Thực tế câu chuyện đi làm sổ hộ khẩu quá mất nhiều thời gian, công sức không còn xa lạ với nhiều người dân từ bao lâu nay vì đủ các thủ tục... Thế nhưng, thực trạng này sẽ thay đổi hoàn toàn khi dự án Luật cư trú sửa đổi của Bộ Công an được đưa vào thực thi năm 2020. Theo đó, sẽ bãi bỏ hình thức quản lý dân cư bằng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy thay thế bằng hình thức quản lý theo số định danh cá nhân cập nhật từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Theo kết quả hệ thống hóa các thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư, hiện nay có khoảng hơn 2.700 thủ tục hành chính có yêu cầu các thông tin cơ bản về công dân. Trong 5.400 thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý của các bộ, ngành, có khoảng 1.273 thủ tục hành chính yêu cầu khai thông tin, xuất trình bản chính hoặc nộp bản sao có chứng thực giấy tờ công dân. Bằng việc thay thế quản lý cư dân bằng số định danh cá nhân có thể giúp giảm chi phí khi thực hiện thủ tục hành chính cho người dân khoảng 1.600 tỷ đồng mỗi năm. Với những tính toán tích cực này, dự thảo lập tức thu hút sự ủng hộ của dư luận.
Đánh giá tác động của dự thảo, các chuyên gia cho biết, việc bỏ sổ hộ khẩu, thay thế bằng số định danh cá nhân cập nhật từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ giúp: Đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm giấy tờ công dân; Giảm những chi phí mà hiện nay người dân, doanh nghiệp đang phải chi trả; Góp phần kết nối, chia sẻ thông tin về dân cư giữa các ngành, các lĩnh vực của đời sống xã hội; và là nền tảng để phát triển và sử dụng thẻ công dân điện tử.
Tiếp theo sẽ là quản lý thẻ tín dụng, thẻ căn cước, thẻ sinh viên, thẻ làm việc, bảng lương, bằng đại học và các bằng khác... tất cả trong một sẽ góp phần không sợ giấy tờ văn bằng giả.
Tuy nhiên, đây cũng là dự án quy mô lớn, đòi hỏi vốn đầu tư lớn, nên một số ý kiến cho rằng có thể là khó khăn khi đặt mốc năm 2020. Thế nhưng về điều này, các chuyên gia cho rằng, đến nay việc xây dựng dự án cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã đạt được những kết quả bước đầu như hoàn thiện khung pháp lý, xây dựng hạ tầng Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư tại Hà Nội và TP.HCM; Tổ chức cấp hơn 8 triệu số định danh cá nhân tại 16 địa phương thông qua cấp căn cước công dân và phối hợp với Bộ Tư pháp cấp hơn 900.000 số định danh cá nhân cho trẻ em mới sinh. Do đó sẽ là bước đầu thuận lợi để triển khai dự án điện tử hóa dữ liệu công dân.
Hiện đại hóa, điện tử hóa là xu thế tất yếu trong quản lý nhà nước. Với dự thảo Luật Cư trú sửa đổi, đây sẽ là bước đi quan trọng để thúc đẩy minh bạch, tăng cường hiệu quả trong quản lý công, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân Việt Nam.
