Hầu hết độc tính của hóa trị có thể kiểm soát được
PV: Có ý kiến cho rằng “phác đồ điều trị ung thư bằng truyền hóa chất hiện nay quá lỗi thời và lạc hậu, không hiệu quả dẫn đến số bệnh nhân tử vong nhiều; hóa chất chưa tìm diệt được tế bào ung thư đã tàn phá lục phủ ngũ tạng của người bệnh dẫn đến tử vong”. Vậy quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?
PGS.TS Trần Văn Thuấn: Đây là ý kiến không có cơ sở khoa học và không mang tính chất xây dựng. Hoá trị vẫn là một trong các phương pháp quan trọng điều trị ung thư. Bên cạnh việc có thể điều trị khỏi một số ung thư, hóa trị còn có thể ngăn chặn được tiến triển của ung thư, giúp cải thiện triệu chứng và kéo dài thời gian sống thêm cho người bệnh ung thư.
Các độc tính của hoá trị hầu hết có thể kiểm soát được. Nếu chỉ định đúng, hợp lý, hoá trị sẽ mang lại hiệu quả điều trị và các tác dụng phụ có thể chấp nhận được - hay nói theo từ chuyên môn là người bệnh dung nạp được điều trị.
PGS.TS Trần Văn Thuấn.
Thông tin sai lệch lan truyền trên facebook về cách điều trị ung thư. Ảnh chụp màn hình.
PV: Việc điều trị ung thư hiện nay có những phương pháp gì và hiệu quả ra sao, thưa PGS?
PGS.TS Trần Văn Thuấn: Hiện nay có thể chia các phương pháp điều trị ung thư thành 4 nhóm chính.
- Điều trị phẫu thuật: chỉ định cho ung thư giai đoạn khu trú. Phẫu thuật là phương pháp hiệu quả nhất để điều trị triệt căn ung thư giai đoạn sớm.
- Điều trị xạ trị là sử dụng tia bức xạ ion hóa để tiêu diệt tế bào ung thư. Xạ trị cũng chủ yếu chỉ định cho ung thư giai đoạn tại chỗ tại vùng, với vai trò thay thế cho phẫu thuật trong các trường hợp khối u phẫu thuật không tiếp cận được như ung thư vòm hoặc tình trạng người bệnh không cho phép phẫu thuật hoặc bổ trợ sau phẫu thuật do phẫu thuật chưa đảm bảo triệt căn, có nguy cơ tái phát tại chỗ. Một số trường hợp xạ trị có vai trò là phương pháp điều trị giảm nhẹ triệu chứng như chống đau, chống chèn ép nhằm cải thiện chất lượng sống cho người bệnh ung thư.
- Điều trị hoá chất là sử dụng các thuốc gây độc tế bào nhằm tiêu diệt tế bào ung thư. Nghiễm nhiên độc cho tế bào ung thư nhiều hơn độc cho tế bào lành của cơ thể. So với hiệu quả đem lại, các tác dụng phụ do hoá trị là có thể chấp nhận và kiểm soát được. Hoá trị chỉ định chủ yếu cho ung thư giai đoạn di căn, sau đó là vai trò bổ trợ cho ung thư giai đoạn khu trú sau điều trị tại chỗ, có nguy cơ cao tái phát di căn
- Điều trị nhắm đích (Targeted therapy) là sử dụng các thuốc ngăn chặn sự phát triển và lan rộng của tế bào ung thư bằng cách cản trở các phân tử đặc hiệu liên quan đến quá trình sinh ung thư và sự phát triển của khối u. Các nhà khoa học gọi các phân tử này là phân tử đích (moleculer targets), nên các phương pháp điều trị ngăn cản chúng gọi là điều trị nhắm đích phân tử (moleculerly target therapies) bao gồm các kháng thể đơn dòng (monoclonal antibody – mab) và các thuốc phân tử nhỏ (small-molecule drugs, inhibitor – ib).
PGS.TS Trần Văn Thuấn thăm khám cho bệnh nhân ung thư.
Ăn chay tốt, nhưng không phải là phương pháp điều trị ung thư
PV: Hiện nay có quan điểm đưa ra về điều trị ung thư bằng phương pháp thực dưỡng của GS. Ohsawa theo quy luật cân bằng âm dương, ông đánh giá thế nào về phương pháp thực dưỡng này?
PGS.TS Trần Văn Thuấn: Phương pháp thực dưỡng Ohsawa theo tôi cũng như một hình thức ăn chay. Nhìn tổng thể những người ăn chay do không ăn thịt nên sẽ ăn nhiều rau xanh, trái cây và ngũ cốc hơn những người ăn bình thường. Nếu đảm bảo đầy đủ năng lượng đây cũng là chế độ ăn tốt vì ăn nhiều rau, hoa quả, từ lâu đã được khoa học y học thừa nhận dự phòng một số một số loại ung thư, đặc biệt ung thư đại trực tràng.
Tuy nhiên, chế độ ăn chưa bao giờ được thiết kế nghiên cứu như một phương pháp điều trị đặc hiệu ung thư. Do vậy lựa chọn chế độ ăn nào đó và coi là phương pháp điều trị ung thư là chưa đủ cơ sở khoa học và dĩ nhiên sẽ khó mang lại hiệu quả.
PV: Không ăn thịt, đường, sữa để không nuôi tế bào ung thư phát triển được. Điều này có đúng không, thưa PGS?
PGS.TS Trần Văn Thuấn: Điều này không có cơ sở khoa học. Với bệnh nhân ung thư các bác sĩ thường khuyên ăn chế độ đầy đủ chất dinh dưỡng bao gồm vitamin, nước, khoáng chất, đường, đạm, chất béo. Ngoài ra cần giữ cân năng hợp lý, hạn chế uống rượu, không hút thuốc lá và tập thể dục đều đặn.
Chế độ ăn chưa bao giờ được thiết kế nghiên cứu như một phương pháp điều trị đặc hiệu ung thư.
Một số khuyến cáo hướng dẫn nên ăn chủ yếu các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật, chứ không phải hoàn toàn kiêng thịt, cắt bỏ hoàn toàn thịt trong khẩu phần ăn hàng ngày. Nếu người bệnh muốn chọn chế độ ăn chay, phải đảm bảo đấy là một chế độ ăn chay lành mạnh, đa dạng, phong phú và cung cấp đầy đủ năng lượng. Nếu không sẽ phản tác dụng, dẫn đến gầy sút, suy kiệt, không đủ sức khoẻ để chống chọi với bệnh tật cũng như chịu đựng, dung nạp được các phương thức điều trị ung thư đặc hiệu như phẫu thuật, xạ trị, hoá trị.
Đừng vì cả tin mà mất đi cơ hội điều trị
PV: Mạng xã hội đang lan truyền phương pháp kiềm hóa máu vào cơ thể để trị ung thư; dùng sodium bircarbonate vì rẻ tiền và dễ uống. Điều trị ung thư bằng cách này không gây đau đớn, thậm chí họ còn khuyên những người mắc bệnh “không cần chữa bệnh, chỉ cần sửa chữa những sai lầm hàng ngày như hành động, tư tưởng, ăn uống sai quy luật vũ trụ, tự nhiên bệnh tật sẽ giảm dần và hết hẳn, mọi người hãy ăn 100% thực phẩm tạo kiềm để máu và nước trong cơ thể PH = 7,4 mọi bệnh dùng đến kháng sinh sẽ không còn , PH = 8,5 ung thư chết”. Dưới góc độ khoa học điều này có đúng không?
PGS.TS Trần Văn Thuấn: Điều này hoàn toàn không có cơ sở khoa học.
Cho đến nay chưa có bất kì nghiên cứu hay khuyến cáo nào cho thấy sử dụng các phương pháp nêu trên có tác dụng điều trị ung thư.
Bệnh nhân ung thư nên hỏi bác sĩ điều trị để biết rõ bệnh tình, không tin theo truyền miệng.
PV: Cuối cùng, trước những dư luận nhiều chiều như vậy, là một chuyên gia lâu năm trong lĩnh vực ung thư, ông có lời khuyên gì cho người dân - nhất là với những bệnh nhân ung thư, trong việc phòng và điều trị căn bệnh này?
PGS.TS Trần Văn Thuấn: Người dân cũng như bệnh nhân ung thư cần tìm hiểu và tham khảo các nguồn thông tin, tài liệu chính thống về phòng chống căn bệnh này từ các bác sĩ chuyên khoa và các cơ sở y tế khám chữa, các hiệp hội ung thư uy tín. Đặc biệt bệnh nhân ung thư cần hỏi bác sĩ chẩn đoán, điều trị của mình thật nhiều để hiểu rõ về bệnh tình, các phương pháp điều trị, khả năng đáp ứng và tiên lượng.
Điều trị ung thư là vấn đề rất lớn, rất phức tạp và đòi hỏi chuyên môn sâu, kết hợp đa mô thức, đa chuyên khoa mới có thể hiệu quả. Không nên dễ dàng cả tin, tốn kém tiền bạc, thời gian, đánh mất cơ hội điều trị chính thống vì lựa chọn các phương pháp không chính thống, chưa có cơ sở khoa học.
