Liên sinh (lotus birth) là một dạng thực hành sinh con mà cha mẹ giữ nguyên dây rốn của đứa bé dính liền kèm với bánh nhau cho đến khi dây rốn và bánh nhau tự hủy. Trào lưu này được một số bà mẹ sinh con tại nhà áp dụng.
Liên sinh bắt đầu xuất hiện từ năm 1974 tại Mỹ và Úc, khởi nguồn từ ý tưởng của cuốn sách “Gentle Birth, Gentle Mothering: The wisdom and science of gentle choices in pregnancy, birth and parenting”, tạm dịch “Sinh con nhẹ nhàng, sự dịu dàng của tình mẫu tử: trí tuệ và khoa học cho những lựa chọn trải nghiệm nhẹ nhàng trong thai kỳ, sinh đẻ và làm cha mẹ”, của bác sĩ Sarah Buckley, được đăng trên trang web Pregnancy, Birth and Beyond. Theo trào lưu này, các bà mẹ chọn sinh con tại nhà, thay vì cắt rốn vài phút sau đó, bà mẹ sẽ để bánh nhau vẫn nối liền với đứa bé, đặt bánh nhau trong một cái tô hoặc một loại túi đặc biệt, cho vào đó muối hạt hoặc hoa lavender, thay túi hàng ngày và giữ bánh nhau như thế cho đến khi bánh nhau phân hủy và dây rốn rụng tự nhiên khỏi cơ thể đứa bé, thường khoảng 3 - 10 ngày, thậm chí 2 tuần sau.
Trào lưu này lại bắt đầu trỗi dậy mạnh mẽ vào năm 2008 từ một số bà mẹ ở Anh và dấy lên làn sóng phản đối mạnh mẽ trong giới y học. Năm 2008, Hiệp hội Sản phụ khoa Hoàng gia Anh đưa ra cảnh báo về trào lưu liên sinh, khẳng định chưa có nghiên cứu khoa học nào về liên sinh cũng như không có bằng chứng khoa học chứng tỏ liên sinh có thể mang lại lợi ích cho trẻ sơ sinh, hơn nữa nguy cơ nhiễm trùng cho trẻ là rất lớn.
Hạnh phúc đón bé bình an chào đời
Sức khỏe bà mẹ và trẻ em luôn được coi là ưu tiên hàng đầu trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân ở Việt Nam. Tỉ số tử vong mẹ đã giảm hơn 3 lần từ 233/100.000 trẻ được sinh ra vào năm 1990 xuống còn 69/100.000 trẻ được sinh ra vào năm 2009. So với mục tiêu của Chiến lược quốc gia về Chăm sóc sức khỏe sinh sản giai đoạn 2001 - 2010 tỉ số tử vong mẹ là 70/100.000 trẻ được sinh ra vào năm 2010 thì ngành y tế đã hoàn thành chỉ tiêu này trước 1 năm.
Đạt được mục tiêu nay là sự nỗ lực và số gắng của nhiều tập thể, cá nhân với các chi phí y tế không nhỏ. Vì vậy, ngành y tế nói chung và chuyên ngành sản phụ khoa nói riêng vẫn tiếp tục nỗ lực không ngừng cải thiện sức khỏe thai phụ và thai nhi.
Trào lưu “sinh con thuận tự nhiên” được khởi xướng và lan truyền trong một bộ phận các bà mẹ, có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe của mẹ và bé và đe dọa đến các nỗ lực của ngành y tế trong việc giảm tỉ lệ tử vong mẹ và bé. Nhiều tổ chức y tế uy tín trên thế giới cũng đưa ra khuyến cáo về mức độ an toàn chưa được kiểm chứng của thực hành liên sinh và cảnh báo những nguy cơ mẹ và bé phải đối mặt nếu áp dụng liên sinh - sinh con tại nhà không có sự hỗ trợ của nhân viên y tế và không cắt dây rốn. Bánh nhau chứa đầy máu, vì thế nó rất dễ nhiễm trùng. Một thời gian ngắn sau khi sinh, khi dây rốn ngừng đập, sẽ không còn tuần hoàn trong bánh nhau và bánh nhau trở thành mô chết. Việc để cơ thể em bé thông nối với mô chết đang phân hủy trong khoảng thời gian 3 - 10 ngày, thậm chí 2 tuần, sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, gây nguy hiểm cho tính mạng em bé.
Trong năm 2017, riêng tại BV. Từ Dũ có 68.921 ca sinh con, trong đó có 3.390 trường hợp tiền sản giật (sản phụ bị tăng huyết áp, nguy cơ sản giật), 1.617 trường hợp băng huyết sau sinh (mất máu nhiều sau sinh do cơ tử cung gò kém, tổn thương đường sinh dục…), 2.086 trường hợp thai suy trong khi chuyển dạ, 1.291 trường hợp bé sinh đủ tháng có vàng da cần can thiệp y tế. Ngoài ra, nhiều trường hợp sản phụ không thể sinh ngả âm đạo do ngôi thai không thuận lợi (ngôi mông, ngôi ngang, đầu thai nhi không cúi tốt để lọt được qua khung chậu mẹ…). Nhờ được theo dõi và phát hiện kịp thời, các trường hợp trên có kết cục thai kỳ tốt. Việc thai phụ tự sinh tại nhà, không được theo dõi huyết áp, sự lọt xuống của ngôi thai thuận lợi hay không, hỗ trợ thuốc khi tử cung không gò… thật sự đe đọa tính mạng của mẹ và thai. Ngoài ra, có 10% trẻ sinh ra cần có sự hỗ trợ hô hấp để thở tốt.
Trong thời gian qua, tại viện đã xuất hiện rải rác một vài trường hợp từ chối các can thiệp có lợi cho trẻ ngay sau sinh như chích vitamin K1, vắcxin ngừa lao, viêm gan siêu vi B với các lập luận “thuận theo tự nhiên” của các dòng thông tin không chính thống và không được khuyến cáo.
Một vài trường hợp sản phụ sinh nhanh, sinh rớt trên các phương tiện và được quần chúng hỗ trợ đỡ bé. Đây là các ca cá biệt, không đồng nghĩa với việc đỡ sinh là dễ dàng hoặc sinh tại cơ sở y tế là không cần thiết.
Sinh con thuận tự nhiên tại nhà không có sự theo dõi và hỗ trợ y tế là là thực hành sản khoa có thể đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của mẹ và bé.
Sinh con tại nhà không có sự giám sát và hỗ trợ của nhân viên y tế có thể làm gia tăng nguy cơ 5 tai biến sản khoa: băng huyết, nhiễm trùng, vỡ tử cung, sản giật, uốn ván rốn.
Hiện nay chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy lợi ích của phương pháp này đối với sức khỏe trẻ sơ sinh. Ngược lại, các nguy cơ cho sản phụ và thai là rõ ràng.
Sau sinh, trẻ cần được tiêm vitamin K1 ngay để đề phòng xuất huyết não cũng như các vắcxin theo chương trình tiêm chủng quốc gia.
Việc chậm cắt dây rốn được Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo và Bộ Y tế Việt Nam chủ trương áp dụng vì những lợi ích mà chậm kẹp cắt dây rốn mang lại cho bé. Các lợi ích của chậm kẹp cắt dây rốn đã được chứng minh bằng các nghiên cứu khoa học lớn và có giá trị. Điều này không đồng nghĩa với việc không cắt dây rốn, để dây rốn và bánh nhau gắn liền với đứa bé trong khi đang phân hủy tự nhiên, dẫn đến những nguy cơ sức khỏe lớn trong khi lợi ích của nó vẫn chưa được chứng minh.
Việc cổ súy trào lưu sinh con thuận tự nhiên là phản khoa học, đi ngược lại với sự tiến bộ nhân loại nói chung và tiến bộ của y học nói riêng.
Bộ Y tế và BV. Từ Dũ khuyến cáo sản phụ nên khám thai định kỳ và sinh con tại các cơ sở y tế được cấp phép để được chăm sóc và điều trị phù hợp trong quá trình mang thai và sinh đẻ. Sản phụ sẽ được hỗ trợ sinh con tự nhiên nghĩa là sinh ngả âm đạo với việc giảm đau sản khoa (theo yêu cầu), chăm sóc sơ sinh thiết yếu sớm nếu chuyển dạ thuận lợi và sẽ được can thiệp bằng các phương pháp sinh giúp hoặc mổ lấy thai nếu có chỉ định.
Trang web của các cơ sở y tế luôn cập nhật các bài viết mới về theo dõi thai kỳ và hướng dẫn làm mẹ an toàn với các chứng cứ y khoa của các tài liệu y học chính thống, được kiểm duyệt nghiêm ngặt. Vì vậy, chúng tôi cung cấp và chịu trách nhiệm về các khuyến cáo trên cơ sở tôn trọng sự an toàn của mỗi sản phụ và thai nhi.
