Giờ làm việc trong tuần là một trong nhiều nhóm vấn đề của Dự thảo sửa đổi Luật đang được dư luận quan tâm, đặc biệt là từ phía đại diện người sử dụng lao động và người lao động.
Trước thời điểm Quốc hội thông qua Luật Lao động sửa đổi, vấn đề giảm giờ làm từ 48 xuống 44 giờ/tuần đang tạo sự tranh luận “nóng” giữa đại diện người lao động và người sử dụng lao động với các lý lẽ thuyết phục riêng.
Theo thống kê của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, với quy định thời giờ làm việc bình thường của người lao động là 48 giờ/tuần, số giờ làm việc của Việt Nam cao hơn so với nhiều nước trong khu vực và thế giới. Trong khi đó, từ năm 1999, thực hiện theo Quyết định số 188/1999/QĐ-TTg ngày 17/9/1999 của Thủ tướng Chính phủ, nước ta đã thực hiện chế độ làm việc 40 giờ/tuần trong các cơ quan Nhà nước. Cũng theo ý kiến của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, sau 20 năm, quy định thời giờ làm việc 40 giờ/tuần vẫn chỉ được thực hiện đối với công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, đơn vị hành chính, sự nghiệp, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội. Quy định này đã tạo ra khoảng cách, sự phân biệt lớn giữa người làm công ăn lương trong khu vực nhà nước và người lao động khu vực ngoài nhà nước, tạo ra sự bất bình đẳng trong lực lượng lao động.
Theo ông Ngọ Duy Hiểu - Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, việc giảm giờ làm là xu hướng tiến bộ của xã hội trên cơ sở phát triển của lực lượng sản xuất, đảm bảo tăng năng suất lao động, phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp (DN). Đồng thời, việc giảm giờ làm cũng duy trì được sức khỏe, khả năng tái tạo sức lao động cũng như có thời gian để người lao động chăm sóc gia đình và tham gia các hoạt động xã hội. Trên cơ sở đó, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đề nghị xem xét để giảm thời giờ làm việc bình thường từ “không quá 48 giờ trong 1 tuần” xuống “không quá 44 giờ trong 1 tuần” và đưa vào dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) để Quốc hội thảo luận và biểu quyết.
Dưới góc độ của người sử dụng lao động, các chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp đều không đồng tình việc giảm giờ làm trong tuần. Ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, nếu giảm giờ làm, DN sẽ bị ảnh hưởng năng lực cạnh tranh. Đồng thời, đời sống của người lao động với “trần” giờ làm việc 44 giờ/tuần sẽ khác với “trần” 48 giờ/tuần.
Đại diện Hiệp hội DN Nhật Bản tại Việt Nam phân tích: Tiêu chuẩn về thời giờ làm việc trong tuần hiện nay của các quốc gia đang phát triển và cạnh tranh lao động với Việt Nam như Thái Lan, Ấn Độ, Bangladesh, Malaysia, Philippines, Lào đều là 48 giờ/tuần. Vì vậy, không có lý do gì để Việt Nam cắt giảm thời gian làm việc trong tuần xuống 44 giờ, nhất là Việt Nam đang trong giai đoạn dân số vàng. Đồng quan điểm trên, các ý kiến khác cũng lo ngại lương tối thiểu và chi phí lao động của Việt Nam hiện đã cao hơn Bangladesh và Ấn Độ. Trong khi đó, các quốc gia này đều có thế mạnh về lĩnh vực dệt may xuất khẩu. Nếu giảm giờ làm trong tuần, lo ngại DN Việt sẽ giảm sức cạnh tranh và có nguy cơ phá sản. Điều này sẽ ảnh hưởng tới toàn bộ nền kinh tế.
Chính vì còn nhiều ý kiến không đồng nhất việc giảm giờ làm trong tuần, nên khi trao đổi với báo giới, ông Doãn Mậu Diệp - nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, Phó Trưởng ban soạn thảo dự án sửa đổi Luật Lao động 2012 cho biết: “Ban soạn thảo đang đánh giá việc có nên giảm giờ làm từ 48 xuống 44 giờ vào lúc này là hợp lý hay chưa. Và để quyết định được phương án cuối cùng, cần phải tính toán nhiều vấn đề liên quan”. Ở góc độ tích cực, nếu giảm từ 48 xuống 44 giờ/tuần, sức khỏe người lao động sẽ được nâng cao, tiền lương của người lao động sẽ tăng lên do làm thêm giờ lương cao hơn, năng suất lao động/giờ của người lao động cũng tăng. Tuy nhiên, ở góc nhìn ngược lại, điều thực sự đáng lo là việc giảm giờ làm cũng sẽ tỷ lệ nghịch với năng suất lao động/tuần hoặc năm, tỷ lệ nghịch với chi phí và sức cạnh tranh của DN, tỷ lệ nghịch với tốc độ tăng trưởng GDP và thu ngân sách cũng như các mục tiêu xã hội. Trong khi đó, năng suất lao động của chúng ta đang thấp trong khu vực. Ban soạn thảo đang lắng nghe ý kiến nhiều bên, các chuyên gia để tìm ra một lời giải hợp lý nhất. Lời giải đó sẽ theo hướng hài hoà các mối quan hệ và các bên cùng có lợi.