Hà Nội liên tục trong top thành phố ô nhiễm nhất thế giới
Theo hệ thống quan trắc của Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), 7h sáng nay, tại trạm đo ở cổng Đại học Bách khoa Hà Nội trên đường Giải Phóng, chỉ số AQI ở mức 125. Đến 8h, AQI tăng lên 127 - những người bình thường bắt đầu có các ảnh hưởng tới sức khỏe, nhóm người nhạy cảm có thể gặp những vấn đề về sức khỏe.
Tại trạm 556 Nguyễn Văn Cừ lúc 7h sáng nay, chỉ số AQI là 114. Lúc 8h, ghi nhận chỉ số AQI tăng lên 119. Trạm đo Công viên Nhân Chính - Khuất Duy Tiến, chỉ số AQI lúc 7h là 97. Đến 8h, chỉ số AQI là 99.
Hà Nội mù mịt vì ô nhiễm không khí dài ngày. Ảnh: Tuấn Anh
Theo Ứng dụng đo chỉ số ô nhiễm không khí IQAir lúc 8h sáng nay, Hà Nội là thành phố ô nhiễm thứ 9 trên thế giới với chỉ số AQI là 168 - ngưỡng đỏ, không lành mạnh cho sức khỏe.
Cùng thời điểm đó, trên bản đồ của IQAir, nhiều điểm đo ở Hà Nội cũng ghi nhận chất lượng không khí ở ngưỡng đỏ. Trong đó khu vực Quảng Khánh ghi nhận AQI 191, Trấn Vũ AQI 183, Ciputra AQI 181 và xã Đồng Trúc, huyện Thạch Thất (nay là xã Hạ Bằng) AQI 181 - đây đều là những chỉ không lành mạnh.
Trước thực trạng trên, nhằm siết chặt quản lý an toàn và vệ sinh môi trường tại các công trình xây dựng, TP Hà Nội đã ban hành Quyết định 68/2025, yêu cầu các đơn vị thi công thực hiện đầy đủ quy định về vệ sinh môi trường, từ thu gom, vận chuyển đến xử lý chất thải; đồng thời hạn chế tối đa bụi, tiếng ồn, rung chấn, không để ảnh hưởng tới đời sống người dân xung quanh.
Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền vừa ký ban hành công văn về việc tăng cường các biện pháp cấp bách về kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí trên địa bàn Thành phố.
Theo đó, UBND thành phố Hà Nội Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì cập nhật thông tin về chất lượng không khí, theo dõi chỉ số VN_AQI tại các trạm quan trắc không khí tại website: https://moitruongthudo.vn/.
Đồng thời phối hợp với các đơn vị của Bộ Nông nghiệp và Môi trường tăng cường sử dụng hệ thống theo dõi, giải pháp công nghệ và năng lực kỹ thuật giám sát từ xa (viễn thám vệ tinh, viễn thám sử dụng thiết bị bay không người lái, camera giao thông, máy bay không người lái, ứng dụng di động như iHanoi, mạng xã hội...) để kiểm soát và xử lý nghiêm hoạt động đốt mở (đốt rác, đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp).
UBND thành phố Hà Nội yêu cầu Sở Xây dựng tăng cường giám sát các chủ đầu tư, nhà thầu thi công xây dựng công trình, yêu cầu 100% các công trường thi công xây dựng phải có biện pháp kiểm soát bụi nghiêm ngặt (che chắn, rửa xe khi ra khỏi công trường, phun sương giảm bụi...); phế thải xây dựng dạng rời phải được bao phủ, che kín hoặc đóng túi kín tại nơi tập kết trong công trường và trong quá trình vận chuyển; đảm bảo không phát tán bụi ra môi trường...
Đồng thời giao sở này nghiên cứu và thí điểm công nghệ phun sương giảm bụi tại khu dân cư, công viên và đường giao thông. Đối với UBND các xã, phường, Hà Nội yêu cầu Chủ tịch UBND các phường, xã chịu trách nhiệm toàn diện trong việc quản lý chất lượng môi trường không khí đối với các nguồn phát thải bụi, khí thải.
Đối với các cơ sở sản xuất có lưu lượng xả bụi, khí thải lưu lượng lớn ra môi trường và thuộc loại hình sản xuất có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường tăng cường tần suất kiểm tra, bảo dưỡng thiết bị. Hà Nội khuyến khích các đơn vị xem xét điều chỉnh giảm công suất hoạt động hoặc dời lịch các công đoạn sản xuất phát sinh nhiều bụi/khí thải (như thổi lò, khởi động lò, nghiền nguyên liệu...) sang thời điểm điều kiện thời tiết, khí hậu thuận lợi hơn...
Các chuyên gia khuyến cáo, khi chỉ số chất lượng không khí đạt mức nguy hại (AQI 301-500), người dân nên hạn chế tối đa việc ra ngoài, tạm dừng các hoạt động ngoài trời và chuyển sang sinh hoạt trong nhà. Cần đóng kín cửa để tránh tiếp xúc với ô nhiễm. Với nhóm nhạy cảm, khuyến nghị càng nghiêm ngặt hơn: tuyệt đối không ra ngoài và đảm bảo môi trường trong nhà được thông khí, an toàn.
Hàng loạt trạm quan trắc sẽ được xây dựng
Theo TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường cũ), hoạt động quan trắc ở Hà Nội bắt đầu vào khoảng năm 1993, khi Luật Bảo vệ môi trường chính thức được ban hành.
Mức đầu tư vào mạng lưới quan trắc không khí tại Hà Nội cao hơn so với trung bình quốc gia. Năm 2008, trong tổng số 20 trạm quan trắc tự động trên cả nước do Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) lắp đặt, 7 trạm được đặt tại Hà Nội.
Năm 2016, UBND TP Hà Nội cũng tự đầu tư, xây dựng và đưa vào vận hành 10 trạm quan trắc chất lượng không khí tự động liên tục (2 trạm cố định và 8 trạm cảm biến). Sau đó, nhiều tổ chức, doanh nghiệp tiếp tục lắp đặt trạm quan trắc không khí tại Hà Nội, tích hợp vào mạng lưới quan trắc của thành phố. Đến nay, thành phố có 37 trạm quan trắc không khí do Nhà nước quản lý, trong đó 35 trạm thuộc TP Hà Nội, hai trạm do Bộ Nông nghiệp Môi trường và Đại sứ quán Mỹ quản lý.
Các trạm tập trung ở khu vực trung tâm, nơi có mật độ dân số cao và nguồn thải chính đến từ giao thông và sinh hoạt. Tuy nhiên, nghiên cứu của bà Thanh cùng cộng sự (nhóm nghiên cứu Địa không gian thông minh, Trường Đại học Công nghệ Hà Nội) sử dụng dữ liệu vệ tinh cho thấy, ô nhiễm bụi PM2.5 có xu hướng lan ra một số khu vực ngoại thành như Mê Linh, Phúc Thọ, Chương Mỹ, Thanh Oai, Ứng Hòa (huyện cũ trước sáp nhập). Thực tế, khu vực này vẫn chưa có trạm quan trắc cố định, cung cấp số liệu "chuẩn" để đánh giá thực trạng.
Hà Nội có khoảng 9 triệu dân và tốc độ tăng trưởng phương tiện giao thông khoảng 15% mỗi năm. Nồng độ PM2.5 đang tăng theo đà phát triển kinh tế. Tuy nhiên, Thủ đô hiện chỉ có 6 trạm cố định, đặt tại: 556 Nguyễn Văn Cừ (Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc), Đại học Bách khoa cổng Parabol (đường Giải phóng), Công viên hồ điều hòa Nhân Chính (đường Khuất Duy Tiến), Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh (quận Ba Đình), Trung Hòa (quận Cầu Giấy), Minh Khai (Bắc Từ Liêm).
Theo Quy hoạch Quan trắc môi trường quốc gia tháng 3/2024, đến năm 2030 cả nước sẽ xây dựng thêm 98 trạm quan trắc chất lượng không khí tự động, liên tục. Trong đó, Hà Nội bổ sung thêm 6 điểm mới tại các khu dân cư và khu công nghiệp ở Long Biên, Tây Hồ, Gia Lâm, Đông Anh, Mê Linh, Quốc Oai - Thạch Thất và Bắc Từ Liêm.
"Đây là một trong những giải pháp then chốt để cải thiện chất lượng phân tích và dự báo ô nhiễm không khí, tăng khả năng phản ứng trước các đợt ô nhiễm nghiêm trọng", TS Hoàng Dương Tùng nói.
Cục Môi trường cho biết thời gian tới sẽ ưu tiên bố trí nguồn lực lắp đặt bổ sung các trạm quan trắc môi trường, tăng cường tần suất quan trắc. Đồng thời, Cục sẽ đảm bảo số liệu truyền, kết nối không bị gián đoạn. Về lâu dài, Cục sẽ thiết lập mạng lưới trạm quan trắc không khí tự động, liên tục đủ lớn để đảm bảo việc thu nhận, truyền dẫn số liệu có thể cảnh báo, dự báo được xu thế, diễn biến chất lượng môi trường không khí.
