Giảm thiểu chất thải nhựa trong cơ sở y tế - biến rác thải thành nguồn thu

Lợi ích kép của "Giảm thiểu tại nguồn"

Vấn đề chất thải nhựa tồn tại rất lâu trong môi trường đất, nước và không khí nếu không được tái chế hoặc xử lý đúng cách. Trong lĩnh vực y tế, việc phân loại và giảm thiểu chất thải nhựa có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Theo Thạc sĩ Phan Thị Lý, Trưởng phòng Quản lý Môi trường Cơ sở Y tế, Cục Phòng bệnh, khẳng định, lợi ích của việc này đối với các cơ sở y tế (CSYT) là rất rõ ràng. Thứ nhất, nó giúp giảm chi phí. Thay vì phải mất chi phí để chuyển chất thải nhựa đi xử lý (như tiêu hủy), CSYT có thể chuyển giao cho các đơn vị tái chế, và "còn thu lại được cái phần mà kinh phí từ cái việc là chuyển giao cái chất thải đó".

Thứ hai, lợi ích về môi trường là không thể phủ nhận. Bằng cách giảm thiểu lượng rác nhựa thải ra môi trường, CSYT đóng góp vào nỗ lực chung về tăng trưởng xanh. Việc quản lý tốt chất thải cũng góp phần hạn chế nguy cơ phát tán mầm bệnh truyền nhiễm và ô nhiễm môi trường. Hơn thế, nó còn giúp tạo dựng "một môi trường cơ sở y tế Xanh - Sạch - Đẹp, góp phần cho cung cấp các dịch vụ y tế đảm bảo là thực hiện theo cái hướng là cung cấp dịch vụ xanh, thân thiện môi trường và hướng tới sự hài lòng của người bệnh".

Thực tiễn tại các cơ sở y tế lớn như Bệnh viện Bạch Mai đã cho thấy những mô hình giảm thiểu hiệu quả, biến rác thải thành nguồn thu và tạo nên một môi trường khám chữa bệnh an toàn, thân thiện hơn.

Mô hình thực tiễn tại Bệnh viện Bạch Mai

Để cụ thể hóa những chính sách về giảm thiểu chất thải nhựa, nhiều bệnh viện đã triển khai các sáng kiến mang tính đột phá. Tiến sĩ, Bác sĩ Trương Anh Thư, Trưởng khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai, chia sẻ, đơn vị này luôn ý thức về tác động tiêu cực của chất thải nhựa và coi đây là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng chăm sóc điều trị.

Bệnh viện Bạch Mai đã triển khai hàng loạt hoạt động cụ thể:

•  Cam kết và Tuyên truyền: Bệnh viện thường xuyên phát động phong trào truyền thông về tác hại và biện pháp giảm thiểu chất thải nhựa. Lãnh đạo các đơn vị trong bệnh viện đã ký kết cam kết thực hiện giảm thiểu chất thải nhựa.
•  Thay thế vật liệu: Bệnh viện đã chuyển đổi sang sử dụng các giải pháp thân thiện hơn. Hàng năm, bệnh viện sử dụng hơn 1 triệu túi nilon để thu gom chất thải y tế, và tất cả đều là loại túi tự phân hủy để giảm thiểu chất thải nhựa ra môi trường.

• Mua sắm xanh: Tại khu vực nhà ăn và khi phát thuốc, Bệnh viện tăng cường sử dụng bao bì bằng giấy thay cho nilon. Nước uống hàng ngày cho nhân viên và bệnh nhân cũng được cung cấp thông qua cây nước sạch thay vì chai nhựa. 
• Phân loại triệt để và Tái chế: Theo quy định tại Thông tư 20/2021/TT-BYT, mọi chất thải y tế phát sinh tại Bạch Mai được phân định và phân loại ngay tại nguồn. Các vật liệu nhựa không chứa thành phần nguy hại, không liên quan đến lây nhiễm được xếp vào nhóm chất thải tái chế, cùng với giấy, thủy tinh. Bệnh viện ký hợp đồng với đơn vị có tư cách pháp nhân để thu gom, "vừa góp phần giảm thiểu được cái chất thải nhựa phát sinh ra ngoài cộng đồng cũng như là để cải thiện một phần cái chi phí".

Hoạt động kiểm tra, giám sát tuân thủ việc phân loại chất thải y tế cũng diễn ra thường xuyên thông qua Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn và Phòng Kế hoạch Tổng hợp, cùng với mạng lưới viên kiểm soát nhiễm khuẩn tại các đơn vị.

Tuy nhiên, việc quản lý chất thải y tế cần sự chung tay của tất cả mọi đối tượng, không chỉ là nhân viên y tế. Tiến sĩ Thư chỉ ra rằng, người bệnh, người nhà bệnh nhân và học viên đều phát sinh chất thải. Do đó, việc nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường y tế đối với người dân, bao gồm cả việc truyền thông ở các trường đào tạo y khoa, là vô cùng quan trọng.

Được biết, trong năm 2025, Bộ Y tế đang hướng tới rà soát và sửa đổi tiêu chí Cơ sở y tế Xanh - Sạch - Đẹp sang tiêu chí "Cơ sở y tế Xanh - Sạch - Đẹp - Bền vững, đây là một bước đi chiến lược nhằm khuyến khích CSYT sử dụng năng lượng tự nhiên, tái tạo năng lượng, đẩy mạnh mua sắm xanh và tiếp tục giảm thiểu chất thải nhựa để ứng phó với biến đổi khí hậu. Điều này cho thấy công tác giảm thiểu chất thải nhựa trong ngành y tế không chỉ là phong trào mà đã trở thành một phần cốt lõi của chiến lược phát triển bền vững.