Đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa Thể thao Hải Phòng vừa xác nhận, đơn vị cùng các cơ quan chức năng đã có báo cáo đề xuất, trình UBND thành phố Hải Phòng phương án huỷ bỏ việc xếp hạng đối với di tích tội ác chiến tranh tại số nhà 4 Phạm Hồng Thái, phường Phan Bội Châu, quận Hồng Bàng.
Giá trị di tích, giáo dục truyền thống không được phát huy hiệu quả
Theo thông tin từ Sở Văn hóa Thể thao Hải Phòng (VHTT) cung cấp, ngôi nhà số 4 Phạm Hồng Thái (nhà số 2 Tôn Đản cũ) xây dựng 2 tầng, được xây dựng trên thửa đất E-3-64 có tổng diện tích 68 m2, nằm tại góc đường Phạm Hồng Thái và Tôn Đản.
Khu di tích số 4 Phạm Hồng Thái đã mờ, không đọc được nội dung gì. Ảnh: P.Thảo
Đây là ngôi nhà từng chịu sự bắn phá của bom Mỹ. Năm 2005, UBND TP Hải Phòng ban hành Quyết định số 177/QĐ-UB về việc xếp hạng và cấp bằng công nhận nhà số 2 phố Tôn Đản (nay là số 4 Phạm Hồng Thái, phường Phan Bội Châu, quận Hồng Bàng) là di tích tội ác chiến tranh.
Tuy nhiên, trải qua thời gian dài, công trình di tích tội ác chiến tranh đã xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ sập đổ các mảng bê tông xuống đường, gây nguy hiểm, ảnh hưởng mỹ quan đô thị.
Theo ý kiến cử tri quận Hồng Bàng, khu di tích tội ác chiến tranh tại số 4 Phạm Hồng Thái, (Số 2 phố Tôn Đản, phường Phạm Hồng Thái cũ) đã xuống cấp nghiêm trọng. Phần bờ tường có nguy cơ sập, đổ gây nguy hiểm; di tích hiện chỉ còn 1 căn nhà cũ xuống cấp không có hiện vật gì trưng bày, công tác phát huy giá trị di tích, giáo dục truyền thống không được phát huy hiệu quả. Do vậy, cử tri đề nghị thành phố xem xét, nếu công trình trên đủ điều kiện bảo tồn di tích thì phân công rõ cơ quan quản lý. Còn nếu công trình không đủ điều kiện bảo tồn, cần có phương án xử lý theo quy định pháp luật tránh nguy hiểm cho ngôi nhà và người dân đi lại tại khu vực.
Trước ý kiến phản ánh trên, căn cứ thực tiễn và căn cứ các quy định của Luật Di sản văn hoá, UBND thành phố Hải Phòng đã giao Sở Văn hoá và Thể thao rà soát trình UBND thành phố xem xét huỷ bỏ việc xếp hạng đối với di tích nhà số 4 Phạm Hồng Thái, phường Phan Bội Châu, quận Hồng Bàng.
Nguy cơ sập đổ công trình di tích bất cứ lúc nào
Thực hiện chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND thành phố Lê Khắc Nam tại Văn bản số 8652/VP-VH1 ngày 19/12/2023, Sở Văn hoá và Thể thao đã phối hợp Sở Xây dựng, Công an thành phố, UBND quận Hồng Bàng, UBND phường Phan Bội Châu tổ chức kiểm tra thực tế di tích nhà số 4 Phạm Hồng Thái.
Chất lượng công trình Khu Di tích "Tội ác chiến tranh" đã xuống cấp nghiêm trọng; chính quyền đã treo biển Cảnh báo khu vực nguy hiểm và rào chắn vòng ngoài, hạn chế nguy hiểm cho người xung quanh. Ảnh: P.Thảo
Qua kiểm tra cho thấy, hiện trạng ngôi nhà đã xuống cấp, vữa bong tróc, mảng bê tông nứt vỡ, nghiêng, có khả năng rơi, sập đổ bất cứ lúc nào, gây nguy hiểm. Tại khu vực vỉa hè tiếp giáp nhà số 4 Phạm Hồng Thái (phía mặt đường Tôn Đản), địa phương đã thực hiện di dời người bán hàng và lập hàng rào sắt để khoanh vùng, cảnh báo nhân dân không tiếp cận khu vực nhà nguy hiểm. Bia căm thù được gắn trên tường nhà số 4 Phạm Hồng Thái, phía đường Tôn Đản, tuy nhiên hiện nay chữ trên bia không đọc được.
Theo đánh giá của các nhà quản lý và chuyên môn, hiện, Di tích tội ác chiến tranh, nhà số 4 Phạm Hồng Thái đã xuống cấp rất trầm trọng.
Cũng theo kết quả kiểm tra, xác minh của Đoàn, hiện nhà số 4 Phạm Hồng Thái có 2 hộ gia đình sinh sống, gồm hộ ông Đỗ Văn Hạ (chuyển nhượng từ ông Đỗ Văn Ánh và bà Mạc Thị Thanh Hà từ năm 2003), hộ gia đình bà Trần Thị Oanh đã ở tại nhà số 4 Phạm Hồng Thái (năm 1985) - trước thời điểm UBND thành phố công nhận là di tích cấp thành phố.
Như vậy, không có sự xâm phạm di tích nhà số 4 Phạm Hồng Thái sau khi UBND thành phố công nhận, xếp hạng.
Xem xét hủy bỏ xếp hạng đối với di tích
Trao đổi với Báo Sức khỏe và Đời sống, đại diện lãnh đạo Sở VHTT Hải Phòng cho biết, tại Báo cáo số 28/BC-SVHTT ngày 1/2/2024, nhà số 4 Phạm Hồng Thái là di tích ghi dấu ấn, chứng tích tàn phá của bom đạn Mỹ bắn phá từ thời chiến tranh và công trình di tích đã xuống cấp nghiêm trọng. Sự hoang tàn và tiềm ẩn rủi ro đổ sập của ngôi nhà làm ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị; không đảm bảo an toàn cho những hộ dân đang kinh doanh, sinh sống gần đây và người dân lưu thông qua tuyến đường Tôn Đản.
Theo Báo cáo của Sở VHTT Hải Phòng, muốn hoàn thiện hồ sơ di tích theo quy định để lưu trữ với nhà số 4 Phạm Hồng Thái cũng không thực hiện được vì thiếu tư liệu lưu trữ lý lịch di tích. Anh: P.Thảo
Cùng với đó, di tích có diện tích nhỏ (68m2), không có khu vực II bảo vệ di tích, không có các công trình phụ trợ, không đảm bảo cho việc tham quan, tìm hiểu tại di tích nên trong những năm vừa qua, không có người tham quan, công tác phát huy giá trị của di tích, giáo dục truyền thống không hiệu quả.
Ngoài ra, căn cứ quy định của pháp luật (Khoản 2, Điều 30 Luật Di sản Văn hoá năm 2001; khoản 2, Điều 13, Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 21/9/2010 của Chính phủ), hồ sơ di tích nhà số 4 Phạm Hồng Thái hiện không đầy đủ, chỉ có Bản lược kê di tích; phía Bảo tàng Hải Phòng cũng không có hồ sơ di tích này. Như vậy, việc công nhận di tích thời điểm đó chưa đảm bảo về nguồn gốc đất của di tích, không đạt tiêu chuẩn về hồ sơ di tích. Nay, muốn hoàn thiện hồ sơ di tích theo quy định để lưu trữ cũng không thực hiện được vì thiếu tư liệu lưu trữ lý lịch di tích. Nếu thực hiện tu bổ, tôn tạo hoàn thiện cũng khó có khả năng phục hồi đảm bảo an toàn.
Theo đó, Sở Văn hoá và Thể thao Hải Phòng có báo cáo đề xuất phương án xử lý: Đề nghị Chủ tịch UBND thành phố Quyết định huỷ bỏ xếp hạng đối với di tích nhà số 4 Phạm Hồng Thái, phường Phan Bội Châu, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng.
Sau khi huỷ bỏ xếp hạng di tích, thành phố giao UBND quận Hồng Bàng chủ trì, phối hợp các sở, ngành, tổ chức, cá nhân liên quan xác định nguồn gốc đất, giải quyết về sở hữu, sử dụng đất; xem xét việc tu bổ tấm bia ghi lại dấu tích tại khu vực theo quy định.
Mời quý vị xem thêm video dưới đây:
Cận cảnh Khu di tích Tội ác chiến tranh đang được chính quyền Hải Phòng xem xét hủy bỏ xếp hạng.
