Glutathion (G-SH) đã được tìm thấy hơn 100 năm nay và cho đến cuối thập kỷ 80 của thế kỷ 20 được coi như một chất chống ôxy hóa mạnh giúp bảo vệ cơ thể chống các gốc tự do.
Khi hàm lượng glutathion giảm sút
Glutathion giúp tái tạo các vitamin chống ôxy hóa (như vitamin C, E), tái tạo chất chống ôxy hóa coenzym Q10, vì vậy glutathion đóng vai trò quyết định đối với chức năng của các vitamin C, E và coenzym Q10.
Hàm lượng glutathion thấp được tìm thấy ở những người suy giảm miễn dịch, thoái hóa thần kinh như xơ cứng rải rác, bệnh Alzheimer và Parkinson, vữa xơ động mạch, vô sinh ở nam giới, người khó mang thai, đục thủy tinh thể, bệnh nhân ung thư hoặc mắc bệnh AIDS.
Hàm lượng glutathion trong cơ thể giảm sút là báo hiệu stress ôxy hóa gây ốm đau, tổn thọ ở mọi lứa tuổi, cho nên có câu "cuộc sống của bạn phụ thuộc vào hàm lượng glutathion trong cơ thể".
Glutathion cũng sẽ hao hụt nếu cơ thể phơi nhiễm chất độc trong môi trường, hút thuốc lá, thức ăn, nước uống chứa nhiều hóa chất (nitrit, nitrat, fluor...), nghiện rượu, dùng thuốc (như paracetamol dài ngày, hóa trị liệu...).
Hàm lượng glutathion nếu được nâng cao sẽ giúp cơ thể chống lại nhiều bệnh như ung thư, tim mạch, lão hóa sớm, các bệnh tự miễn, các bệnh mạn tính và rất nhiều bệnh khác do sự ăn mòn của các gốc tự do.
Người bệnh HIV có lượng rất cao các gốc tự do trong tế bào và trong dòng máu, nên có lượng khổng lồ về stress ôxy hóa kéo theo kích thích sự nhân đôi virut HIV, khi đó dùng glutathion sẽ ngăn ngừa hiện tượng bệnh lý này. So sánh những người bệnh HIV với nhau, ai có lượng glutathion thấp hơn, người đó sẽ tử vong sớm hơn.
Một vài tác dụng điều trị của glutathion (G-SH)
- Bổ sung glutathion trong các trường hợp gây hủy hoại tế bào như khi nhiễm độc ethanol, paracetamol, salicylat, phenobarbital, thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc diệt côn trùng loại phosphor hữu cơ (wofatox...)...
- Nhiều loại thuốc hóa trị liệu đã làm giảm nồng độ glutathion nội sinh ở mô và nội bào, gây stress ôxy hóa do u bướu gây ra; khi đó cần bổ sung glutathion. Glutathion giúp tế bào bảo vệ tránh hư hại dẫn tới ung thư. Bạch cầu cần cung cấp lượng lớn glutathion khử để diệt vi sinh vật và diệt tế bào ác tính. Hiện nay, đã truyền tĩnh mạch glutathion khử để điều trị ung thư ở dạ dày, đại trực tràng, buồng trứng, bàng quang, phổi và để hiệp đồng tác dụng với cisplatin.
- Glutathion dập tắt phản ứng viêm, tham gia điều hòa con đường hoạt hóa gen gây viêm mạn (như viêm khớp, các bệnh tự miễn, bệnh hô hấp mạn như hen). Khi có đe dọa đường hô hấp, cần giữ hàm lượng cao glutathion. Glutathion khử và các enzym đi kèm sẵn có ở bề mặt phế quản - phổi: mỗi khi thở, mô phổi lại bị tấn công tới tấp bởi lượng ôxy cao và các chất gây ô nhiễm. Khi đó, glutathion khử sẽ bảo vệ cơ thể chống lại các chất có hại. Ở người bệnh hô hấp mạn tính (như hen), đã tìm thấy lượng rất thấp glutathion khử.
- Glutathion giải độc cho cơ thể: có tương quan rất chặt chẽ giữa các bệnh gan (như xơ gan, viêm và suy gan) với hàm lượng thấp glutathion trong gan. Vì gan đóng vai trò khử độc, nên có hàm lượng rất cao glutathion trong tế bào gan. Khi đó, glutathion sẽ gắn chất độc trong gan và qua phản ứng liên hợp với các chất độc, sẽ tạo chất chuyển hóa tan được trong nước và đào thải qua nước tiểu.
- Với bất kỳ tuổi nào, nếu thiếu glutathion cũng sẽ tác động xấu tới chức năng miễn dịch, ngay cả trong các đợt gắng sức của các vận động viên, vì khi đó cơ tăng sử dụng năng lượng, gây tăng sản xuất các gốc tự do gây ức chế tế bào miễn dịch. Ví dụ vận động viên marathon dễ nhiễm khuẩn hô hấp sau cuộc chạy do bị stress ôxy hóa và khi đó cần dùng glutathion để chống ôxy hóa.
- Glutathion chống lão hóa, giúp sống lâu: Già là sự tích lũy những hư hại ở tế bào và mô, phải chịu đựng trong nhiều thập kỷ của cuộc đời do phơi nhiễm các gốc tự do. Lượng glutathion sẽ giảm theo tuổi già. Thực nghiệm trên ruồi giấm là hoàn toàn chính xác (bình thường ruồi giấm sống được 30 ngày, sẽ sống thêm trên 40%, hơn tuổi thọ bình quân nếu được bổ sung đầy đủ glutathion).
- Glutathion chống ôxy hóa, "quét dọn" các gốc tự do: gốc tự do làm mất ổn định cấu trúc phospholipoprotein màng tế bào, phá hủy nhanh và không hồi phục những thành phần và cấu trúc tế bào. Phản ứng gốc tự do có hại là thủ phạm của rất nhiều quá trình bệnh lý trong cơ thể. Glutathion bảo vệ được tế bào chống hư hại của gốc tự do, nên sẽ bảo vệ mô, hệ cơ quan, mạch máu, hệ thần kinh, hệ miễn dịch, gan, phổi, thận... chống bệnh tật.
Glutathion dạng khử (G-SH) nằm trong "bộ ngũ" các chất chống ôxy hóa chính, rất cần, rất quý cho mọi người; 5 chất này đi sát bên nhau, hỗ trợ hiệp đồng với nhau để tạo nên sức mạnh tổng hợp bảo vệ cơ thể chống nhiều bệnh tật, giúp con người sống trẻ, khỏe, đó là: Glutathion G-SH acid alpha lipoic vitamin C vitamin E coenzym Q10.
- Glutathion giúp ngăn ngừa và điều trị đục thủy tinh thể: sang chấn ôxy hóa sẽ thúc đẩy đục thủy tinh thể. Protein trong thủy tinh thể khỏe mạnh sẽ giữ ở dạng khử. Khi thủy tinh thể bị đục, thì protein trong đó sẽ ở dạng ôxy hóa không tan, là hậu quả của nhiều yếu tố (tuổi cao, nghiện thuốc lá, thuốc lào, rượu, tia cực tím, bức xạ ion, stress ôxy hóa, thiếu dinh dưỡng, tăng mỡ béo bụng, tiền sử gia đình, dùng các thuốc steroid và chống gút, phơi nhiễm kim loại nặng, đái tháo đường, u xơ thần kinh, suy/cường tuyến giáp, tăng vitamin D...). Bình thường, thủy tinh thể chứa đủ lượng glutathion khử (G-SH) để giữ protein ở dạng khử. Khi đục, thủy tinh thể có giảm G-SH tới 81% so với bình thường. Khi đó, cần bổ sung glutathion.
GS.TSKH. Hoàng Tích Huyền