Tove Jansson sinh ngày 9/8/1914 ở Helsinki, thời thành phố còn là bộ phận lãnh thổ đế quốc Nga. Có chi tiết thú vị, dù phần lớn thời gian sống ở Phần Lan, song Jansson lại là nhà văn viết tiếng Thụy Điển. Lý do? Người Thụy Điển là bộ phận dân tộc thiểu số đông đảo nhất Phần Lan và tiếng Thụy Điển là ngôn ngữ phổ biến và bắt buộc trong trường học.
Tove Jansson (bên phải) hạnh phúc bên nửa thứ hai Tuulikki Pietila
Tove Jansson, tương lai nghệ thuật như số phận
Tove Jansson được nuôi dưỡng và lớn lên trong gia đình nghệ thuật. Bố tác giả Mumi tương lai gốc Thụy Điển là nhà điêu khắc. Mẹ, họa sĩ thiết kế và đồ họa báo chí. Theo nghề bố mẹ không chỉ có con gái, mà cả hai con trai. Em trai Tove Jansson- em đầu trở thành nhiếp ảnh gia, em thứ làm họa sĩ (cùng chị Tove, đồng tác giả nhiều truyện tranh về Mumi).
Không chỉ văn học
Viết văn từ tuổi nhi đồng, song Tove Jansson không chỉ đam mê văn học. Nữ nhà văn Phần Lan từng học chuyên ngành đồ họa tại Học viện Mỹ thuật Stockholm, Helsinki và Paris. Triển lãm tranh cá nhân đầu tiên của Jansson tổ chức năm 1938, 7 năm trước khi chính thức tỏa sáng trên diễn đàn văn học.
Tranh tường của Tove Jansson
Tove Jansson khá đa tài. Các chuyên gia nghiên cứu sự nghiệp Jansson nhất trí khẳng định, cần xếp ngang bằng các tác phẩm hội họa của bà với các tác phẩm văn học. Trong mảng thứ nhất, tranh tường đóng vị trí đặc biệt, thành quả sáng tạo của bà, tất cả đều được thực hiện theo đơn đặt hàng. Đến nay người yêu hội họa vẫn có thể chiêm ngưỡng tinh hoa hội họa Tove Jansson tại nhiều công trình xây dựng ở Helsinki, trong đó có Bệnh viện Nhi Aurora, một số khách sạn và nhà hàng.
Trình làng văn chương
Bìa sách Mumi của NXB Kim Đồng
Cuốn sách đầu tiên do bản thân viết và minh họa, Tove Jansson thực hiện năm 14 tuổi. Nhưng đến năm 31 tuổi (1945) bà mới chính thức ra mắt văn đàn với tập truyện The Moomins and the Great Flood. Và đến hai sáng tác tiếp nối Comet in Moominland và Finn Family Moomintroll, xuất bản năm 1964 và 1948 Tove Jansson thật sự tỏa sáng với đẳng cấp nhà văn nổi tiếng.
Theo chân mẹ
Học và thực hành nghề của mẹ, từ năm 16 tuổi (1930) Tove Jansson đã làm thiết kế trang báo và minh họa báo chí. Ngoài ra bà còn làm thêm nghề thiết kế bưu thiếp, bìa sách và quảng cáo.
Vẽ tranh biếm họa Hitler
Cuối những năm 1930 Jansson làm phóng viên tạp chí "Garm", với nhiệm vụ chính vẽ tranh biếm họa và bình luận khôi hài những sự kiện xã hội và chính trị thời sự. Những tranh vẽ chọc cười hóm hỉnh Hitler, thủ lĩnh nước Đức phát xít lúc ấy của Tove Jansson can đảm đã đưa "Garm" lên tạp chí hài đẳng cấp quốc tế.
Không chỉ viết truyện thiếu nhi
Ngoài các tác phẩm viết về cuộc phiêu lưu của Mumi dành cho bạn đọc nhỏ tuổi, năm 1968 Tove Jansson còn xuất bản tự truyện Bildhuggarens dotter (Con gái nhà điêu khắc), tiếp theo là 6 tiểu thuyết và 5 tập truyện ngắn cho người lớn.
Yêu khác lạ
Cho dù từng trải vài mối quan hệ với đàn ông, song tình yêu lớn nhất của "mẹ Mumi" vẫn là đối tượng cùng giới. Trong những năm 1950, thời cộng tác với nữ diễn viên kịch nói Vivica Bandler đưa Mumi lên sân khấu, hai người từng có quan hệ gần gũi khác thường. Việc hé lộ chuyện tình cặp đôi gây xôn xao dư luận Phần Lan thời ấy, bởi Vivica đã có chồng. Cũng vì lý do này, cuộc phiêu lưu tình ái cùng giới kết thúc.
Vivica Bandler, người tình phụ nữ đầu tiên của Tove Jansson
Tại dạ hội dịp Lễ Giáng sinh 1955 dành cho nghệ sĩ Helsinki, Jansson gặp nửa thứ hai- nữ họa sĩ Tuulikki Pietila. "Anh yêu em, hiện anh là người tự do và hết sức thanh thản, anh không ngán bất cứ rào cản nào xuất hiện trước hai ta"- Jansson thổ lộ với người đẹp. "Anh đi bất cứ đâu, lúc nào cũng có em. Em là tình yêu, là sức sống của anh"- tác giả Mumi viết trong thư khác gửi người yêu.
Tình yêu Jansson dành cho Tuulikki, được nhà văn gọi yêu là Tooti, sau đó được chuyển lên các trang viết tiểu thuyết. Jansson đã xây dựng nhân vật Too-tiki dựa trên nguyên mẫu nửa thứ hai và đặt nàng như nhân vật chính tập truyện Những Mùa Đông ở thung lũng Mumi.
Thời Phần Lan chưa chấp nhận hôn nhân cùng giới, không thể chung sống một mái nhà, cặp đôi chọn hai căn hộ ở hai đơn nguyên liền kề, một chung cư. Và qua đêm với nhau bằng đường leo qua… tầng thượng.
Tài năng được tôn vinh
Ngay thời còn sống, Tove Jansson đã được tôn vinh như nghệ sĩ lớn. Năm 1966 bà được trao Huy chương Hans Christian Andersen, phần thưởng quan trọng nhất thế giới dành cho tác giả sách cho thiếu nhi hay nhất.
Chia tay tròn 30 năm chung sống
Tove cùng Tooti chung sống thanh thản, hạnh phúc trong ngôi nhà nhỏ cặp đôi xây năm 1971 trên hòn đảo không người ở vịnh Phần Lan, cách Helsinki 100 kilomet, sau ngày Chính phủ thừa nhận hôn nhân cùng giới.
"Mẹ Mumi" rời cõi tạm ngày 27/6/2001, tròn 30 năm chung sống cùng Tooti. Nửa thứ hai của nhà văn ra đi 8 năm sau đó.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Vợ chồng nông dân người Trung Quốc nhảy trên nền nhạc Việt gây sốt cộng đồng mạng.
