Theo lộ trình của Bộ Y tế, đến 1/1/2011, tất cả các nhà thuốc trên toàn quốc phải đạt tiêu chuẩn GPP. Điều này sẽ khó thực hiện bởi cho đến nay, vẫn còn nhiều doanh nghiệp, cơ sở bán lẻ chưa đủ các điều kiện quy định tối thiểu của nhà thuốc chứ chưa nói đến tiêu chuẩn GPP. Vốn đầu tư ban đầu không đủ, nguồn nhân lực thiếu và nhận thức của giới dược sĩ và người tiêu dùng chưa tốt là những trở lực chính làm cho việc xây dựng nhà thuốc GPP tiến triển khá chậm.
Không chỉ là lắp thêm máy điều hòa nhiệt độ
Lực cản đầu tiên của GPP, đó là nhận thức của người có trách nhiệm phụ trách nhà thuốc và của người tiêu dùng thuốc về khái niệm GPP và việc đưa nó vào thực tế của các nhà thuốc hiện nay. Nhà thuốc xây dựng theo tiêu chí GPP không phải ai cũng quan tâm. Có người còn nghĩ đơn giản là lắp thêm máy điều hòa để “nhiệt độ trong nhà thuốc dưới 30oC là được”. Hiện nay nhóm nhà thuốc trong bệnh viện có nhiều lợi thế hơn nhóm tư nhân và nhóm doanh nghiệp nhưng đa số bệnh viện vẫn chưa tiến hành vì một số vị giám đốc bệnh viện không biết GPP là gì. Trong tình hình kinh doanh khó khăn hiện nay, việc phải chi ra một số tiền không nhỏ để bảo đảm các tiêu chí của GPP không phải nhà thuốc nào cũng làm ngay.
 Để đạt được tiêu chuẩn GPP, các nhà thuốc cần vượt qua nhiều trở ngại. Ảnh: TM |
DS. Đỗ Quốc Long, chủ nhà thuốc Long Hiền (TP. Thanh Hóa) cho biết: anh đã đầu tư hơn 100 triệu để lắp thêm cửa kính, điều hòa và các trang thiết bị bảo quản thuốc. Với các nhà thuốc nhỏ, buôn bán ế ẩm, không phải ai cũng muốn chi ra một số tiền như vậy. Nhiều nhà thuốc không quan tâm tới danh hiệu đạt GPP vì phải đầu tư quá tốn kém cho cơ sở vật chất, như phòng đủ tiêu chuẩn, cách biệt, có đủ phương tiện bảo quản, lưu trữ thuốc như tủ lạnh, điều hòa, tủ làm mát... Nhà thuốc phải có diện tích trên 10m2 cũng là một khó khăn với người kinh doanh dược vì giá cả thuê mặt bằng quá đắt đỏ, nhất là tại các thành phố lớn. Trong khi đó, người tiêu dùng thì chưa biết gì nhiều về nhà thuốc GPP.
Mua thuốc không cần đơn - thói quen khó sửa
Một trong những nguyên tắc đầu tiên để các nhà thuốc có thể được công nhận GPP là chỉ bán thuốc thuộc nhóm thuốc kê đơn cho khách khi có đơn hợp lệ của bác sĩ khám bệnh. Ngay cả với những đơn thuốc đã mua trong lần điều trị trước, đơn kê các loại thuốc có biệt dược không được phép lưu hành, hay bệnh nhân mang đến hộp thuốc, vỉ thuốc cũ để mua cũng đều bị từ chối bán. Ngoài ra, doanh nghiệp dược hoặc nhà thuốc phải đầu tư cơ sở vật chất đảm bảo văn minh, sạch đẹp như: có máy lạnh, nơi chờ đợi, nhà vệ sinh, phòng tư vấn dược, quầy bán các loại thực phẩm dinh dưỡng, thảo dược, mỹ phẩm. Đội ngũ nhân viên, dược sĩ ngoài bằng cấp chuyên môn còn phải được đào tạo huấn luyện theo tiêu chuẩn phục vụ GPP.
Hiện nay, thói quen mua thuốc phải có đơn của bác sĩ cũng chưa thành nếp. Đa số người dân vẫn cứ có bệnh là ra hiệu thuốc mua về uống. Do đó, để việc thực hiện các nhà thuốc theo chuẩn GPP cần phải chú ý đến việc thay đổi nhận thức của hai thành phần dược sĩ và người tiêu dùng. Hầu hết các nhà thuốc chỉ tập trung vào kinh doanh chứ ít khi quan tâm đúng mức tới việc hướng dẫn, tư vấn cho người bệnh chu đáo... Chính những bất cập khiến việc tiến tới các nhà thuốc đạt GPP còn rất khó khăn.
Hơn nữa với việc phải bán thuốc theo đơn, nhiều đơn vị đã gặp không ít khó khăn. Trước hết đó là sự cạnh tranh giá cả của các hiệu thuốc nhỏ lẻ, thói quen tự mua thuốc, tự điều trị của nhân dân, giá cả thuốc phụ thuộc vào giá cả thuê mặt bằng... Nếu tình trạng mua thuốc không cần đơn vẫn diễn ra phổ biến như hiện nay, việc áp dụng GPP ở nhiều nhà thuốc phải chăng chỉ là hình thức?
Phải đồng bộ từ nhận thức đến thực tế
Khi áp dụng GPP có nghĩa là nhà thuốc chấp nhận bỏ vốn lớn vào xây dựng cơ sở vật chất, đầu tư nguồn nhân lực cao, chịu đựng giảm doanh thu trong thời gian đầu, thường xuyên đối mặt với sự phản ứng của khách hàng và chấp nhận rủi ro cao. Mỗi nhà thuốc khi đã đạt tiêu chuẩn GPP cũng chỉ có hiệu lực trong 2 năm. Điều đó đồng nghĩa với việc thanh kiểm tra của cơ quan chức năng để cấp phép nhà thuốc đạt chuẩn GPP phải thường xuyên và nghiêm túc để bảo đảm tính công khai, minh bạch trong cạnh tranh.
GPP không chỉ là cơ sở vật chất ban đầu, là phần cứng, mà còn rất nhiều chế độ kiểm tra, giám sát, theo dõi trong việc buôn bán kinh doanh mặt hàng hết sức nhạy cảm và ảnh hưởng quan trọng đến sức khỏe người dùng thuốc. Điều này chỉ thực hiện được khi các nhà thuốc có đầy đủ nhân lực theo quy định và phải được cập nhật kiến thức về GPP cũng như tập huấn chuyên môn thường xuyên. GPP không phải là cái mác dán lên một nhà thuốc là đủ mà phải được thực thi trong tất cả các hoạt động chuyên môn của nhà thuốc nhằm mục tiêu đặt sức khỏe người bệnh lên trên lợi nhuận kinh doanh của nhà thuốc.
ThS. Quỳnh Nga