Đối với những người sưu tầm tem, công việc của họ không chỉ là thú vui mà còn là một nét văn hóa đẹp. Việc tìm lại những giá trị xưa cũ trong cuộc sống hiện đại mang một ý nghĩa hết sức quan trọng. Trải qua năm tháng, những con tem không chỉ đơn giản nằm trên góc bì thư như cách nghĩ thông thường mà đã trở nên có tâm hồn và lung linh tuyệt tác như một công trình nghệ thuật tinh tế. Vì vậy, sẽ không quá lời nếu nói con tem chính là tấm danh thiếp của mỗi quốc gia.
Ôn lại lịch sử
Thú chơi tem cũng là một cách kết nối của nhiều nhà sưu tập tem trong nước và bạn bè yêu tem trên thế giới. Hiện nay có khoảng trên 20 triệu người sưu tập tem trên toàn thế giới, chỉ tính riêng ở Mỹ đã có hơn 2 triệu người sưu tầm. Thậm chí, việc sưu tầm những tấm “danh thiếp tí hon” đã mang đến bạc tỉ cho người chơi. Họ đặc biệt nhắm đến và săn tìm những con tem hiếm và có lỗi, bởi chúng sẽ không bao giờ được tái bản. Tem càng “độc”, giá càng cao. Theo giời gian, giá của các con tem bưu chính này có thể gia tăng tới mức không thể tưởng tượng nổi và có khi lên tới vài chục tỷ đồng. Tuy nhiên, đó là toan tính của những nhà sưu tầm tem quy mô quốc tế, còn ở Việt Nam, thú vui này tao nhã và giản dị hơn nhiều.
Chỉ người trong cuộc mới hiểu hết giá trị của những con tem nhỏ bé mà họ dành gần như cả cuộc đời để nâng niu, gìn giữ.
Nói là thú chơi tao nhã, bởi cứ 9 giờ sáng chủ nhật hàng tuần, những người chơi tem Hà Nội lại tụ họp ở quán trà đá vỉa hè trên đường Triệu Việt Vương để cùng nhau chia sẻ niêm đam mê và tìm hiểu về tem. Không có bất kỳ một cuộc đấu giá nào, cũng chẳng cần khán phòng hoành tráng để trưng bày như những cuộc triển lãm nghệ thuật khác, buổi giao lưu của các nhà sưu tầm tem chỉ đơn giản gồm vài chiếc bàn ghế, một ấm trà mạn, một số cuốn album và vật phẩm tem bưu chính... cũng đã đủ để những người sưu tập, yêu tem Thủ đô hình thành nên “chợ tem” nhộn nhịp. Có giá cao nhất là những con tem vẫn giữ nguyên trên phong bì có dấu gửi đi, gửi đến và địa chỉ người gửi. Mỗi con tem đều mang giá trị văn hóa, lịch sử và nghệ thuật khác nhau. Đặc biệt, thú vui này còn thu hút không ít “khán giả” xung quanh, dù là người ngoại đạo thì với họ, những con tem cổ nhỏ bé được để thành bộ hoặc để nguyên cùng những bì thư bạc màu thời gian luôn làm cho người xem vui thú nhớ về một thời đã qua hoặc giúp người xem hiểu rõ hơn về một thời khắc nào đó trong lịch sử.
Tâm huyết với thú vui
Với không ít người trẻ bây giờ, mở mắt ra đã thấy hàng trăm tiện ích công nghệ thì việc viết thư, dán tem... không hề có trong suy nghĩ của họ. Thậm chí họ còn nghĩ việc chơi tem và những con tem nhỏ bé kia chẳng mang bao nhiêu ý nghĩa, nhưng nếu tiếp xúc với những nhà sưu tầm tem có thâm niên thì chắc hẳn người chưa hiểu rõ về thú đam mê này sẽ ngạc nhiên thán phục.
Người trong giới tem cổ có lẽ đều biết đến ông Huệ (ở thị trấn Núi Sập, huyện Thoại Sơn, An Giang). Nhà ông luôn là điểm hẹn của những người quan tâm đến tem và bì thư cũ. Trên căn gác nhỏ đầy các bao thư đã ám màu thời gian, hai tấm bản đồ được dán từ hàng ngàn con tem gồm bản đồ thế giới và bản đồ Việt Nam luôn tạo sự thú vị đến bất ngờ cho người quan tâm. Bản đồ thế giới thì ông dùng các con tem cùng màu để diễn tả châu lục, vùng núi, vùng biển..., còn bản đồ Việt Nam ông thể hiện sinh động từng vùng miền bằng những con tem riêng như Thủ đô Hà Nội là con tem Cờ đỏ sao vàng, quần đảo Trường Sa có tem Trường Sa... Một trong những kỷ niệm khó quên trong sự nghiệp sưu tầm tem của ông Huệ là năm 2007, ông quyết định đem tem sang Thái Lan dự thi và ông đã đoạt được giải bạc châu Á với bộ sưu tập Lịch sử tem bưu chính Việt Nam giai đoạn 1954-1961. Hiện nay ông đã sưu tập được 24 bộ tem đủ các loại với hơn 200.000 con tem, 20.000 bao thư cũ nhưng bấy nhiêu đó vẫn chưa đủ vì thế giới tem là vô cùng phong phú và đa dạng.
Nhiều người hỏi ông Huệ sao lại mê tem mà không mê thứ khác, ông chỉ cười: “Con tem tưởng như vô tri nhưng lại ẩn chứa một quá trình biến động lịch sử, niềm tự hào của quốc gia về lãnh thổ. Các quốc gia đều lựa chọn những mặt tốt đẹp, độc đáo của đất nước mình đưa lên con tem mỗi khi phát hành, qua đó nhằm giới thiệu về bản sắc đất nước họ...”. Thoạt nhìn, ai cũng nghĩ công việc sưu tầm tem đơn giản lắm, nhưng để lưu trữ được chúng lại là cả vấn đề, phải có niềm đam mê và yêu thích thực sự thì mới đeo đuổi được. Ông nói, ví dụ như con tem để lồng trong kính nếu gặp ánh sáng chiếu vào tem mau phai màu, hư cũ. Còn khi mưa gió, độ ẩm cao thì tem và lớp keo hồ trên tem cũng dễ bị bong tróc, xuống màu. Bây giờ tuy đã cao niên nhưng ông Huệ vẫn đeo đuổi thú chơi tem. Ông Huệ chia sẻ: “Tôi mê tem và theo đuổi sưu tập tem, bì thư cũ từ thời còn trẻ. Không biết bao nhiêu công sức và tiền bạc đã đổ vào đó. Rất may gia đình tôi đều ủng hộ thú chơi lành mạnh này”.
Quả thật, chỉ người trong cuộc mới hiểu hết giá trị của những con tem nhỏ bé mà họ dành gần như cả cuộc đời để nâng niu, gìn giữ. Có những nhà sưu tập tem ở Hà Nội đã dành trọn cả cuộc đời với thú vui sưu tầm tem và các loại hình khác như: bì thư ngày phát hành đầu tiên, tem xưa, tem chủ đề... Có thể nói, sưu tập tem là một thú chơi phổ cập mà từ học sinh nhỏ tuổi đến người lớn, từ người lao động đến giới trí thức đều có thể yêu thích và tham gia. Lợi ích từ thú sưu tập này là người chơi sẽ được cập nhật những kiến thức phong phú thông qua mỗi con tem. Qua tem, chúng ta có thể thêm những hiểu biết cơ bản về đất nước, con người, những thắng cảnh và các sắc thái văn hóa, kinh tế và cả quá trình lịch sử cũng như chính trị của mỗi quốc gia...”.
Tùng Lâm
