Gốc tự do là gì?
Gốc tự do là những phân tử bị mất đi một điện tử (electron), do đó chúng trở nên “không ổn định” về mặt cấu trúc hóa học. Những gốc tự do này có xu hướng “chiếm đoạt” điện tử của phân tử ổn định kế bên. Lúc này trong khi gốc tự do đã thành phân tử ổn định thì phân tử vừa bị chiếm đoạt mất điện tử lại trở thành gốc tự do, tạo nên một chuỗi phản ứng không có lợi cho cơ thể, nhất là khi những phân tử bị chiếm đoạt điện tử là thành phần cấu trúc quan trọng của tế bào như DNA, protein, lipid,…
Gốc tự do được sinh ra từ nhiều nguồn khác nhau, nhưng chủ yếu nhất là từ quá trình chuyển hóa tại tế bào. Các tác nhân bên ngoài như bức xạ, môi trường ô nhiễm, khói thuốc lá, rượu bia, hóa chất độc hại (kim loại nặng, thuốc trừ sâu, chất bảo quản,... cũng là nguyên nhân làm tăng sản sinh gốc tự do).
Số lượng của gốc tự do tích lũy theo tuổi và tác hại ngày càng nghiêm trọng. Tuổi tác ngày càng tăng thì số lượng gốc tự do cũng không ngừng sản sinh, tấn công vào nhiều bộ phận của cơ thể. Đáng chú ý, căng thẳng stress cũng khiến cho “đội quân” gốc tự do “thừa cơ” gia tăng nhanh chóng, thúc đẩy sự lão hóa và làm các bệnh lý sớm phát triển. Ước tính, mỗi tế bào phải hứng chịu khoảng 10.000 gốc tự do tấn công mỗi ngày. Vì vậy, trong cuộc đời của một người sống tới 70 tuổi, thì có chừng 17 tấn gốc tự do được tạo ra.
Gốc tự do tàn phá tế bào của chúng ta như thế nào?
Gốc tự do có khả năng tấn công vào những cấu trúc quan trọng của tế bào, khiến cho tế bào nhanh chóng bị hư hỏng.
Theo các nhà nghiên cứu, gốc tự do hủy hoại tế bào theo tiền trình sau đây: Trước hết, gốc tự do oxy hóa màng tế bào, gây trở ngại trong việc thải chất bã và tiếp nhận thực phẩm, dưỡng khí; rồi gốc tự do tấn công các ty thể, khiến tế bào không thể sản sinh được năng lượng. Sau cùng, bằng cách oxy hóa, gốc tự do tấn công vào DNA ở nhân tế bào, gây thay đổi cấu trúc DNA, dẫn đến đột biến tế bào- bước khởi đầu của tiến trình ung thư.
Gốc tự do còn làm mất đi sự đàn hồi của collagen, elastin, khiến da nhăn nheo, cơ khớp cứng nhắc. Nó còn gây tích tụ chất lipofuscin dưới da khiến ta có những vết đồi mồi trên mặt, trên mu bàn tay. Theo bác sĩ Denham Harman, gốc tự do là một trong nhiều nguyên nhân gây ra quá trình lão hóa và sự chết cuả các sinh vật.
Theo các nhà khoa học thì gốc tự do có thể là thủ phạm gây ra tới trên 60 bệnh khác nhau, đáng kể nhất gồm có: ung thư, xơ vữa động mạch, Alzheimer, Parkinson, đục thuỷ tinh thể, bệnh tiểu đường, cao huyết áp không nguyên nhân, xơ gan.
Làm thế nào để bảo vệ cơ thể khỏi gốc tự do?
Các chuyên gia y tế cảnh báo, trong xã hội hiện đại con người sẽ chịu nhiều áp lực hơn, tiếp xúc với nhiều tác nhân gây lại từ môi trường lại càng khiến cho các gốc tự do sản sinh nhanh hơn và nhiều hơn, khiến cho sức khỏe ngày càng bị đe dọa. Vì vậy, cần chủ động đối phó với bệnh tật do gốc tự do gây ra càng sớm càng tốt, bằng cách:
● Hạn chế các tác nhân làm tăng gốc tự do: Gốc tự do không chỉ sinh ra từ các quá trình chuyển hóa trong tế bào mà còn hình thành dưới tác động của các yếu tố bên ngoài như: môi trường ô nhiễm (khói bụi, ánh nắng, phóng xạ…), khói thuốc lá, hóa chất, nhiễm khuẩn, thực phẩm… Vì thế, cần hạn chế tối đa tác động của các yếu tố này.
● Tăng cường hoạt chất chống gốc tự do:
Có hai cách để bổ sung chất chống gốc tự do cho cơ thể:
Bổ sung trực tiếp thông qua chế độ ăn: Một chế độ dinh dưỡng giàu các chất chống gốc tự do có thể giúp cơ thể tăng khả năng phòng vệ và trung hòa gốc tự do một cách hữu hiệu. Các chất chống gốc tự do được tìm thấy nhiều trong rau củ, trái cây như cam, chanh, cà rốt, cà chua, nghệ, gừng, tỏi,…
Ngoài việc bổ sung các hoạt chất chống gốc tự do từ bên ngoài thì một số hoạt chất như BroccoRaphanin trong hạt bông cải xanh có thể kích hoạt cơ thể tăng tổng hợp các chất chống oxi hóa nội sinh- có khả năng chống gốc tự do mạnh hơn các hoạt chất bổ sung từ bên ngoài gấp nhiều lần. Các chất này có thể đi vào trong các tế bào và làm sạch các gốc tự do bên trong, giúp bảo vệ tế bào.
Đọc thêm: Bí mật về khả năng tự bảo vệ của cơ thể trước các tác nhân ung thư
Số: 01599/2016/XNQC-ATTP
Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh
