Hà Nội: Đối thoại với doanh nghiệp chậm đóng BHXH

Gần 79.000 đơn vị, doanh nghiệp nợ đóng, chậm đóng

Tại chương trình, bà Chu Ngọc Mai, Trưởng phòng Quản lý Thu, BHXH TP Hà Nội, cho biết, đến hết tháng 9 năm nay, số thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp là 38,161 tỷ đồng, tăng 3.266,4 tỷ đồng, tăng 9,4% so với cùng kỳ năm 2021, đạt 71,5% kế hoạch. Tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 92,1% dân số (chưa bao gồm lực lượng vũ trang). Số người tham gia bảo hiểm y tế là 7.576.213 người, tăng 4,13% so với cùng kỳ năm 2021.

Thống kê của BHXH TP Hà Nội cũng cho thấy, tính đến ngày 30/9/2022, thành phố còn gần 79.000 đơn vị, doanh nghiệp nợ đóng BHXH của gần 1 triệu người lao động với số tiền hơn 5.101 tỷ đồng.

So với cùng kỳ năm trước, số tiền nợ BHXH giảm gần 183 tỷ đồng, nhưng vẫn chiếm 8,87% tổng số tiền cần thu. Đáng chú ý, số nợ phải tính lãi là hơn 1.813 tỷ đồng, tăng 205,8 tỷ đồng so với thời điểm cuối năm 2021, trong đó có tới 3.543 đơn vị nợ kéo dài từ 2 năm trở lên với số tiền nợ hơn 1.450 tỷ đồng, tăng hơn 138 tỷ đồng so với cuối năm trước.

Đây là số tiền nợ cao do nhiều doanh nghiệp trên địa bàn thực sự gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh, hoạt động cầm chừng. Số tiền nợ ở khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh chiếm tỷ trọng lớn, nợ 1.374 tỷ đồng chiếm 68% tổng số tiền nợ.

Tuy nhiên, vẫn còn một số doanh nghiệp cố tình trốn đóng, chậm đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp. Số doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động có chiều hướng tăng, việc xử lý nợ BHXH, BHYT đối với các doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động… khó khăn. Hơn 12.471 đơn vị giải thể, phá sản, ngừng hoạt động với số tiền nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp là 1.429,3 tỷ đồng.

Đại diện nhiều đơn vị sử dụng lao động cho biết, việc nợ đóng, chậm đóng BHXH của người lao động do gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, dẫn đến giảm sâu doanh thu hoặc thua lỗ, nên không đủ khả năng tài chính.

Một số đơn vị, doanh nghiệp tuy không thua lỗ, nhưng do chưa thu được nợ từ phía đối tác nên tạm thời khan hiếm dòng tiền vận hành bộ máy, trong đó có việc chi lương, đóng BHXH cho người lao động.

Ngoài những yếu tố khách quan, việc nợ đóng, chậm đóng BHXH còn có phần xuất phát từ nguyên nhân chủ quan. Đó là tình trạng người sử dụng lao động cố tình nợ đóng hoặc đóng không đúng thời gian, không đủ số lượng lao động đang làm việc thực tế tại doanh nghiệp, thậm chí có trường hợp coi việc nợ BHXH là một trong những giải pháp để doanh nghiệp có thể tồn tại.

Doanh nghiệp có tên trong danh sách thanh tra nợ đóng BHXH, nếu chủ động khắc phục, cơ quan chức năng sẽ dừng thanh tra

Thực tế cho thấy, việc các đơn vị, doanh nghiệp nợ đóng, chậm đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp của người lao động vừa ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người lao động, vừa ảnh hưởng đến uy tín, sự phát triển của doanh nghiệp.

Giải đáp những kiến nghị, đề xuất của đại diện đơn vị sử dụng lao động, Phó Giám đốc điều hành BHXH thành phố Hà Nội Vũ Đức Thuật cho biết: Quy trình tính toán số tiền nợ, thời gian nợ đóng BHXH được thực hiện tự động trên hệ thống BHXH và đã được quy định rõ trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. 

Các cơ quan chức năng không thể "khoanh nợ", càng không thể giải quyết các chế độ BHXH theo trong khoảng thời gian doanh nghiệp nợ gốc. Để bảo đảm quyền lợi cho người lao động, cách tốt nhất là người sử dụng lao động cần hoàn thành nghĩa vụ, trách nhiệm đóng BHXH.

 Dưới góc độ thực hiện chính sách, BHXH TP Hà Nội ghi nhận kiến nghị của các đơn vị sử dụng lao động, tiếp tục nghiên cứu và đề xuất với cơ quan có thẩm quyền trong quá trình sửa đổi, bổ sung các quy định về BHXH.

Đồng quan điểm nêu trên, Phó Trưởng phòng Lao động - Tiền lương (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Hà Nội) Dương Tuyết Mùi nêu rõ: Việc nợ đóng, chậm đóng BHXH là hành vi bị nghiêm cấm tại các quy định hiện hành về BHXH. Tùy theo mức độ vi phạm, các đơn vị có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc chuyển cơ quan điều tra để xử lý hình sự. 

Tuy nhiên, với tinh thần chia sẻ, cùng gỡ vướng, các cơ quan chức năng thành phố Hà Nội tăng cường tổ chức đối thoại, đồng thời tập trung đôn đốc thu nợ. Những doanh nghiệp có tên trong danh sách thanh tra nợ đóng BHXH, nếu chủ động khắc phục, các cơ quan chức năng sẽ dừng thanh tra...