Dự thảo Luật Phòng bệnh đang lấy ý kiến nhân dân có 6 chương, 46 điều quy định về phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống, bệnh không lây nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần và các yếu tố nguy cơ khác; dinh dưỡng trong phòng bệnh và các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh.
Tại Hội nghị Xác định những nội dung lớn cần phản biện xã hội đối với Dự thảo Luật Phòng bệnh mà Bộ Y tế đang lấy ý kiến, do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức sáng 10/6 tại Hà Nội, các đại biểu đã có nhiều ý kiến đóng góp thiết thực liên quan tới đời sống người dân.
Hội nghị Xác định những nội dung lớn cần phản biện xã hội đối với Dự thảo Luật Phòng bệnh.
Đảm bảo nguyên tắc lấy người dân làm trung tâm
Tại Chương I Điều 3 nội dung Chính sách của Nhà nước về phòng bệnh trong Dự thảo Luật nêu rõ: Nhà nước khuyến khích cộng đồng, người bệnh, người nhà người bệnh chủ động, tích cực tiếp cận, sử dụng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, cập nhật kiến thức để phòng, chống bệnh truyền nhiễm, bệnh không lây nhiễm, phát hiện các rối loạn sức khỏe tâm thần, tăng cường thể lực, dự phòng thương tích và sơ cấp cứu thương tích tại cộng đồng; chủ động thực hiện lối sống lành mạnh và chủ động tham gia các hoạt động khám sàng lọc, kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Về vấn đề này, TS Nguyễn Văn Pha, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Dân chủ và Pháp luật Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng, Luật cần thể chế rõ quan điểm Nhà nước có chính sách hỗ trợ nhóm yếu thế vùng khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ phòng bệnh. Đối với quy định về nguyên tắc trong phòng bệnh, TS Nguyễn Văn Pha cho rằng dự thảo Luật cần thể hiện rõ các nguyên tắc chủ động, toàn diện, liên ngành, lấy người dân làm trung tâm, công bằng và bền vững.
TS Nguyễn Văn Pha, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Dân chủ và Pháp luật Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Thực tế là các nhóm yếu thế như người nghèo, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật, hoặc người sống ở vùng sâu, vùng xa … thường bị hạn chế trong tất cả các mặt đời sống xã hội không riêng lĩnh vực y tế. Các nhóm yếu thế ở vùng khó khăn đang đối mặt với nhiều rào cản, gồm thiếu thông tin, hạn chế về cơ sở hạ tầng y tế, và chi phí đi lại. Điều này dễ dẫn tới việc họ bị giảm khả năng tiếp cận dịch vụ phòng bệnh như các chương trình tiêm chủng, sàng lọc bệnh, và tư vấn sức khỏe.
Khi xây dựng luật, Bộ Y tế luôn chú trọng và đảm bảo tính công bằng và toàn diện trong việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Trong đó có hỗ trợ các nhóm yếu thế, đặc biệt là người dân ở vùng khó khăn. Tại
Chương II Điều 16 về Quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng, chống bệnh truyền nhiễm nêu rõ, quyền của người dân trong phòng bệnh là không bị kỳ thị và không bị phân biệt đối xử, kỳ thị vì tình trạng bệnh tật.
Quyền của người dân trong phòng bệnh:
a) Quyền được cung cấp đầy đủ, kịp thời và chính xác thông tin về tình hình dịch bệnh, các biện pháp phòng, chống và các quy định của pháp luật liên quan; được yêu cầu cung cấp thông tin về tình trạng sức khỏe của bản thân liên quan đến bệnh truyền nhiễm.
b) Quyền được chăm sóc và bảo vệ sức khỏe; được tiếp cận các dịch vụ y tế dự phòng, khám bệnh, chữa bệnh khi mắc bệnh truyền nhiễm; được bảo đảm an toàn về sức khỏe khi thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh; được từ chối các biện pháp y tế không phù hợp với quy định của pháp luật hoặc trái với đạo đức nghề nghiệp y tế.
c) Quyền được bảo đảm quyền riêng tư và không bị kỳ thị; được bảo vệ thông tin cá nhân, thông tin về tình trạng sức khỏe liên quan đến bệnh truyền nhiễm, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác; không bị phân biệt đối xử, kỳ thị vì tình trạng bệnh tật.
d) Quyền được khiếu nại, tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống bệnh truyền nhiễm; được bồi thường thiệt hại về sức khỏe, tài sản do các biện pháp phòng, chống dịch bệnh gây ra theo quy định của pháp luật.
Tăng trách nhiệm cá nhân trong phòng bệnh
Tại hội nghị, ông Nguyễn Anh Trí, nguyên Viện trưởng viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, đại biểu Quốc hội khóa XV cho rằng dự thảo Luật cần mở rộng phạm vi điều chỉnh. Bên cạnh trách nhiệm của Nhà nước trong phòng bệnh, Luật cần quy định thêm trách nhiệm của cá nhân, của mỗi công dân trong phòng bệnh. Thêm vào đó, kinh phí dành cho việc phòng bệnh cần được Nhà nước quan tâm đầu tư nhiều hơn.
Trong khi đó, ông Nguyễn Huy Quang, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế- Bộ Y tế quan tâm đến việc dự thảo cần thể chế các quan điểm, chủ trương của Đảng, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của Luật Phòng bệnh đối với hệ thống pháp luật Việt Nam hiện nay. Bên cạnh đó, cần lưu ý đến mô hình bệnh tật của Việt Nam, hệ thống y tế dự phòng sẽ thay đổi ra sao trong mô hình chính quyền địa phương mới….
TS Nguyễn Quỳnh Liên, Trưởng ban Dân chủ, Giám sát và Phản biện xã hội Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khẳng định những ý kiến góp ý tại hội nghị đều rất tâm huyết, hàm lượng khoa học chuyên sâu về lĩnh vực y tế, góp phần gợi mở những nội dung lớn cần phản biện xã hội đối với dự án Luật Phòng bệnh, qua đó giúp cơ quan chủ trì soạn thảo có thêm những giải pháp mới mang tính xây dựng nhằm hoàn thiện tốt hơn dự thảo Luật này.