Hút thuốc, chế độ ăn uống không hợp lý và ô nhiễm thực phẩm là các nguyên nhân quan trọng nhất, gây nhiều loại ung thư nhất. Đây là nhấn mạnh được PGS.TS. Trần Văn Thuấn - Giám đốc Bệnh viện K đưa ra khi trao đổi với phóng viên báo chí về nguyên nhân gây ra căn bệnh nan y ung thư đang được dư luận quan tâm...
PGS.TS. Trần Văn Thuấn - Giám đốc Bệnh viện K. Ảnh: TM
Việt Nam đứng thứ 78/172 quốc gia, vùng lãnh thổ về tỷ lệ mắc ung thư
PGS.TS. Trần Văn Thuấn - Giám đốc Bệnh viện K cho biết, ung thư có xu hướng tăng không chỉ ở Việt Nam mà hầu hết các nước trên thế giới. Dẫn chứng từ những con số, PGS.TS. Trần Văn Thuấn chỉ rõ, năm 2000, số ca mắc mới ung thư tại Việt Nam là 68.810 trường hợp. Hiện tại, hàng năm có khoảng 126.000 trường hợp mới mắc ung thư ở cả hai giới nam và nữ, trong đó có khoảng 94.000 trường hợp tử vong. Ước tính đến năm 2020, nước ta sẽ có khoảng 196.000 trường hợp mắc ung thư mỗi năm. Tỉ lệ mắc ung thư ở nước ta của cả hai giới là 140/100.000 dân, đứng thứ 78/172 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Hiện nay, có 5 loại ung thư thường gặp nhiều nhất ở nữ là: ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư phổi, ung thư cổ tử cung và ung thư dạ dày. Đối với nam giới, 5 loại ung thư nhiều nhất gồm có: ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư đầu trực tràng và ung thư thực quản.
Nguyên nhân nào khiến ung thư tại Việt Nam gia tăng?
Có 4 nguyên nhân chính khiến ung thư tại Việt Nam ngày càng tăng, đó là: Trước hết, tuổi thọ trung bình người Việt tăng lên. Nhờ các thành tựu tiến bộ của y học và chất lượng sống tăng lên, do đó, tuổi thọ người Việt ngày càng cao, hiện đạt trung bình 73,4 tuổi. Khi tuổi thọ càng cao thì phơi nhiễm với nguy cơ càng cao, tỉ lệ phơi nhiễm với các nguy cơ ung thư càng lớn.
Thứ hai, do công tác tuyên truyền về bệnh tốt hơn, do đó người dân quan tâm nhiều đến sức khỏe của mình, đi khám nhiều hơn, phát hiện bệnh nhiều hơn.
Thứ ba, hiện nay các phương tiện hiện đại về chẩn đoán ung thư tốt hơn, hiện đại hơn, kết hợp với kinh nghiệm của thầy thuốc đã giúp phát hiện ung thư được nhiều hơn.
Thứ tư, ung thư gia tăng do tác động của các nguyên nhân hiện hữu gồm nguyên nhân bên ngoài và bên trong.
Bệnh nhân đang được điều trị tại Bệnh viện K. Ảnh: TM
Không có căn cứ nói thực phẩm bẩn gây ra ung thư
Theo PGS.TS. Trần Văn Thuấn, ung thư là bệnh lý gây ra do nhiều nguyên nhân kết hợp, qua nhiều nghiên cứu dịch tễ học, các nhà khoa học đã phát hiện ra chỉ có 10% bệnh ung thư phát sinh do các rối loạn từ bên trong cơ thể, gồm các rối loạn nội tiết, tổn thương có tính di truyền... Những nguyên nhân này thường không thay đổi được.
Ví dụ, trong gia đình có mẹ, chị em gái mắc ung thư vú thì người đó có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn 4-6 lần người bình thường. Con số này gấp 2-4 lần ở những phụ nữ uống thuốc tránh thai liên tục hơn 10 năm. Hoặc những trường hợp đa polyp sẽ có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn...
Có đến hơn 80% bệnh ung thư phát sinh do những yếu tố bên ngoài cơ thể như: liên quan đến yếu tố môi trường sống, bao gồm: lối sống thiếu khoa học, các thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu, chế độ dinh dưỡng không an toàn... Thêm vào đó là yếu tố liên quan đến nghề nghiệp và ô nhiễm môi trường. Những yếu tố này có thể thay đổi được.
Như vậy, ung thư không phải do một nguyên nhân gây ra mà có thể do rất nhiều nguyên nhân tùy theo mỗi loại ung thư. Trong số các nguyên nhân liên quan đến yếu tố môi trường, hút thuốc, chế độ dinh dưỡng không hợp lý và ô nhiễm thực phẩm chiếm tới 65% nguyên nhân gây ung thư, gây nhiều loại ung thư nhất. Với các nguyên nhân kể trên cũng cần thời gian tiếp xúc nhất định, lâu dài mới phát triển thành bệnh ung thư.
Với bệnh nhiễm trùng, cấp tính thì sau khi tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, người bệnh có thể biểu hiện bệnh và thậm chí có thể tử vong rất nhanh thì với bệnh ung thư, quá trình này thường kéo dài và tích tụ qua nhiều năm mới phát triển thành bệnh ung thư. “Do đó, nói thực phẩm bẩn gây ra ung thư là không có căn cứ. Muốn tìm hiểu vấn đề này, Việt Nam cần tiến hành những nghiên cứu theo dõi dọc trong nhiều năm mới có được các bằng chứng khoa học để khẳng định”, Giám đốc Bệnh viện K nhấn mạnh.