Chiều 30/9, tại cụm Chanh, thôn Chiềng Chanh, xã Cẩm Thạch (Thanh Hóa) trận mưa lớn kéo dài 2 ngày liên tiếp, nước cuồn cuộn đổ về các thôn xóm.
Khi cả thôn Chiềng Chanh đang chuẩn bị bữa cơm tối bỗng giật mình nghe một tiếng nổ lớn vọng từ đỉnh đồi Liêu. Sau tiếng nổ kinh hoàng ban đầu là những tiếng nổ nhỏ hơn, kèm theo tiếng đá, đất, cây cối ầm ầm trút xuống.
Những vết sạt lở trên đồi Liêu khiến lượng đất đá khổng lồ trút xuống.
Giữa lúc đó, tại ngôi nhà cấp 4, nữ sinh Phạm Thị Mai Phương (học lớp 8) đang nấu cơm trong bếp. Tiếng nổ lớn khiến Phương giật mình, nghĩ đó là sấm và tiếp tục công việc của mình. Vài phút sau, khi tiếng động ngày lớn hơn, Phương nghe thấy tiếng ầm ầm phía sau nhà ập đến.
Mai Phương vẫn còn bàng hoàng khi kể lại sự việc đã xảy ra.
Nước, đất đá từ trên đồi đổ xuống như thác, xô đổ bức tường nhà. Hoảng loạn, Mai Phương lao vội lên gian thờ. Chỉ vài phút sau, bức tường này cũng sụp đổ, mái nhà đổ ập xuống, Phương cúi người chui xuống gầm bàn và tìm cách bò ra ngoài.
"Miệng em cứng đơ không thể hét được, chân như muốn quỵ xuống. Em cố bò ra khỏi nhà và cố gắng chạy về phía con đường. Vừa lúc đó, cơn lũ ập xuống mạnh hơn, cuốn phăng ngôi nhà của Phương xuống cánh đồng. Nhìn cảnh tượng kinh hoàng phía sau, em cắm đầu chạy, may mắn chỉ bị trầy xước nhẹ ở mặt và chân tay", Mai Phương bàng hoàng kể lại giây phút sinh tử.
Hai ngôi nhà ở thôn Chiềng Chanh bị san phẳng.
Trong khi Mai Phương đang vật lộn với tử thần, ông Phạm Văn Hoàn (bố của em) vừa be bờ ao cá cùng vợ, nghe thấy tiếng nổ lớn trên đỉnh đồi Liêu, sau đó là tiếng đá lăn, nước chảy ầm ầm kéo xuống. Linh cảm có điều chẳng lành, ông Hoàn vội chạy về nhà để cứu con gái út, người duy nhất đang ở nhà.
Khi còn cách nhà khoảng 30 mét, ông Hoàn hoảng hốt khi trước mắt ngôi nhà đang bị dòng lũ cuồn cuộn cuốn trôi. "Tôi kêu gào tên con. Bất lực trước dòng lũ hung tợn, tôi đành nấp sau một bụi tre, hy vọng lũ không cuốn phăng bụi tre, cầu mong con thoát nạn", ông Hoàn nhớ lại.
Những gì còn sót lại sau trận lở đất, đá kinh hoàng.
Khoảng 30 phút nấp dưới bụi tre là khoảng thời gian dài nhất trong cuộc đời ông. Ở đó, sự sống và cái chết chỉ cách nhau trong gang tấc. Ông víu chặt vào thân tre, mắt cố nhìn về phía ngôi nhà cũ, chỉ thấy những tảng đá lớn kèm bùn đất đổ xuống.
"Tôi gọi tên con trong vô vọng. Phúc nhà quá lớn giúp con gái thoát nạn. Giờ vợ chồng cùng 3 người con bơ vơ không nhà cửa phải đi ở nhờ. Không biết đến bao giờ cuộc sống mới trở lại như trước", ông Hoàn nghẹn ngào nói.
Lần đầu tiên chứng kiến cảnh sạt lở khiến người dân thôn Chiềng Chanh bàng hoàng.
Thôn Chiềng Chanh nằm dưới chân đồi Liêu, một ngọn đồi dốc với rừng nứa, luồng, dẻ xanh bạt ngàn. Trong ký ức của người dân địa phương, đồi Liêu luôn là nơi cung cấp vật liệu, là "vựa sắn" nuôi sống biết bao thế hệ.
"Có nhiều năm mưa to, kéo dài, nhưng chưa bao giờ thấy đồi Liêu bị sạt lở đất. Giờ đây người dân sống trong sợ hãi mỗi khi mưa gió kéo về", bà Bùi Thị Sen (88 tuổi), trú tại thôn Chiềng Chanh kể.
Lực lượng chức năng tổ chức sơ tán người và tài sản tới nơi an toàn.
Tại nhà văn hóa thôn Chiềng Chanh, bà Bùi Thị Lượng vẫn còn ám ảnh về trận sạt lở. Hàng nghìn khối đất đá san phẳng ngôi nhà cấp 4 mà bà Lượng vất vả bao năm gầy dựng. "Tôi thấy nước, đất đá cuồn cuộn đổ xuống từ đỉnh đồi, may mắn những hàng cây làm chậm dòng lũ, giúp chúng tôi kịp thời chạy thoát", bà Lượng kể.
Dù không thiệt hại về người, nhưng ngôi nhà và tài sản bị nước lũ cuốn trôi. Vốn là hộ nghèo, chồng mất sớm, bà Lượng một mình nuôi hai con. "Gia đình tôi chẳng còn gì ngoài ngôi nhà, giờ trở thành vô gia cư. Không biết mẹ con rồi đây sống ra sao", bà Lượng nghẹn nghào nói.
Người dân nhặt nhặn những gì còn sót lại.
Ông Hà Thanh Sơn, Chủ tịch UBND xã Cẩm Thạch cho biết, tối 30/9, chính quyền địa phương huy động các lực lượng hỗ trợ 34 hộ dân với 141 nhân khẩu có nhà nằm ven chân đồi Liêu sơ tán đến nơi an toàn.
"Nguyên nhân ban đầu được xác định là do ảnh hưởng của cơn bão số 10, khiến lượng đất đá từ trên đồi Liêu trút xuống san phẳng 2 ngôi nhà. Dù không có thiệt hại về người, nhưng nguy cơ sạt lở vẫn còn, công tác sơ tán và ứng phó trở nên cấp bách", ông Sơn nói.
Bão số 10 và mưa lũ đã gây ra thiệt hại rất lớn về người, tài sản, sản xuất và cơ sở hạ tầng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Trong đó, đã có 7 người chết, 6 người bị thương; 2.046 nhà ở bị hư hỏng, thiệt hại; 149 công trình phụ bị hư hỏng; 6.155 ha lúa, 4.431 ha hoa màu, 3.908 ha cây trồng hàng năm, 2.447 ha cây lâm nghiệp, 802 ha cây ăn quả bị thiệt hại; 7.904 m kênh mương và 38m bờ bao bị sạt lở, hư hỏng; xảy ra 15 sự cố về đê điều; 205 cơ sở giáo dục bị ảnh hưởng, thiệt hại; hiện vẫn còn khoảng 47 cơ sở giáo dục báo cáo tiếp tục cho học sinh nghỉ học vì chưa đảm bảo an toàn cho học sinh và giáo viên...
