỡng khí, dưỡng huyết sớm, nuôi dưỡng trục Tỳ Thận và giúp cơ thể đẩy bớt độc tố tích tụ qua đêm, mang lại cảm giác nhẹ nhàng, sảng khoái cho cả ngày làm việc.
Buổi chiều (trước bữa ăn nhẹ)
Thay vì ăn vặt bằng những món không lành mạnh, bạn có thể uống một ly hạt chia. Điều này giúp tăng cảm giác no, giảm cơn đói và cung cấp năng lượng cần thiết cho đến bữa tối.
Theo BS. Lê Phương, vào buổi chiều, khoảng 15h đến 16h, là lúc cơ thể dễ cảm thấy mệt mỏi, cáu kỉnh và thèm đồ ngọt, sử dụng hạt chia vào thời điểm này mang lại nhiều lợi ích như:
- Ổn định đường huyết, ngăn ngừa tình trạng tụt năng lượng cuối ngày, giúp tránh cảm giác mệt mỏi và bứt rứt.
- Giảm cảm giác thèm ăn ngọt và ăn vặt, nhờ khả năng cân bằng nội tiết nhẹ nhàng từ bên trong.
- An thần nhẹ và làm dịu cảm xúc, giúp giảm bớt tình trạng cáu gắt hay lo âu vào cuối buổi.
Bạn có thể pha hạt chia với một chút nước cốt chanh và mật ong để có một thức uống vừa thanh mát, dễ uống, lại tăng cường khả năng dưỡng âm, thanh nhiệt.
BS Lê Phương lưu ý, không phải cứ dùng nhiều là tốt, mà dùng đúng lúc, đúng người và đúng cách mới thực sự quý giá. Vì vậy, có thể dùng hạt chia như một phương pháp để dưỡng khí, dưỡng huyết và điều hòa tạng phủ mỗi ngày. Đừng để những lợi ích tuyệt vời của loại hạt nhỏ này bị lãng phí chỉ vì dùng sai thời điểm.
3. Thời điểm có hại và những lưu ý khác
Tiêu thụ hạt chia vào buổi tối có thể khiến hệ tiêu hóa phải làm việc nhiều hơn, dễ gây đầy hơi, khó tiêu.
Mặc dù hạt chia rất tốt nhưng nên tránh uống vào một số thời điểm nhất định và lưu ý cách dùng để không gây hại:
Ngay trước khi đi ngủ: Hạt chia rất giàu chất xơ, việc tiêu thụ vào buổi tối có thể khiến hệ tiêu hóa phải làm việc nhiều hơn, dẫn đến đầy hơi, khó tiêu và làm gián đoạn giấc ngủ.
Ăn hạt chia khô: Đây là điều nguy hiểm nhất. Khi gặp nước, hạt chia sẽ nở ra gấp 10-12 lần. Ăn hạt khô có thể gây tắc nghẽn thực quản hoặc đường ruột, đặc biệt đối với người có chứng khó nuốt. Để an toàn và hiệu quả, hãy luôn ngâm hạt chia nở hoàn toàn trong nước trước khi sử dụng. Lưu ý không uống hạt chia khi chưa nở hoàn toàn bởi dễ gây đầy bụng. Nên ngâm bằng nước ấm chừng 10 phút rồi mới dùng.
Uống quá liều: Liều lượng khuyến nghị cho người lớn khỏe mạnh thường là khoảng 10-15 g hạt khô mỗi ngày. Uống quá nhiều có thể gây dư thừa chất xơ, dẫn đến các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón, đầy hơi.
Tương tác với thuốc: Người đang dùng thuốc điều trị đái tháo đường hoặc tăng huyết áp nếu ăn quá nhiều hạt chia có thể khiến lượng đường trong máu và huyết áp giảm mạnh, do đó những người có bệnh lý nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi có ý định sử dụng hạt chia thường xuyên.
