Mỗi năm trên toàn thế giới có gần một triệu ca mới mắc bệnh ung thư đại trực tràng, chiếm từ 9-10% trong các loại ung thư. Nguyên nhân gây bệnh có nhiều nhưng chế độ ăn uống đã được công nhận là một trong những yếu tố có ảnh hưởng rất lớn đến bệnh ung thư này. Thịt đỏ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, trong khi thức ăn có nhiều chất xơ lại có tác dụng giảm nguy cơ của bệnh.
Thịt đỏ - Thủ phạm của ung thư đại trực tràng
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, chế độ dinh dưỡng giàu protein, đặc biệt là các loại thịt đỏ và tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng có liên quan mật thiết với nhau. Trong một nghiên cứu ở châu Âu được công bố năm 2005 với 478.000 người trưởng thành tham gia cho thấy, những người ăn trên 140g thịt đỏ mỗi ngày có nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng tới 33% so với những người không ăn hoặc ít ăn. Cũng trong năm 2005, các nhà khoa học Mỹ phát hiện thấy việc ăn nhiều thịt đỏ đã qua chế biến sẽ làm tăng nguy cơ phát triển bệnh. Chưa tìm thấy cơ chế gây ung thư một cách cụ thể của thịt đỏ, nhưng các nhà khoa học đã phát hiện mối liên kết trong việc làm gia tăng bệnh của thịt đỏ. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên có một chế độ ăn uống nhiều rau xanh và ngũ cốc nguyên hạt để có thể giảm tỷ lệ phát triển bệnh.
Thực phẩm có khả năng ngăn ngừa ung thư đại tràng
Dinh dưỡng hợp lý là biện pháp dễ thực hiện làm giảm tỷ lệ ung thư đại tràng. Nghiên cứu mới đây của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra kết quả rất lạc quan rằng có thể phòng ngừa ung thư bằng thực phẩm. Theo các chuyên gia dinh dưỡng của WHO, 5 nhóm thực phẩm dưới đây giúp giảm tỷ lệ ung thư đại tràng rất hiệu quả.
Đậu nành và ngũ cốc họ đậu: Đậu nành và các quả họ đậu là loại thực phẩm giàu chất xơ nhất. Ngoài dồi dào về chất xơ có tác dụng kích thích nhu động ruột phòng ngừa ung thư đại tràng, hạt đậu nành còn chứa 8% nước, 5% chất vô cơ, 15 - 25% chất glucose, 15 - 20% chất béo, 35 - 40% chất đạm và nhiều axit amin và sinh tố khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Sữa đậu nành nguyên chất, bảo đảm về chất lượng và vệ sinh thực phẩm là một trong những thực phẩm rất tốt cho việc ngăn ngừa ung thư đại tràng và các loại ung thư khác.
Cà rốt sống và rau sống: Theo nghiên cứu mới đây tại Italy cho thấy, cà rốt sống chứa một lượng lớn các hợp chất có khả năng chống lại bệnh ung thư đại tràng, trực tràng và ung thư vú. Rau sống cũng đem lại hiệu quả cao làm giảm nguy cơ mắc các loại ung thư này. Khảo cứu gần đây cho thấy, những người ăn cà rốt và rau sống 12 lần mỗi tuần đã giảm được 29% nguy cơ ung thư đại tràng, 18% ung thư trực tràng so với những người chỉ ăn 2 - 3 lần mỗi tuần.
Các sản phẩm làm từ bơ, sữa: Trong những sản phẩm này rất giàu chất béo thực vật và axit linoleic giúp giảm nguy cơ mắc ung thư đại - trực tràng. Một nghiên cứu tại Thụy Điển cho biết, người có lượng axit linoleic cao thì nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng giảm tới trên 30% so với người có lượng axit này thấp. Đặc biệt, những người tiêu thụ nhiều pho-mai thì nguy cơ mắc bệnh rất thấp.
Rau xanh và trái cây: Các loại rau xanh như bắp cải, súp lơ xanh, cải soong và trái cây như táo, lê, kiwi, mận, đào, nho, dâu tây, dưa hấu... ngoài việc cung cấp chất xơ và vitamin cùng khoáng chất cho cơ thể còn có nhiều hợp chất có khả năng kìm hãm sự phát triển những tế bào ung thư đại tràng và hạn chế khả năng di căn của loại ung thư này. Đặc biệt trong quả dứa (trái thơm) có chứa hai hợp chất CCZ và CCS có khả năng kích thích hệ miễn dịch tấn công tế bào ung thư, kìm hãm khả năng di căn của các loại ung thư đại tràng ung thư vú, phổi và ung thư da.
Hành, tỏi: Chứa nhiều chất allicin có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, ngăn ngừa bệnh ung thư đường tiêu hóa.
Dầu ôliu: Trong dầu ôliu có chứa chiết xuất zyflamend có khả năng kiềm chế sự tăng trưởng của tế bào ung thư. Gần đây, các nhà khoa học thuộc Đại học Granada (Mỹ) còn phát hiện ra loại axit maslinic trong dầu ôliu và đã chứng minh được rằng axit maslinic có tác dụng điều hòa tăng sinh tế bào và có thể dùng điều trị ung thư đại tràng. Bằng cách ức chế tăng sinh tế bào, axit maslinic còn phát huy tác dụng phá hủy các tế bào ung thư đại tràng HT29. Đây là nghiên cứu đầu tiên về tác dụng phòng chống ung thư đại tràng của axit maslinic được công bố.
BS. Trần Quang Nhật
