Đúng ngày kỷ niệm 60 năm Giải phóng Thủ đô (10/10), tại Thư viện Hà Nội, Hội Nhà văn Hà Nội đã xướng tên 6 tác giả - tác phẩm văn học xuất sắc đoạt Giải thưởng Văn học Hà Nội 2014 tại các hạng mục: thơ, văn xuôi, dịch thuật, phê bình lý luận, thành tựu trọn đời và tác giả trẻ.
Trong 6 hạng mục được trao Giải thưởng Văn học Hà Nội 2014 thấy xuất hiện hai cái tên đầy mới mẻ: nhà lý luận phê bình Đoàn Ánh Dương (sinh năm 1984 - giải Phê bình lý luận văn học với tập phê bình Không gian văn học đương đại) và dịch giả Nham Hoa (sinh năm 1982 với bản dịch Những đứa con của nửa đêm (Salman Rushdie) - giải tác giả trẻ). Ở mùa giải năm ngoái, hầu hết các tác giả đoạt giải đều đã ở tuổi trung đến cao niên, có tiếng trong làng văn như nhà thơ Giáng Vân, nhà văn Nguyên Ngọc, GS. Nguyễn Huệ Chi, Phạm Vĩnh Cư, Phan An Sa.
Không gian văn học đương đại của Đoàn Ánh Dương được tôn vinh bởi tập phê bình của anh cho thấy sự đầu tư tâm sức với những bài viết khi tác giả 25 tuổi - mới chập chững vào nghề. Đoàn Ánh Dương bằng sức trẻ đã tiếp thu những kiến thức phê bình mới của thế giới để phân tích đời sống văn học Việt Nam đầy sức thuyết phục. Đoàn Ánh Dương viết phê bình dưới cách nhìn mới và khác, “không giống ai” nhưng lại “tạo ra sự hứng khởi cho nền phê bình văn học” - theo nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên. Trường hợp người trẻ còn lại là dịch giả Nham Hoa (năm nay anh 32 tuổi) dịch cuốn Những đứa con của nửa đêm (Salman Rushdie). Giới phê bình gạo cội nhận định, nhờ công sức của Nham Hoa mà độc giả Việt được cầm trong tay một tác phẩm đồ sộ, huyễn hoặc như chính nó với một người dẫn chuyện như lơ đãng, một lượng từ vựng khổng lồ và vô vàn tham chiếu tới lịch sử cũng như thần thoại của một đất nước thịnh vượng bậc nhất về văn hóa như Ấn Độ.
Đoàn Ánh Dương và Nham Hoa là những người làm văn chương chữ nghĩa còn rất trẻ nhưng cả hai hoặc là nhà nghiên cứu, hoặc dịch giả chứ không phải người cầm bút sáng tác. Thực tế, tác phẩm đoạt Giải thưởng Văn học Hà Nội 2014 ở hạng mục sáng tác thơ, văn xuôi vẫn thuộc về người viết khoảng từ 60 đến gần 80 tuổi đã có tiếng: nhà thơ Trần Nhật Lam và nhà văn – họa sĩ Đỗ Phấn. Vì thế, giải thưởng dịp này chính là chiếc gương cho thấy thực trạng những người viết văn, làm thơ trẻ tuổi hiện nay vẫn chưa có những tác phẩm thật sự xuất sắc, xứng tầm để được giới chuyên môn công nhận và tôn vinh dù tác giả trẻ sáng tác hiện nay không đếm xuể.
Phạm Quỳnh
Giải thưởng Văn học Hà Nội 2014: Giải thành tựu trọn đời: Giáo sư Trương Tửu; Giải thơ: Mỗi ngày sau một ngày – Trần Nhật Lam; Giải văn xuôi: Dằng dặc triền sông mưa – Đỗ Phấn; Giải dịch thuật: Hy vọng của K. Michalak - Lê Bá Thự dịch; Giải lý luận phê bình: Không gian văn học đương đại – Đoàn Ánh Dương; Giải tác giả trẻ: Những đứa con của nửa đêm (Salman Rushdie) - Nham Hoa dịch.
