Lộ trình cần thiết để người dân thích ứng
Theo thống kê của Sở GTVT Hà Nội, hiện thành phố có hơn 6,6 triệu phương tiện giao thông đường bộ; trong đó có khoảng 0,6 triệu ô tô các loại và 5,9 triệu xe máy. Phương tiện giao thông trong giai đoạn 2011-2018 bình quân: tăng 11%/năm đối với ô tô (ô tô con là 11,5%/năm), xe máy là 6,75%/năm.
Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Vũ Văn Viện nhấn mạnh, tốc độ tăng trưởng của hệ thống đường bộ không theo kịp sự phát triển của phương tiện giao thông dẫn tới quá tải cho hệ thống đường bộ, khiến cho tình trạng ùn tắc giao thông ngày càng phức tạp, ô nhiễm môi trường ngày càng tăng. Trước tình hình đó, Hà Nội đã có chủ trương xây dựng lộ trình nhằm hạn chế xe cá nhân một cách hữu hiệu; trong đó 2 đề án được đưa ra lấy ý kiến tại hội thảo này là rất quan trọng nhằm hạn chế phương tiện giao thông cá nhân, góp phần giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.
Căn cứ điều kiện phát triển kinh tế-xã hội, hạ tầng giao thông, phương tiện giao thông và vận tải hành khách công cộng sẽ tiến hành lựa chọn vành đai hạn chế hoạt động xe máy phù hợp. Điều đáng chú ý trong đề án là chỉ đề xuất xem xét dừng hoạt động xe máy khi hệ thống vận tải công cộng và các phương tiện thay thế đáp ứng được tối thiểu 60,5% nhu cầu đi lại của người dân.
Ông Vũ Văn Viện nhìn nhận, việc xây dựng Đề án “Phân vùng hạn chế hoạt động của xe máy phù hợp với cơ sở hạ tầng và năng lực phục vụ của hệ thống vận tải hành khách công cộng tiến tới dừng hoạt động của xe máy trên địa bàn các quận vào năm 2030” là hết sức cần thiết. Đề án đã xác định mục tiêu dừng hoạt động xe máy trên địa bàn các quận vào năm 2030. Dự kiến đến năm 2030 trên địa bàn thành phố sẽ có 17 quận, tăng thêm 5 quận gồm: Gia Lâm, Đông Anh, Hoài Đức, Thanh Trì, Đan Phượng; chiếm 25% diện tích và 52% dân số toàn thành phố. Đây là khu vực tập trung áp lực giao thông lớn nhất và cần thiết phải cấm xe máy hoạt động.
Phương tiện công cộng của Hà Nội phải là vận tải chủ lực từ đó tiến tới hạn chế xe máy.
Vận tải công cộng phải là chủ lực
Theo Quy hoạch GTVT Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Hà Nội sẽ có 5 đường vành đai, trong đó vành đai 2 và vành đai 3 là vành đai đô thị; Vành đai 3,5 không khép kín, mang tính chất là đường trục chính đô thị; Vành đai 4 có một phần nằm trên địa bàn các quận. Vùng hạn chế hoạt động, tiến tới cấm xe máy có thể được nghiên cứu tại khu vực từ các vành đai nói trên trở vào trung tâm thành phố.
Một trong những băn khoăn lớn nhất của người dân là khi cấm xe máy, phương tiện giao thông nào sẽ thay thế và liệu có đáp ứng nhu cầu đi lại hay không. Về vấn đề này, TS . giao thông đô thị Lê Đỗ Mười cho biết: “Đến năm 2030, vận tải công cộng (VTCC) của Hà Nội sẽ đáp ứng được tối thiểu 40% nhu cầu đi lại của toàn thành phố nên người dân không cần lo lắng”.
Theo đó, đến năm 2030, Hà Nội cần đưa vào hoạt động 8 tuyến đường sắt đô thị, khoảng 200 tuyến xe buýt, 35.000 xe taxi, 50.000-55.000 xe hợp đồng, 15-20 tuyến minibus, 8.000-10.000 xe đạp công cộng.
GS.TS. Từ Sỹ Sùa, nguyên giảng viên Trường ĐH GTVT cho rằng, cần phải kiên định với chủ trương phát triển vận tải công cộng vì đây là giải pháp cơ bản để giải quyết ùn tắc giao thông và hạn chế phương tiện cá nhân. “Tỷ lệ đáp ứng hiện nay của xe buýt là 10%, như vậy để tăng tỷ lệ lên 20% cần khoảng 3.300 phương tiện. Với điều kiện cơ sở hạ tầng như hiện nay, việc đưa thêm số lượng phương tiện công cộng vào hoạt động là hết sức khó khăn” - ông Sùa cho biết.
Lãnh đạo Sở GTVT Hà Nội nhận định, Đề án “Phân vùng hạn chế hoạt động của xe máy phù hợp với cơ sở hạ tầng và năng lực phục vụ của hệ thống vận tải hành khách công cộng tiến tới dừng hoạt động của xe máy trên địa bàn các quận vào năm 2030” là một trong những nội dung có tính chất phức tạp, ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân Thủ đô. Trong quá trình xây dựng Đề án còn nhiều vấn đề cần giải quyết để đảm bảo tính khả thi nên mới xây dựng một lộ trình hơn 10 năm để từng bước thực hiện, điều chỉnh. Ông Vũ Văn Viện khẳng định: “Chắc chắn là vận tải công cộng phải đủ năng lực đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân thì chúng ta mới hạn chế, tiến tới cấm xe máy lưu thông trong nội thành”.