Hạ huyết áp tư thế đứng: nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng tránh và điều trị

Hạ huyết áp tư thế đứng ở người già

Mẹ tôi năm nay 65 tuổi, thời gian gần đây bà hay có cảm giác quay cuồng và chóng mặt khi đứng lên. Mắt nhìn bị mờ, có lúc buồn nôn, nhức đầu… đi khám bác sĩ kết luận mẹ tôi bị hạ huyết áp tư thế đứng. Vậy xin bác sĩ giải thích và bệnh của mẹ tôi có nguy hiểm?

Tình trạng hạ huyết áp tư thế đứng nếu kéo dài dễ làm giảm chất lượng sống, có thể ảnh hưởng đến tâm lý của người bệnh.

1. Tổng quan về hạ huyết áp tư thế đứng

Hạ huyết áp tư thế đứng là tình trạng mất cân bằng của hai hệ thống thần kinh phó giao cảm và giao cảm - đây là hai hệ thống điều khiển hoạt động của các cơ quan và không phụ thuộc vào sự chỉ huy của não bộ.

Hạ huyết áp tư thế đứng xảy ra khi chúng ta đứng lên ngồi xuống hoặc đứng - nằm, điều này có thể khiến chúng ta hoa mắt chóng mặt, thậm chí có thể ngất xỉu. Lúc này huyết áp tâm thu giảm ít nhất 20mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương giảm ít nhất 10mmHg khi ở tư thế đứng trong vòng 3 phút.

Hạ huyết áp tư thế đứng có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, đối tượng. Tuy nhiên dễ xảy ra ở người cao tuổi hơn. Những người đang sử dụng thuốc điều trị huyết áp nhưng không kiểm soát tốt, những người mắc huyết áp thấp, mắc các bệnh lý về tim mạch cũng dễ bị hạ huyết áp tư thế đứng.

2. Nguyên nhân hạ huyết áp tư thế đứng

Nguyên nhân dẫn đến hạ huyết áp tư thế có thể do:

• Mất nước.
• Vấn đề về tim mạch: bị huyết áp thấp, các vấn đề về van tim, suy tim, đau tim…
• Mắc bệnh tiểu đường.
• Rối loạn hệ thống thần kinh.
• Các bệnh về nội tiết như: suy thượng thận, bệnh về tuyến giáp.
• Bệnh lý thần kinh như tai biến mạch máu não, parkinson, rối loạn thần kinh tự chủ cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh.
• Khi bị sốt cao, nôn mửa nhiều, tiêu chảy nặng hoặc vận động quá sức khiến cơ thể mất nhiều nước làm giảm thể tích máu.
• Dùng một số loại thuốc hạ huyết áp, thuốc có chứa nitrat, thuốc điều trị bệnh trầm cảm có thể gây ra tình trạng này.
• Những người phải nằm quá lâu trên giường bệnh.
• Phụ nữ trong thời kỳ mang thai hoặc những người thường xuyên uống bia rượu.

3. Triệu chứng hạ huyết áp tư thế đứng

Khi bị hạ huyết áp đứng, người bệnh thường có cảm giác đặc trưng nhất là quay cuồng chóng mặt ngay sau khi đổi tư thế.

Bên cạnh đó có một số biểu hiện khác như:

• Mắt nhìn mờ các sự vật xung quanh
• Ngất xỉu
• Đau đầu
• Buồn nôn
• Có thể thấy tim đập nhanh, buồn nôn, đau tức ngực.

Nếu bị hạ huyết áp tư thế đứng, bệnh nhân, nhất là người cao tuổi rất dễ bị ngã do choáng váng, gây nên những chân thương nghiêm trọng, gây đột quỵ, rối loạn nhịp tim, đau thắt ngực.

4. Chẩn đoán và điều trị hạ huyết áp tư thế đứng

Xét nghiệm máu để tìm ra nguyên nhân cơ bản, xác định và điều trị chính xác các cơ quan liên quan đến huyết áp thấp của cơ thể là một trong những phương pháp chẩn đoán hạ huyết áp tư thế đứng. Kiểm tra lượng đường trong máu thấp hoặc một số tế bào máu có số lượng thấp

Điều trị từng bước hạ huyết áp tư thế đứng bao gồm các biện pháp dùng thuốc và không dùng thuốc. Mục tiêu điều trị nhằm cải thiện triệu chứng và cơ năng hơn là nâng cao số đo huyết áp.

Một số loại thuốc như: Fludrocortisone để tăng lượng máu và nâng cao huyết áp, hoặc midodrine để tăng huyết áp thường trực bằng cách hạn chế mạch máu để mở rộng, có thể được sử dụng để điều trị hạ huyết áp tư thế đứng. Các loại thuốc khác như: Pyridostigmine, NSAID, caffeine và epoetin đôi khi cũng được sử dụng, một mình hoặc kết hợp với nhau.

Thay đổi lối sống sinh hoạt lành mạnh là biến pháp tốt để ngăn chặn nguy cơ bị hạ huyết áp tư thế đứng. Trong những trường hợp nặng có thể kết hợp tập thể dục, các bài tập chuyên trị hoặc sử dụng thuộc theo sự kê đơn của bác sĩ.

5. Một số biện pháp nhằm kiểm soát và ngăn ngừa hạ huyết áp tư thế đứng

Khi bị hạ huyết áp tư thế đứng, ngoài việc dùng thuốc theo chỉ định, bạn có thể thực hiện:

Chế độ ăn uống khoa học, hợp lý

• Tăng cường thêm lượng muối trong chế độ ăn uống nhưng theo chỉ dẫn của bác sĩ bởi sử dụng nhiều muối lại không tốt cho sức khỏe.
• Nên chọn các loại thực phẩm có lợi, tránh việc ăn quá nhiều tinh bột, dầu mỡ.
• Bổ sung vitamin cho cơ thể.
• Cần uống đủ nước, tránh các loại đồ uống có cồn. Không hút thuốc lá, hạn chế bia, rượu.
• Giảm hoặc ngừng hoặc chuyển đổi các thuốc hạ huyết áp.

Thay đổi lối sống, duy trì tập luyện thể dục thể thao

• Các bài tập tăng cường sức khỏe tim mạch rất cần thiết để hạn chế tình trạng hạ huyết áp tư thế đứng.
• Khi thay đổi tư thế, nên thực hiện từ từ, tránh thay đổi đột ngột. Đặc biệt, đối với những người cao tuổi.
• Khi ngủ, nên kê cao gối hơn một chút.

Xem thêm video được quan tâm