GS.BS Nguyễn Văn Thủ và sáng chế máy chữa răng từ bàn đạp xe đạp

Trong cuốn sách "Giáo sư – Bác sĩ Nguyễn Văn Thủ, người trí thức yêu nước, người thầy thuốc nhân văn" do Bệnh viện Răng Hàm Mặt TW TPHCM phát hành năm 2014, nhiều câu chuyện xúc động, ít người biết tới về cuộc đời và sự nghiệp của ông được đồng nghiệp, học trò và bạn hữu kể lại.

Người sáng chế ra máy chữa răng từ bàn đạp xe đạp

Trong những năm tháng kháng chiến, điều kiện vật chất vô cùng thiếu thốn, ở vùng sâu vùng xa, bác sĩ Thủ đã sáng chế ra "máy chữa răng" đặc biệt: một chiếc ghế gỗ tua gắn hệ thống truyền động lấy từ xe đạp. Thiết bị này có thể khoan, cắt, mài… tương tự máy nha khoa hiện đại, nhưng mọi thao tác được vận hành bằng… chân đạp.

BS Nguyễn Thị Vinh - học trò của GS.BS Nguyễn Văn Thủ - hồi tưởng: "Lúc đó, chú Bảy Thủ (BS Nguyễn Văn Thủ - PV) đã mở khóa 2 năm 1950, có 26 người, tôi là nhỏ tuổi nhất.

Tôi học lớp nha tá năm 1951, sau đó tham gia đoàn nha y lưu động đi khắp các tỉnh bằng xuồng. Trên xuồng có hai tua-pê-đan đạp chân, chèo đi chữa răng cho cán bộ cơ quan ban ngành. Khi đó, nha sĩ làm việc như thợ cơ khí: chân đạp, tay cầm máy, còn người phụ tá thì rọi đèn pin...".

Từ những thiết bị đơn sơ và sự kiên trì, bác sĩ Nguyễn Văn Thủ đã cùng các thế hệ học trò đặt nền móng cho hệ thống y tế ngành Răng Hàm Mặt ở Nam bộ, từ kháng chiến chống Pháp, xuyên suốt kháng chiến chống Mỹ và phát triển sau ngày đất nước thống nhất.

Kiến tạo nền y học Răng Hàm Mặt sau giải phóng

Ban Dân y miền Nam do bác sĩ Thủ làm trưởng ban đã tiếp quản phần lớn các cơ sở y tế tại Sài Gòn sau ngày 30/4/1975. Lúc ấy, toàn Nam bộ chỉ có một nơi điều trị chuyên sâu về Răng Hàm Mặt, đó là Khoa Răng Hàm Mặt, Bệnh viện Chợ Rẫy.

Trước đó, năm 1969, GS. Arthur Joseph Barsky, một phẫu thuật viên người Mỹ đã đến Việt Nam và thành lập Trung tâm Barsky để điều trị cho các bệnh nhân bị sẹo co kéo do bỏng, dị tật bẩm sinh hàm mặt. Đây là tiền thân của Khoa Răng Hàm Mặt Bệnh viện Chợ Rẫy sau năm 1975.

Trước đó, năm 1969, GS Arthur Joseph Barsky - một phẫu thuật viên người Mỹ đã đến Việt Nam và thành lập Trung tâm Barsky - tiền thân của Khoa Răng Hàm Mặt Bệnh viện Chợ Rẫy – chuyên điều trị dị tật bẩm sinh, sẹo bỏng…

Nhận thấy sự cần thiết phải có đơn vị đầu ngành về Răng Hàm Mặt để đảm bảo hoạt động chăm sóc răng miệng người dân khu vực Nam bộ, đồng thời thúc đẩy công tác đào tạo nhân lực của ngành, bác sĩ Nguyễn Văn Thủ khi ấy là Thứ trưởng Bộ Y tế, đã đề xuất thành lập Viện Răng Hàm Mặt Việt Nam, trực thuộc Bộ và đặt tại TPHCM.

Năm 1984, bác sĩ Nguyễn Văn Thủ được phong hàm Giáo sư, đồng thời trở thành Viện trưởng đầu tiên của Viện Răng Hàm Mặt Việt Nam. Đây chính là tiền thân của Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương TPHCM hiện nay.

Với những đóng góp to lớn như trên, GS.BS Nguyễn Văn Thủ được kính trọng là "anh cả ngành nha" của miền Nam cách mạng và cả nước sau ngày thống nhất.

Một đời vì ngành Y tế, vì dân

Trong ký ức của BS Nguyễn Quốc Khánh - một đồng nghiệp thân thiết của GS.BS Nguyễn Văn Thủ - vẫn còn đọng lại lời dặn của ông: "Em nên nhớ, người ta có 1 tim, 1 gan, 2 thận, 2 mắt là cùng. Nghề mình có tới 32 cái răng, không dính cái này cũng dính cái kia. Muốn 'mát tay' thì phải mày mò mà học…".

Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế Trần Thị Trung Chiến - người từng công tác cùng GS.BS Nguyễn Văn Thủ trong Ban Dân y miền Nam - bày tỏ: "Là lớp thế hệ hậu sinh, chúng ta thật tự hào khi có được một người thầy với những trang (sách) cuộc đời thật cao đẹp. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, dù ở cương vị nào, là bác sĩ điều trị, thầy giáo, nhà khoa học hay nhà quản lý, ông cũng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Ông luôn luôn tận tụy, hết lòng với công việc, gần gũi với mọi người, không sợ khó khăn, gian khổ, luôn có tư duy đổi mới và sáng tạo trong mọi hoàn cảnh để phục vụ tốt cho sức khỏe của nhân dân".

Theo TS.BSCKII Lê Trung Chánh - Giám đốc Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương TPHCM, công lao to lớn của GS.BS Nguyễn Văn Thủ với đất nước, với ngành Y tế Việt Nam, với ngành Răng Hàm Mặt Việt Nam là không thể kể hết bằng những quyển sách hay những bài báo. Nhưng những gì "người anh cả ngành nha" để lại là tấm gương sáng ngời.

Với Nhân dân và ngành Y tế, GS.BS Nguyễn Văn Thủ là người thầy thuốc tài năng, trí thức yêu nước, chiến sĩ cách mạng trung kiên. Ông đã được Đảng và nhà nước trao tặng nhiều huân chương cao quý như: Huân chương Độc lập hạng Nhất, Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng Nhì, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, Huân chương Lao động hạng Nhì, Huy hiệu Nam bộ kháng chiến thành đồng Tổ quốc…

Tại TPHCM, tên ông - Nguyễn Văn Thủ - được đặt cho một con đường ở phường Tân Định, như cách thành phố tưởng nhớ về một người con ưu tú của đất Vĩnh Long, một trí thức yêu nước nồng nàn, một "người anh cả ngành nha".

Bệnh viện Răng Hàm Mặt TW TPHCM: Điểm sáng của ngành Răng Hàm Mặt Việt Nam

SKĐS - SKĐS - Qua 45 năm hình thành và phát triển, Bệnh viện Răng Hàm Mặt TW TPHCM đã thực hiện thành công nhiều kỹ thuật tiên tiến, điều trị thành công nhiều ca bệnh phức tạp…Bệnh viện được đánh giá là đơn vị tiên phong ngành Răng Hàm Mặt Việt Nam.