Tạm thu hồi giải do lùm xùm 'đạo văn' chứ chưa hủy kết quả giải
Trong thông báo phát đi ngày 30/3/2022 của Hội Nhà văn Việt Nam, Giải thưởng Tác giả trẻ là hạng mục giải thưởng chính thức hằng năm, nhằm phát hiện, khuyến khích, ghi nhận các cây bút trẻ có tài năng dấn thân vào lĩnh vực lao động sáng tạo nghệ thuật.
Giải Tác giả trẻ 2021 cho cuốn Phê bình phân tâm học - Phía của những ám ảnh nghệ thuật của tác giả Vũ Thị Trang vừa được Hội Nhà văn Việt Nam ra thông báo "tạm thu hồi giải".
Năm 2021, giải thưởng được công bố lần đầu với 5 tác phẩm ở bốn hạng mục gồm: văn xuôi, thơ, nghiên cứu lý luận phê bình và dịch văn học. Kết quả giải thưởng đã được đa số dư luận bạn đọc cũng như các nhà chuyên môn đánh giá tốt với các tác phẩm: tiểu thuyết Nắng thổ tang của Đinh Phương; tập thơ Yao của Lý Hữu Lương, Con người của Phương Đặng; sách chuyên khảo Phê bình phân tâm học - Phía của những ám ảnh nghệ thuật của Vũ Thị Trang; bản dịch Truyện Kiều sang tiếng Anh của Nguyễn Bình.
Tuy nhiên, Ban Chấp hành Hội Nhà văn gần đây nhận được đơn khiếu nại từ TS. Đỗ Hải Ninh (Viện Văn học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) đề cập những dấu hiệu vi phạm bản quyền trong cuốn chuyên khảo Phê bình phân tâm học – phía của những ám ảnh nghệ thuật của tác giả Vũ Thị Trang, đã được trao Giải thưởng Tác giả trẻ năm 2021.
Sau khi nghiên cứu đơn khiếu nại, cẩn trọng lắng nghe dư luận, tham khảo ý kiến một số nhà chuyên môn, các chuyên gia trong lĩnh vực lý luận phê bình và bản quyền cũng như trực tiếp gặp gỡ lắng nghe các bên liên quan trình bày quan điểm, luận cứ của mình, Hội Nhà văn Việt Nam đã họp phiên mở rộng, có sự tham gia của đại diện liên quan để phân tích, đánh giá kỹ lưỡng về sự việc này.
Từ đó, để bảo đảm tính trong sáng, khách quan, nghiêm minh trong hệ thống Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam, cũng như xét các yếu tố liên quan đến quy chế và uy tín của giải thưởng, Hội Nhà văn Việt Nam quyết định tạm thời thu hồi Giải thưởng Tác giả trẻ năm 2021 đối với tác phẩm Phê bình phân tâm học – phía của những ám ảnh nghệ thuật của tác giả Vũ Thị Trang.
Ngoài việc TS.Đỗ Hải Ninh 'tố' tác giả cuốn Phê bình phân tâm học - Phía của những ám ảnh nghệ thuật, dư luận cũng phản ánh cuốn sách đạt giải Tác giả trẻ 2021 hạng mục chuyên khảo có nhiều đoạn lấy "nguyên xi" cuốn Phê bình văn học, con vật lưỡng thê ấy của nhà phê bình văn học Đỗ Lai Thúy.
"Khi có kết luận chính thức từ phía các cơ quan chức năng liên quan đến vấn đề bản quyền, Hội Nhà văn Việt Nam sẽ tham khảo và đưa ra quyết định tiếp theo phù hợp với trách nhiệm và nghĩa vụ của mình", thông cáo từ Hội Nhà văn Việt Nam nhấn mạnh.
Trước đó, TS. Đỗ Hải Ninh bức xúc lên tiếng tố tác giả cuốn sách Phê bình phân tâm học - Phía của những ám ảnh nghệ thuật vi phạm bản quyền, "đạo văn" khiến văn đàn xôn xao. Cụ thể, ở phần "Ánh ảnh tự do - xung đột giữa những cái tôi trong tự truyện Việt Nam đương đại", cuốn lý luận phê bình của tác giả Vũ Thị Trang có sử dụng nhiều phần viết của TS. Đỗ Hải Ninh trong đề tài cấp Bộ nhưng không xin phép, không chú dẫn và trên sách không đề tên Đỗ Hải Ninh.
Ngoài ra, bạn đọc tố cuốn sách đạt Giải thưởng Tác giả trẻ năm 2021 hạng mục lý luận phê bình đạo văn vì có nhiều đoạn lấy "nguyên xi" cuốn Phê bình văn học, con vật lưỡng thê ấy của nhà phê bình văn học Đỗ Lai Thúy, nhưng không có chú dẫn tác giả.
Ăn cắp bản quyền, đạo văn là điều tối kị
Trước khi ra thông báo tạm thu hồi Giải thưởng Tác giả trẻ 2021 với cuốn Phê bình phân tâm học - Phía của những ám ảnh nghệ thuật của tác giả Vũ Thị Trang, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam nêu quan điểm, nếu cuốn sách và tác giả vi phạm bản quyền thì đương nhiên giải thưởng đó sẽ phải rút, loại bỏ vì không hợp pháp.
Khi nhận được các phản ánh từ TS. Đỗ Hải Ninh cũng như dư luận xã hội, Hội Nhà văn Việt Nam xác định phải xử lý vụ việc một cách nghiêm minh nhưng kỹ lưỡng với chứng cứ xác thực, tôn trọng quyền lợi của các phía.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam khẳng định: "không ai đồng ý trong chuyện vi phạm bản quyền và việc làm này là điều tối kị trong đời sống".
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cũng nhấn mạnh, dư luận không ai đồng ý trong chuyện vi phạm bản quyền và việc làm này là điều tối kị trong đời sống. "Không thể lấy cái của người khác làm cái của mình, mang tên mình, đặc biệt là trong sáng tạo văn học nghệ thuật thì càng ghê gớm", Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam bày tỏ quan điểm xung quanh vụ việc giải thưởng Tác giả trẻ 2021 với cuốn Phê bình phân tâm học - Phía của những ám ảnh nghệ thuật của Vũ Thị Trang nghi ‘đạo văn’.
