Những thông tin trên được ThS Phan Thị Hải - Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá đưa ra khi trao đổi với phóng viên về kết quả gần 10 năm thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá.
Tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong toàn quốc đã giảm
Theo bà Hải với sự ủng hộ của Quốc hội, Chính phủ, và sự chỉ đạo của Bộ Y tế, Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ ngành, các tổ chức chính trị xã hội và Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố để thực hiện công tác phòng chống tác hại thuốc la tích cực và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, đó là:
Tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong toàn quốc giảm từ 22,5% năm 2015 xuống 21,7% năm 2020, trong đó nam giới là từ 45,3% năm 2015 xuống 42,3% năm 2020; Tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong thanh thiếu niên từ 13-15 tuổi giảm từ 2,5% (năm 2014) xuống 1,9% (năm 2022).
Một buổi truyền thông về phòng chống tác hại của thuốc lá điện tử trong trường học ở Hà Nội.
Cùng đó, trong 5 năm (từ 2015-2020) tỷ lệ người hút thuốc được tư vấn bỏ thuốc khi đến cơ sở y tế tăng từ 40,5% năm 2015 lên 72,2% năm 2020.
Mạng lưới về phòng chống tác hại thuốc lá được thành lập và duy trì trên toàn quốc với trên 20 bộ ngành và tổ chức chính trị xã hội, 63 tỉnh, thành phố và một số bệnh viện trung ương.
Công tác truyền thông về tác hại của thuốc lá và xây dựng môi trường không khói thuốc được tổ chức trên toàn quốc. Hoạt động truyền thông được thực hiện qua nhiều kênh, nhiều hình thức đa dạng, phong phú; Tổ chức các buổi giao lưu tại cộng đồng, các cuộc thi vẽ tranh, thi tìm hiểu về tác hại của thuốc lá, truyền thông lưu động tại các xã phường, làng bản; nói chuyện chuyên đề, truyền thông trực tiếp tại các cơ sở y tế, trường học.
Ngoài ra, theo bà Hải các sự kiện truyền thông tại cộng đồng được lồng ghép vào các sự kiện văn hoá, thể thao để lan tỏa thông điệp về tác hại của thuốc lá.
Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức phát hành bộ tem bưu chính về "Phòng chống tác hại thuốc lá", Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đưa tiêu chí không hút thuốc vào hệ thống các tiêu chí công nhận gia đình, thôn làng, xã văn hóa tổ chức sự kiện Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 31 không khói thuốc, Đại hội thể thao toàn quốc lần thứ IX năm 2022 không khói thuốc;
Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Chỉ thị và tài liệu hướng dẫn giáo dục lồng ghép phòng chống tác hại thuốc lá trong bài giảng môn học, hoạt động giáo dục cấp trung học cơ sở;
Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam triển khai mô hình "Gia đình có sức khỏe-không khói thuốc" và "Câu lạc bộ Tổ ấm không khói thuốc", và một số sự kiện văn hóa tại địa phương như Festival Huế không khói thuốc, Lễ hội "Đền Hùng không khói thuốc", Giao lưu văn hóa Hội An – Nhật Bản lần thứ 16 không khói thuốc....
Thuế thuốc lá ở Việt Nam còn thấp
Bà Phan Thị Hải cũng cho hay, Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá đã tiếp tục hỗ trợ duy trì tổng đài tư vấn và hỗ trợ cai nghiện thuốc lá miễn phí tại Bệnh viện Bạch Mai (1800-6606) và tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định TP Hồ Chí Minh (1800-1214), đồng thời hỗ trợ 9 bệnh viện tổ chức hoạt động tư vấn cai nghiện thuốc lá.
Kết quả giai đoạn 2021-2022, đã có 16.205 lượt tư vấn qua Tổng đài; 42.387 lượt tư vấn trực tiếp tại các bệnh viện, trong số đó đã có 7.541 người bỏ thuốc lá sau khi được tư vấn.
Công tác thanh tra, kiểm tra phòng chống tác hại thuốc lá có nhiều chuyển biến tích cực, tăng cả về số lượng các đợt kiểm tra, thanh tra và số tiền xử phạt đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm quy định Luật Phòng chống tác hại thuốc lá. Từ năm 2015 đến nay, các lực lượng chức năng đã tiến hành kiểm tra 3.927 cơ sở, với tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính là 1,277 tỷ đồng.
Những kết quả này đạt được là nhờ có sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ngành, các tỉnh, thành phố, các tổ chức chính trị xã hội. Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp này cho công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá tại Việt Nam.
Kiểm tra công tác phòng chống tác hại của thuốc lá tại nhà hàng, khách sạn ở TP HCM.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả và những thuận lợi, bà Hải cũng cho hay, công tác phòng chống tác hại thuốc lá còn gặp rất nhiều khó khăn. Thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp, thuốc lá được bày bán khắp nơi, giá rẻ, người dùng có thể tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá dễ dàng, xuất hiện các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử) được ngành công nghiệp thuốc lá đa quốc gia quảng cáo và giới thiệu với các thông tin không đầy đủ, sai sự thật và gây nhầm lẫn cho người sử dụng, đặc biệt là giới trẻ...
Các chuyên gia y tế cho hay chất độc hại với cơ thể do thuốc lá điện tử sinh ra phần lớn đến từ các sản phẩm dạng hóa chất của chất tạo khói và tạo mùi, tiếp xúc trong thời gian càng dài thì ảnh hưởng tới sức khỏe càng nhiều. Vì vậy, ai tiếp xúc nhiều hơn thì ảnh hưởng nhiều hơn, kể cả người hút chủ động và thụ động. Các hóa chất sinh ra từ quá trình tạo khói và đốt cháy chất tạo mùi có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với cơ quan hô hấp và tim mạch. Những ảnh hưởng lâu dài có thể gây độc tế bào và nguy cơ phát triển ung thư.
Theo thống kê sơ bộ tại Trung tâm chống độc -Bệnh viện Bạch Mai, từ năm 2020 đến nay, Trung tâm tiếp nhận khoảng 100 ca ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử.
