Glutathion là một trong những phân tử quan trọng nhất để giữ sức khỏe và phòng bệnh tật ở con người. Đó là các đặc tính có tác dụng làm giảm nguy cơ ung thư, các bệnh về tim mạch và sa sút trí tuệ. Phân tử này đóng vai trò gì trong điều trị bệnh tự kỷ và bệnh Alzheimer?
Chất kháng ôxy hóa mạnh nhất
Glutathion nằm trong cơ thể con người, trong tất cả các tế bào, bảo vệ cơ thể chống viêm, chống các độc tố và các tác nhân gây bệnh. Glutathion có khả năng gắn với nhiều kim loại nặng, với nhiều dung môi khác nhau và cả với thuốc diệt sâu bệnh. Nó biến những chất này thành những hợp chất hòa tan trong nước, dễ dàng bị thải ra ngoài qua mật và bàng quang. Khi gan bị quá tải, chính glutathion can thiệp để khử các độc tố.
Tỏi, hành tây là những thực phẩm có tác dụng giúp sản xuất glutathion trong cơ thể.
Cấu trúc phân tử glutathion.
Cơ thể người có thể tự sản xuất được glutathion thông qua một số axit amin. Nhưng khi con người có một chế độ dinh dưỡng không cân bằng, môi trường sống bị ô nhiễm, các loại độc tố, các loại dược phẩm, stress, sự già hóa, nhiễm khuẩn, các tia bức xạ... người ta gặp phải hàng ngày là những yếu tố đã phá hủy lượng glutathion dự trữ trong cơ thể. Bởi vậy, khi cơ thể không tự sản xuất đủ glutathion, những chức năng bình thường và hệ miễn dịch bị tổn thương nghiêm trọng.
Gan có thể bị quá tải, không thể hoàn thành nhiệm vụ giải độc. Toàn bộ tế bào của cơ thể có thể bị phân rã dưới tác dụng của stress, ôxy hóa, các gốc tự do, nhiễm khuẩn... Tế bào ung thư có cơ hội nhân lên không giới hạn.
Bình thường glutathion tấn công tế bào ung thư và bảo vệ hệ miễn dịch của con người. Chúng có tác dụng ngăn chặn, làm giảm các nguy cơ ung thư: xương, vú, đại tràng, họng và ung thư phổi.
Từ ngoài tuổi 40, mức glutathion cơ thể rơi tự do
Bình thường, cơ thể người trẻ tuổi có thể tự sản xuất glutathion ở mức thích hợp. Nhưng từ 40 tuổi trở đi, mức glutathion đột ngột giảm nhanh. Nếu không có biện pháp thích hợp trước hiện tượng này, tỷ lệ glutathion sẽ bị giảm 4 lần giữa tuổi 40 và 60. Ở tuổi 60, mức glutathion được thấy là ở mức tối thiểu và tồn tại ở mức này cho tới tuổi 70, 80.
Bổ sung glutathion như thế nào?
Loại rau giàu glutathion nhất là măng tây (asperge), thường chỉ thấy vào mùa xuân. Khi không có măng tây tươi, cần bổ sung bằng các nguồn khác. Người ta khuyên đưa vào cơ thể những chất phụ gia để tổng hợp thành glutathion. Đó là glutamic axit, glycin, cystein.
Trong 3 thành phần này, glutamic axit được tổng hợp dễ dàng trong cơ thể. Cystine có thể đưa vào qua thực phẩm bổ sung. Còn cystein thường thiếu hụt, cơ thể có khả năng tổng hợp một phần cystein, mặc dầu không đủ lượng cần thiết. Có thể bổ sung cystein bằng các loại thực phẩm giàu chất này như: thịt, trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa, tỏi hành tây, ớt đỏ ngọt. Hoặc bổ sung cystein bằng tiền chất của nó là N-acetylcystein.
N-acetylcystein là một dẫn xuất của cystein. Chất này thường được sử dụng rộng rãi trong ngành y dược, trong các bệnh viện. Người ta đã dùng N-acetylcystein để cứu bệnh nhân dùng quá liều paracetamol để tăng cường sản xuất glutathion, tránh được tử vong do suy gan cấp. Nhưng lợi ích của N-acetylcystein không chỉ dừng ở việc sản xuất glutathion. Nhiều nghiên cứu đã chứng tỏ N-acetylcystein có nhiều tính chất đặc biệt mà y học truyền thống chưa biết, đặc biệt là đối với vận động viên cấp cao: nó tăng cường sự hô hấp.
Glutathion bảo vệ tài sản gen của con người
Khi con người càng cao tuổi, điểm cuối gen (telomere) của họ càng ngắn lại. Telomere là những “nắp” bao phủ điểm cuối của nhiễm sắc thể.
Khi các phần này ngắn lại, vật chất di truyền không được bảo vệ tốt như trước. Có khả năng sẽ xảy ra nguy cơ đột biến hỗn loạn của nhiễm sắc thể, dẫn đến ung thư.
Người ta còn nhận thấy là những telomere ngắn là những yếu tố nguy cơ đối với xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, các bệnh tim mạch, Alzheimer, nhiễm khuẩn, đái tháo đường, hội chứng chuyển hóa, ung thư và có ảnh hưởng chung đến tử vong.
Một nghiên cứu phân tích độ dài telomere của trên 150 người từ 60 tuổi trở lên được đăng tải trên Tạp chí SNI (Pháp) cho thấy, những người có telomere ngắn hơn có xác xuất chết vì các bệnh nhiễm khuẩn nhiều hơn 8 lần và vì bệnh tim mạch hơn 3 lần. Lý do là các tế bào miễn dịch không còn được nhân lên đủ nhanh để chống lại nhiễm khuẩn một cách có hiệu quả.
Một cách đơn giản và hiệu quả để bảo vệ độ dài của telomere là tập luyện thể lực thường xuyên. Nhưng để có hiệu quả cao hơn, cần phối hợp với một phương pháp khác. Đó là giữ mức glutathion cao, ổn định để duy trì chiều dài của telomere.
(Theo SNI)
N. Văn
